Ιδιαίτερα επιβαρυμένη και εν δυνάμει «εκρηκτική» παραμένει η ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, καθώς, όπως επιμένουμε να επισημαίνουμε από τις στήλες της «Ε», είναι ανοιχτά τα εύφλεκτα μέτωπα της Συρίας και της Λιβύης, οι σχέσεις του Ισραήλ με την Αίγυπτο και την Τουρκία είναι τεταμένες και ταυτόχρονα επίκεινται οι έρευνες στο «οικόπεδο 12» της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου (στην πλευρά του Ισραήλ) για ανεύρεση και εξόρυξη φυσικού αερίου.
Έρευνες, που θα διενεργηθούν από την αμερικανική εταιρία Noble Energy, αλλά, ήδη, έχει εξοργισθεί η Άγκυρα, η οποία εκτοξεύει συνεχείς απειλές κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας και επιδιώκει να συνδέσει τις έρευνες αυτές με τις συνομιλίες για το Κυπριακό πρόβλημα, το οποίο – για μια ακόμη φορά – έχει περιέλθει σε δυσχερή φάση.
Η κατάσταση είναι ιδιαιτέρως περιπλοκή, καθώς:
- Η Αθήνα, η οποία δεν έχει ανακηρύξει την ελληνική ΑΟΖ (όπως δικαιούται με βάση τα προβλεπόμενα από το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας - το οποίο δεν έχει προσυπογράψει η Τουρκία) έστω κι αν την προτρέπει να το πράξει η ΝΔ (η οποία, όμως, ως κυβέρνηση, δεν το είχε τολμήσει) επιμένει να τηρεί διακριτική στάση έναντι των τουρκικών απειλών κατά της Κύπρου, εξαιρουμένης, ωστόσο, της δηλώσεως του υπουργού Αμύνης Πάνου Μπεγλίτη ότι «είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, που απορρέουν από το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Στην καρδιά του αμυντικού μας δόγματος βρίσκεται πάντα η Κυπριακή Δημοκρατία και αυτές τις αρχές θα τις υπερασπιστούμε, όταν και αν υπάρξει ανάγκη».
- Η Ουάσινγκτον, το Ισραήλ, η Μόσχα και η ΕΕ, έχουν ταχθεί στο πλευρό της Κύπρου, τονίζοντας το δικαίωμά της να προχωρήσει στις έρευνες για το φυσικό αέριο, έρευνες, οι οποίες, αν ευοδωθούν (όπως όλα δείχνουν) θα συντελέσουν στην επίλυση όχι μόνο οικονομικών προβλημάτων, αλλά κυρίως του προβλήματος ενεργειακής επάρκειας στην περιοχή και στην ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι μετά την Ουάσινγκτον, η Μόσχα, με δηλώσεις του εκπροσώπου του Ρωσικού Υπουργείου των Εξωτερικών Αλεξάντρ Λουκασέβιτς έδωσε και αυτή πλήρη στήριξη στις ενέργειες και τους σχεδιασμούς της Λευκωσίας για την έναρξη των γεωτρήσεων.
Είχαν προηγηθεί κυπριακά διαβήματα προς τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και έτσι ο κ. Λουκασέβιτς θύμισε τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία έχουν υπογράψει η Μόσχα και η Λευκωσία, η οποία προβλέπει ότι «κάθε κράτος, με θαλάσσιες ακτές, κατέχει κυριαρχικά δικαιώματα στην ΑΟΖ του για σκοπούς εξερεύνησης, εκμετάλλευσης και προστασίας, τόσο των ζώντων όσο και των μη ζώντων φυσικών πηγών, συμπεριλαμβανομένων των υδάτων που καλύπτουν τον θαλάσσιο βυθό, τον βυθό και το υπέδαφός του», καθώς επίσης και ότι «τα κυριαρχικά δικαιώματα για σκοπούς εξερεύνησης και επεξεργασίας των πηγών της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας του παράκτιου κράτους έχουν αποκλειστικό χαρακτήρα».
Ανάλογες δηλώσεις στηρίξεως έκανε και ο Ισραηλινός υπουργός των Εξωτερικών Αβιγκόρ Λίμπερμαν, σύμφωνα δε με «Το Έθνος», ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ παρατηρούσε ότι «οποιαδήποτε παραβατική κίνηση της Τουρκίας θα δώσει την ευκαιρία στις χώρες της Ευρωζώνης, να παραμερίσουν, έστω και πρόσκαιρα, τις διαφωνίες τους για την οικονομική πορεία και στήριξη των αδύναμων χωρών (π.χ. εγγυήσεις από την Ελλάδα για την παροχή δανείου) και σε μια ιδιαιτέρως κρίσιμη καμπή για την ΕΕ, οι χώρες-μέλη να επαναβεβαιώσουν την πολιτική συνοχή τους, υποστηρίζοντας τόσο την Κύπρο, όσο και τις έρευνες, που αν στεφθούν με επιτυχία θα λύσουν ένα μεγάλο μέρος του ενεργειακού προβλήματος της Ευρώπης».
Παρά ταύτα, η Τουρκία (άραγε με τον αέρα της περιφερειακής υπερδυνάμεως;) «απειλεί» να ξεκινήσει δικές της έρευνες, αγνοώντας ή παραβιάζοντας τα όρια των ΑΟΖ, είτε της Κύπρου, είτε ακόμη και της Ελλάδας, το δε προβληματικό είναι επίσης το ενδεχόμενο να ξεκινήσουν οι Τουρκοκύπριοι έρευνες στην περιοχή της Καρπασίας, γεγονός που θα περιπλέξει περαιτέρω τα πράγματα.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, τόσο η Αθήνα, όσο και η Λευκωσία, με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες, δεν αποκλείουν να προκληθεί κρίση στην ευρύτερη περιοχή, με δεδομένο επίσης το γεγονός ότι στον τομέα της ενέργειας δραστηριοποιούνται μεγάλες εταιρείες και φυσικά τα συμφέροντα είναι ισχυρά.
Δημοσιεύματα στον Τύπο αναφέρουν ότι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις προετοιμάζονται για την αντιμετώπιση ακόμη και θερμού επεισοδίου, το οποίο ίσως να επιχειρηθεί να προκληθεί από την Τουρκία, «σε οποιοδήποτε σημείο του ελλαδικού χώρου», ενόψει των ερευνών για φυσικό αέριο.
Άλλωστε, ο τουρκικός στόλος έχει ανακοινώσει ότι θα βγει για γυμνάσια στο Αιγαίο και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, οι ελληνικές ναυτικές δυνάμεις έχουν ήδη κινηθεί νοτίως.
Και φυσικά, υπό το ανωτέρω πρίσμα, δεν μπορεί θεωρείται άσχετο το συνεχιζόμενο φλερτ Ελλάδος και Ισραήλ, με τον υπουργό Αμύνης Πάνο Μπεγλίτη να μεταβαίνει στις 4 Σεπτεμβρίου στο Τελ Αβίβ (για συνομιλίες με τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τον Ισραηλινό Υπουργό Αμύνης Εχούντ Μπαράκ) και την ελληνοϊσραηλινή αεροπορική άσκηση, στις 14 του μηνός στην Ανδραβίδα.
