Του Γιώργου Σούλτη, προέδρου Συλλόγου ΕΠ ΤΕΙ
Το πρωτοσέλιδο της «Ελευθερίας» πριν λίγες μέρες για επικείμενες συγχωνεύσεις σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, απηχεί σε μια τακτική του Υπουργείου Παιδείας της κ. Διαμαντοπούλου, την οποία εγκαινίασαν κατά τη διάρκεια της «διαβούλευσης» του νέου νόμου για τα ΑΕΙ, τη θεώρησαν επιτυχημένη και τη συνεχίζουν ανενδοίαστα. Η τακτική αυτή έχει να κάνει με τη διοχέτευση προς την ακαδημαϊκή κοινότητα κάποιων «προθέσεων» για νομοθετικές ρυθμίσεις, χωρίς να δίδεται κανένα έτοιμο σχέδιο, με στόχο την έναρξη εσωτερικών συζητήσεων στα ΑΕΙ, οι οποίες βέβαια γίνονται χωρίς να υπάρχει καμία βάση. Παράλληλα εκμεταλλευόμενοι έντεχνα εσωτερικές αντιθέσεις της ακαδημαϊκής κοινότητας δημιουργούν προσδοκίες για προσωπικά οφέλη σε κάποιες ομάδες (όπως για παράδειγμα είναι η προσδοκία της ανάληψης μιας διοίκησης με τεράστιες εξουσίες) πετυχαίνοντας έτσι το περίφημο «διαίρει και βασίλευε».
Πράγματι το θέμα της πληθώρας των σχολών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ το οποίο έθεσε από την αρχή της θητείας της η παρούσα πολιτική ηγεσία, το συμμερίζεται σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα, διοικήσεις και ομοσπονδίες εκπαιδευτικών πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Το πρόβλημα αυτό είναι ένα σοβαρό πολιτικό θέμα, το οποίο δημιούργησαν οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας, όταν με καθαρά πελατειακά κριτήρια δημιουργούσαν τμήματα σε όλη την Ελλάδα, τα οποία στη συνέχεια εγκατέλειπαν στην τύχη τους. Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι θα πρέπει να αναφέρουμε ότι επί υπουργίας Αρσένη, είχαμε ένα πολύ μεγάλο κύμα ίδρυσης νέων τμημάτων τα οποία έγιναν συνειδητά. Οι ιδρύσεις αυτές εντασσόταν σε μια πολιτική που έλεγε ότι: «θέλουμε να μην έχουμε διαρροές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, και άρα δημιουργούμε τμήματα για να καλύψουμε τη ζήτηση... αλλά πρέπει να διαχωρίσουμε την απόκτηση γνώσης από το επάγγελμα!». Βέβαια και σε αυτή την περίπτωση, αν και είχαν γίνει μελέτες για τα προς ίδρυση τμήματα, η χωροταξική κατανομή τους έγινε με καθαρά πελατειακά κριτήρια (οι μελέτες πήγαν σε μεγάλο βαθμό στον κάλαθο των αχρήστων)!
Από άποψη αρχής είναι σίγουρο ότι υπάρχει αναγκαιότητα για μια αναδιάρθρωση εκ βάθρων των τμημάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ). Η αναδιάρθρωση όμως αυτή δεν μπορεί να γίνει πάλι στη βάση συμφερόντων, εξυπηρετήσεων και σκοπιμοτήτων και μάλιστα υπό την πίεση της τρόικας για μείωση των δαπανών. Πρέπει να γίνει στη βάση μιας συνολικής πολιτικής που να προσβλέπει στην ανάπτυξη της χώρας και στο μέλλον των παιδιών μας. Αυτό πιστεύουμε ότι το έχουμε ήδη χάσει. Οι προεκλογικές εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ για προτεραιότητα και αναβάθμιση της μέσης τεχνική εκπαίδευσης έχουν πλέον ξεχαστεί και ας είναι ρητά διατυπωμένες στα προεκλογικά τους έντυπα. Αυτό που μπορούμε τελικά να διασώσουμε, είναι να παλέψουμε όλη η ακαδημαϊκή κοινότητα ενωμένη έτσι ώστε να οριστούν σαφή κριτήρια για την αναδιάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Κατά τη γνώμη μας τα κριτήρια αυτά πρέπει να έχουν την παρακάτω μορφή:
1) Το πρώτο κριτήριο πρέπει να είναι η δυνατότητα μιας ειδικότητας να δώσει στους αποφοίτους της, πραγματικές προοπτικές επαγγελματικής απασχόλησης. Αυτό πρέπει να τεκμηριωθεί με στοιχεία που θα προέρχονται από την πραγματικότητα της σημερινής κατάστασης και όχι από «πληρωμένες» μελέτες ακαδημαϊκού τύπου. Μιλάμε βέβαια για επαγγελματικές προοπτικές που δεν έχουν καμία σχέση με τα ταμπού των κατεστημένων συντεχνιών ή με την αποκατάσταση στο χρεοκοπημένο πια ελληνικό δημόσιο. Για παράδειγμα: οι πτυχιούχοι της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών του ΤΕΙ (ηλεκτρολόγοι, μηχανολόγοι, έργων υποδομής) μπορούν να ασχοληθούν επιχειρηματικά στην κατασκευή (εργολάβοι) ή στο εμπόριο και για αυτή την απασχόληση ίσως έχουν καλύτερο προφίλ από τους μηχανικούς του πολυτεχνείου, γιατί έχουν περισσότερες γνώσεις εφαρμογής.
2) Το επόμενο κριτήριο θα πρέπει να είναι η γεωγραφική θέση και οι δυνατότητες που προσφέρει έτσι ώστε να αναπτυχθεί κάποιο τμήμα ακαδημαϊκά, εκπαιδευτικά, επιστημονικά και ερευνητικά. Δηλαδή η γεωγραφική θέση του τμήματος πρέπει να δρα σαν καταλύτης για τη συνεχή ανάπτυξή του. Δεν μπορεί ας πούμε ένα τμήμα γεωπονίας να έχει καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης στην Αθήνα από τη Λάρισα, η οποία βρίσκεται στο κέντρο του θεσσαλικού κάμπου. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναθεωρήσουμε και την ιδέα των απομακρυσμένων παραρτημάτων. Δεν μπορεί ένα μεμονωμένο και απομακρυσμένο τμήμα στην Άμφισσα ή στο Κιλκίς να αναπτυχτεί ξεκομμένο από ένα οργανωμένο ακαδημαϊκό συγκρότημα. Η ιδέα του να στήνουμε ένα τμήμα ΑΕΙ για να αναβαθμίσουμε μια περιοχή νομίζουμε ότι αποδεδειγμένα έχει αποτύχει παντελώς.
3) Το επόμενο σημαντικό κριτήριο πρέπει είναι ο ρόλος που μπορεί να παίξει ένα ολοκληρωμένο ίδρυμα και όχι ένα ξεκομμένο παράρτημα στην ανάπτυξη της περιφέρειάς του. Το ίδρυμα θα πρέπει να συνδέεται άμεσα με το αναπτυξιακό προφίλ της περιφέρειας. Επιτέλους και στην Ελλάδα πρέπει να συνδέσουμε την Ανώτατη Εκπαίδευση με την παραγωγική διαδικασία.
4) Βέβαια επίσης σημαντικό κριτήριο (στη σωστή του όμως θέση) είναι και η υποδομή ενός υπάρχοντος τμήματος δηλαδή, κτίρια, εργαστήρια, βιβλιοθήκες, προσωπικό.
Τα κριτήρια αυτά είναι ενδεικτικά, μπορούν να προκύψουν με μελέτη και άλλα κριτήρια στα οποία δίνοντας συντελεστές βαρύτητας μπορούμε να κάνουμε μια εξ ολοκλήρου αντικειμενική αξιολόγηση, την οποία θα ήταν πιο δύσκολο να αλλοιώσουν τα διάφορα συμφέροντα.
Το θέμα των συγχωνεύσεων είναι απλά το χρυσωμένο χάπι των καταργήσεων. Διότι αν πρόκειται για συγχώνευση τμημάτων ΤΕΙ, στην ουσία σημαίνει κατάργηση κάποιων εις βάρος ενός. Το μόνο που υπονοείται με τις συγχωνεύσεις είναι ότι το προσωπικό δεν κινδυνεύει. Με άλλα λόγια αν μιλάμε για κατάργηση, μιλάμε πλέον και για απολύσεις προσωπικού, πράγμα που κανένας δεν μπορούσε να διανοηθεί προ κρίσης.
Το θέμα συγχώνευσης τμημάτων ΤΕΙ και τμημάτων πανεπιστημίου είναι κάτι που θεσμικά είναι τελείως στον αέρα. Πώς θα μπορούσε άραγε να γίνει κάτι τέτοιο; Ο ένας τρόπος είναι τα συγχωνευόμενα τμήματα να καταλήξουν σε ένα τμήμα, και αυτό βέβαια δεν θα είναι εκείνο του ΤΕΙ, δηλαδή το τμήμα του ΤΕΙ στην ουσία θα καταργείται. Ο άλλος τρόπος που συζητιέται μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι το τμήμα του ΤΕΙ να αποτελέσει ένα κύκλο διετών ή τριετών σπουδών. Αυτό όμως το τμήμα τι πτυχίο θα δίνει; Με τι διαβάθμιση θα είναι αυτό το πτυχίο. Κάτι τέτοιο μόνο σε περιπέτειες θα έβαζε τα ιδρύματα και τους φοιτητές τους. Δυστυχώς όμως η προοπτική να γίνουν αίφνης καθηγητές πανεπιστημίου, συγκινεί το προσωπικό υψηλών προσόντων του ΤΕΙ, και έτσι το διαίρει και βασίλευε της κ. Διαμαντοπούλου έχει για άλλη μια φορά επιτύχει.
Για το ΤΕΙ Λάρισας τα παπαγαλάκια διαδίδουν ότι κινδυνεύει, αν όχι να καταργηθεί τελείως, να κουτσουρευτεί σε μεγάλο βαθμό. Αν κρίνουμε από τις μέχρι τώρα πρακτικές του τωρινού υπουργείου, αλλά και προηγούμενων κυβερνήσεων, έχουμε μεγάλο φόβο για κάτι τέτοιο.
Το ΤΕΙ Λάρισας είναι ένα από τα πρώτα στην Ελλάδα (ιδρύθηκε σαν ΚΑΤΕ το 1973). Βρίσκεται στο κέντρο της Ελλάδας και στο κέντρο του θεσσαλικού κάμπου, στο κέντρο μιας από τις πιο δυναμικές περιφέρειες της Ελλάδας. Βρίσκεται στην κυριολεξία πάνω σε έναν κόμβο της Ελλάδας για τα δίκτυα ενέργειας, πληροφορίας και συγκοινωνίας. Το ΤΕΙ Λάρισας έχει το μεγαλύτερο campus από όλα τα ΤΕΙ της Ελλάδας και από τα περισσότερα πανεπιστήμια, και το ίδιο ισχύει για τα κτίρια, τα εργαστήρια, τη βιβλιοθήκη, τις εστίες και το εστιατόριο. Από ακαδημαϊκή άποψη σχεδόν όλα του τα τμήματα έχουν αξιολογηθεί θετικά και τα τελευταία χρόνια το αναβαθμισμένο σε προσόντα προσωπικό προσπαθεί να αναπτύξει σοβαρή ερευνητική δραστηριότητα. Άρα σε μια αντικειμενική αξιολόγηση με κριτήρια όπως προαναφέραμε το ΤΕΙ Λάρισας φαίνεται ότι θα διατηρήσει την ακεραιότητά του. Κινδυνεύει μόνο από τις πελατειακές λογικές οι οποίες έκαναν «τεράστιο» το ΤΕΙ Κοζάνης και «μεγάλο» το ΤΕΙ Λαμίας, ακριβώς δίπλα μας. Επειδή πιστεύουμε ότι αυτές οι λογικές συνεχίζουν να υπάρχουν οι φόβοι μας για το άδικο κουτσούρεμα του ΤΕΙ Λάρισας είναι μεγάλοι.
Με την ευκαιρία αυτού του άρθρου καλώ δημόσια τη διοίκηση του ΤΕΙ Λάρισας και τους συναδέλφους να σταματήσουν την εσωστρέφεια και τις έντονες συζητήσεις σε ποια σχολή θα πάει το κάθε τμήμα, και τη λογική «...να σωθώ εγώ και ας καταργηθεί ο άλλος...» και να υπερασπίσουμε όλοι μαζί την ακεραιότητα του ΤΕΙ Λάρισας. Το ΤΕΙ Λάρισας πρέπει να διατηρήσει τις 4 σχολές του ακέραιες (Τεχνολογικών Εφαρμογών , Γεωπονίας, Υγείας Προνοίας και Διοίκησης Οικονομίας).
Κρούω επίσης το καμπανάκι προς την τοπική κοινωνία, την αυτοδιοίκηση και όλους τους φορείς της Θεσσαλίας ότι το ΤΕΙ Λάρισας κινδυνεύει. Μακάρι να διαψευστούμε αλλά ίσως σε λίγο να είναι αργά...
