Του Γ. Καραβάνα (karavanas1@hotmail.com)
Το βρίσκω προκλητικό, την ώρα που υπάρχουν πάνω από 800.000 άνεργοι, να χύνονται κροκοδείλια δάκρυα για τις υποχρεωτικές μετατάξεις, τις μειώσεις μισθών και την εφεδρεία στο δημόσιο. Συζητήσεις για τα ποσοστά των εφέδρων και τις ελλείψεις προσωπικού φορέων, που δεν έπρεπε καν να υπάρχουν, αφήνουν αδιάφορους όσους έχασαν μέσα σε μια νύχτα τη δουλειά τους ή – ακόμα χειρότερα – όσους είδαν την επιχείρησή τους να κλείνει, μετά από χρόνια θυσίες και δουλειά χωρίς ωράριο. Οι πρόσφατες απεργιακές κινητοποιήσεις κλάδων, όπου άνθρωποι με ελάχιστα προσόντα αμείβονται με δυσανάλογα υψηλούς μισθούς συγκριτικά με τον ιδιωτικό τομέα, αποδεικνύουν πως ορισμένοι δεν έχουν ακόμη καταλάβει τη δραματική κατάσταση της χώρας.
Σκοπός του άρθρου είναι να αφυπνίσει (όσο είναι δυνατόν) τους κυβερνώντες και όσους φιλοδοξούν να τους αντικαταστήσουν, στην ανάγκη δημιουργίας συνθηκών, που θα δώσουν διέξοδο στους ήδη άνεργους, αλλά και σ’ αυτούς που με βεβαιότητα θα ακολουθήσουν. Σπεύδω να σημειώσω ότι το μεγαλύτερο μέρος των ανέργων ΔΕΝ θα μπορέσει να απορροφηθεί από τις υπάρχουσες επιχειρήσεις, ακόμη κι αν επιστρέψουμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτές θα προσπαθούν για καιρό να γιατρέψουν τις πληγές που τους άφησε η κρίση. Το μεγαλύτερο μέρος των ανέργων θα μπορέσει να βρει δουλειά είτε αυτοαπασχολούμενο είτε ιδρύοντας μικρές επιχειρήσεις, που θα δώσουν δουλειά και σε άλλους στην ίδια θέση. Τρεις είναι οι βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθηθούν. Αρχές απλές, που όμως απαιτούν όραμα και τόλμη:
Ι. Μείωση του δημοσίου με απολύσεις κι όχι εφεδρεία
Όσο η δαπάνη μισθοδοσίας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα μένει στο ίδιο ύψος, δεν πρόκειται ποτέ να δούμε πρωτογενή πλεονάσματα. Υπάρχουν οργανισμοί που είναι παντελώς άχρηστοι ή που εν πάση περιπτώσει θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς. Η θέση σε εφεδρεία ενός ποσοστού του προσωπικού ενός άχρηστου φορέα, εκτός του χρόνου και της γραφειοκρατίας που απαιτεί (καταγραφή μορίων από το ΑΣΕΠ, αξιολόγηση από ιδιώτες, κατάταξη με βάση κοινωνικά κριτήρια, ισοβαθμίες, εξαιρέσεις κ.τ.λ.), θα αφήσει στο δημόσιο εργαζόμενους ακόμη λιγότερο παραγωγικούς από πριν (φανταστείτε έναν οργανισμό με 9μελές Διοικητικό Συμβούλιο και επτά εργαζόμενους (κι όμως υπάρχει), να χάνει ποσοστό των μελών του...!). Επιπλέον, οι εργαζόμενοι που θα βγουν στην εφεδρεία, θα ασχολούνται αποκλειστικά με το να ξανακερδίσουν τη θέση τους: θα βάλουν «μέσα», θα κάνουν τηλεφωνήματα, θα παρακαλέσουν ή θα «λαδώσουν», θα βάλουν τρικλοποδιές στους ομοίους του, θα ξεκινήσουν δικαστικούς αγώνες, θα προβούν σε δυναμικές κινητοποιήσεις και... θα ψηφίσουν τον Σαμαρά (ή όποιον άλλον τους τάξει περισσότερα). Θα καταστούν δηλαδή διπλά αντιπαραγωγικοί και διπλά όμηροι του πολιτικού συστήματος. Αντίθετα, αν οι παραπάνω δημόσιοι οργανισμοί κλείσουν, με το σύνολο του προσωπικού τους να απολύεται, λαμβάνοντας π.χ. για 3 χρόνια το 70% του μισθού τους συν την αντίστοιχη αποζημίωση που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα, πιθανόν θα συμβούν τα εξής: ο απολυμένος θα αρχίσει από την πρώτη κιόλας ημέρα να σκέφτεται τι δουλειά μπορεί να κάνει. Θα έχει τρία χρόνια για να μάθει μια νέα δεξιότητα, μια ξένη γλώσσα, λίγους υπολογιστές. Θα έχει το χρόνο να συνεργαστεί με άλλους στην ίδια θέση και να καταρτίσει κάποιο επιχειρηματικό σχέδιο, να αναζητήσει χρηματοδότηση. Θα έχει χρόνο να ψάξει ή να φτιάξει μια καινούργια δουλειά. Οι απολυμένοι (αν δεν συνταξιοδοτηθούν) αναπόφευκτα θα συμβάλουν, μετά από λίγο καιρό, στην αύξηση της παραγωγής, δηλαδή στην πολυπόθητη ανάπτυξη, αντί να κάθονται και να περιμένουν αυτόν που θα αναστρέψει την εφεδρεία τους.
ΙΙ. Απλοποιήσεις των διαδικασιών αδειοδότησης
Είναι απαραίτητο το Κράτος να βοηθήσει σ’ αυτή τη μετάβαση, όχι μέσω επιδοτήσεων (κάθε φορά που μοιράζεται δημόσιο χρήμα γεννιέται διαφθορά), αλλά μέσω της άρσης των εμποδίων που το ίδιο βάζει. Αν π.χ. κάποιος θέλει να φτιάξει πτηνοτροφείο, ας αρκεί μια υπεύθυνη δήλωση ότι αυτό απέχει περισσότερο από 100 μέτρα από τον πλησιέστερο οικισμό, ότι έχει την κατάλληλη καλυμμένη έκταση κι ότι πληροί τις όποιες προδιαγραφές απαιτούνται. Η πολεοδομία και οι άλλες αρμόδιες υπηρεσίες, ας πάνε όποτε θέλουν να ελέγξουν τα στοιχεία που δηλώνονται κι ας γκρεμίσουν την εγκατάσταση, αν η δήλωση είναι ψευδής (κανείς δεν είναι τόσο ηλίθιος ώστε να επενδύσει τα χρήματά του σε κάτι που κινδυνεύει να γκρεμιστεί). Εν τω μεταξύ, κι όσο οι δημόσιες υπηρεσίες θα κωλυσιεργούν, η επιχείρηση θα παράγει! Η εφορία, ας δώσει περίοδο χάριτος στις νέες επιχειρήσεις, μέχρι να σταθούν στα πόδια τους κι αρχίσουν να συνεισφέρουν στα έσοδα. Με αυτό το πνεύμα και απλοποιώντας όσο το δυνατόν περισσότερο τις αναγκαίες διαδικασίες, το κράτος οφείλει να δώσει την ευκαιρία στους άνεργους, να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στην ιδιωτική οικονομία, παράγοντας κάτι με εμπορεύσιμη αξία.
ΙΙΙ. Αλλαγή του προσανατολισμού των τραπεζών
Οι ελληνικές τράπεζες λειτουργούσαν ως σήμερα εκ του ασφαλούς, μοιράζοντας αφειδώς καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια με υποθήκευση της περιουσίας του δανειολήπτη, ενώ πολύ σπανιότερα συμμετείχαν στο ρίσκο ενός επιχειρηματικού δανείου χωρίς εξασφαλίσεις. Είναι ώρα οι τράπεζες να αναλάβουν τον αναπτυξιακό τους ρόλο, συμμετέχοντας ισότιμα τόσο στα κέρδη όσο και στα ρίσκα των επιχειρήσεων, με το κράτος εγγυητή. Τα προ κρίσης χρόνια, οι ελληνικές τράπεζες συσσώρευσαν τεράστια κέρδη τα οποία οφείλουν σήμερα να ρισκάρουν μαζί με όλους μας, σε μια εθνική προσπάθεια δημιουργίας νέων επιχειρήσεων. Τώρα είναι η ώρα να φύγουμε μπροστά, με ένα καλά υπολογισμένο εθνικό ποντάρισμα στην παραγωγή. Οι πόροι, οι άνθρωποι (πολλοί εξ αυτών με πολυετείς σπουδές) και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας είναι ακόμη εδώ. Η Ελλάδα δεν κουνήθηκε από τη θέση της, το κλίμα, η θάλασσα και ο ήλιος της δεν έχουν αλλάξει, το περιβάλλον της εξακολουθεί να είναι συγκριτικά καθαρό. Ο πολιτισμός της αποτελεί πανάκριβο brand name, για όποιον ξέρει να το προβάλλει, ενώ ο τρόπος ζωής των κατοίκων της (από τη διατροφή μέχρι τις τέχνες και τη διασκέδαση) καθώς και η Κλασική της παιδεία, που μπορεί να γίνει εμπορεύσιμη μέσω παραρτημάτων διεθνών πανεπιστημίων με δυνατότητα επιβολής διδάκτρων, αποτελούν ακόμη και σήμερα σοβαρή πρόταση ζωής με οικουμενική αξία. Το μόνο που απαιτείται είναι η αλλαγή νοοτροπίας!
* Ο Γ. Καραβάνας είναι μέλος της Ε.Ε. της ΔΡΑΣΗΣ (www.drassi.gr)
