Βουλιάζουν καθημερινά οι διεθνείς οικονομίες (δίνοντας σαφώς την εντύπωση πως το... πουλόβερ συνεχίζει να ξηλώνεται και καμία παρέμβαση δεν φαίνεται ικανή να σταματήσει το ξήλωμα, ή έστω να του κάνει κάποιο μπάλωμα) και αυτό σημαίνει νέο βούλιαγμα των κοινωνιών, οι δε ηγέτες, κατ’ αρχήν της ΕΕ, αλλά και ο πρόεδρος Ομπάμα των ΗΠΑ, δεν πείθουν, ούτε τους λαούς, ούτε και τις αγορές, για την ικανότητά τους να αναστρέψουν την πορεία προς τον γκρεμό.
Η κρίση χρέους στην ευρωζώνη και στις ΗΠΑ (οι οποίες για πρώτη φορά στην Ιστορία τους είδαν να υποβαθμίζεται η πιστοληπτική τους αξιοπιστία, από τους περιβόητους και ανεξέλεγκτους Οίκους αξιολογήσεων, με την προσθήκη μάλιστα πως η ηγεσία τους δεν είναι ικανή να διαχειριστεί την κρίση) είναι αναπόφευκτο πως συμπαρασύρει και την, τελούσα, ουσιαστικά, υπό ελεγχομένη χρεοκοπία, Ελλάδα και αυτό σημαίνει, με τη σειρά του, πως η ελλαδική κοινωνία θα συνεχίζει να βουλιάζει, με νέες περιστολές εισοδημάτων και δικαιωμάτων.
Όσοι ισχυρίστηκαν πως οι εταίροι της ευρωζώνης με τις πολιτικές τους αποφάσεις της 21ης Ιουλίου (αποφάσεις οι οποίες, όμως, δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από τα κοινοβούλια των χωρών τους - τα οποία είναι «κλειστά λόγω διακοπών, όπως, άλλωστε συμβαίνει και με πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου – σε κάποια χρονική συγκυρία – και του Γ. Α. Παπανδρέου) θα κατάφερναν να ανακόψουν την κρίση, πλανήθηκαν πλάνην οικτρά, καθώς κατέστη σαφές πως απαιτούνται δραστικότερες λύσεις και όχι ευχολόγια, ή... ασπιρίνες για τη θεραπεία του προβλήματος.
Λύσεις οι οποίες θα ανακόψουν το βούλιαγμα – ενδεχομένως δε, αν και είναι μάλλον αδύνατον, την πορεία προς την παρακμή - λύσεις που προϋποθέτουν ισχυρές, αποφασιστικές και με όραμα ηγεσίες, την άμεση προσφορά υψηλών εγγυήσεων από το Μηχανισμό Στηρίξεως, στενότερο δημοσιονομικό συντονισμό, ακόμη δε και την έκδοση ευρωομολόγων, όπως είχε προτείνει εξαρχής η Ελλάδα. Φυσικά δε και πάνω από όλα αυτά θα πρέπει να σταματήσει η νεοφιλελεύθερη πανευρωπαϊκή λιτότητα, που είναι εχθρός κάθε προσπάθειας για ανάπτυξη.
Η κατάσταση, όπως διαμορφώνεται, μέρα με τη μέρα, έχει προκαλέσει πανικό στην Αθήνα, η οποία φοβάται ότι μπορεί να υπάρξει πρόβλημα με την εκταμίευση της 6ης δόσεως του Σεπτεμβρίου (με όσα αρνητικά μία ενδεχόμενη μη καταβολή της συνεπάγεται) ο δε αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως και υπουργός των Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος, ως ευφυής άνθρωπος, αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες και τους κινδύνους και δηλώνει πως κάνει ό,τι μπορεί, με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, αλλά, εν πάση περιπτώσει, λέει πως ανέλαβε μια δουλειά, την οποία ουσιαστικά δεν ήθελε...
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣΜΩΝ
Λίγες μόνο μέρες, μετά τις αποφάσεις των Βρυξελλών της 21ης Ιουλίου, αποφάσεις που αφορούσαν την Ελλάδα (ως «μοναδική περίπτωση») και τους πανηγυρισμούς που ακολούθησαν, κατεδείχθη ανάγλυφα πως το πρόβλημα δεν αφορούσε μόνο στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, δεν αφορούσε μόνο στο «πειραματόζωο» του νεοφιλελευθερισμού, την Ελλάδα, αλλά την καρδιά της Ευρωζώνης.
Και η Ελλάδα δεν ήταν η μοναδική περίπτωση.
Το πρόβλημα είναι συστημικό, αφορά την καπιταλιστική κρίση, αφορά και τις ΗΠΑ, με το δυσβάσταχτο εξωτερικό χρέος, οι οποίες, αφού «κινδύνεψαν» με στάση πληρωμών, είδαν την υποβάθμιση της πιστοληπτικής τους ικανότητας από τον Οίκο Standard and Poor’ s, με την ταυτόχρονη προειδοποίηση πως θα υπάρξει και νέα υποβάθμισή τους προσεχώς.
Στη δε Ευρώπη, τις ίδιες ημέρες, «έσκασε το κανόνι» με την κρίση χρέους της Ισπανίας (η οποία οδεύει και σε εκλογές) και κυρίως της Ιταλίας (μίας από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου) κρίση που προκάλεσε νέα αναταραχή - κι έτσι, με το φόβο ενός νέου κραχ, ανάλογου με αυτό που ακολούθησε την κατάρρευση της Lehman Brothers, οι Ευρωπαίοι ηγέτες και η ΕΚΤ προχώρησαν σε κάποιες εμβαλωματικές κινήσεις, με τη φιλοδοξία να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη στις αγορές και να εμποδίσουν την επέκταση της κρίσεως.
Οι ηγέτες της Ευρώπης ευρισκόμενοι σε διακοπές (και δεχόμενοι τις σφοδρές επικρίσεις του Τύπου - στη βάση της λογικής ότι «εδώ ο κόσμος καίγεται και εσείς κάνετε μπάνια») υποχρεώθηκαν, μετά από τηλεφωνικές, μεταξύ τους, επικοινωνίες, να ανακοινώσουν πως οι αποφάσεις τους, της 21ης Ιουλίου, ισχύουν και θα εγκριθούν από τα Κοινοβούλια των χωρών τους, ως τα τέλη Σεπτεμβρίου και καλωσόρισαν τα περιοριστικά μέτρα που ανακοίνωσαν η Ιταλία και η Ισπανία, ενώ παρενέβη δραστικά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Όμως, λίγο μετά ακολούθησε σπέκουλα και για τη Γαλλία του προέδρου Σαρκοζί, στις δε ΗΠΑ ο πρόεδρος Ομπάμα, με καθυστέρηση, προσπάθησε να επιτεθεί στους Οίκους αξιολογήσεως, αλλά δεν έπεισε κανέναν, με αποτέλεσμα να βουλιάξουν τα διεθνή χρηματιστήρια, αλλά, μετά από παρέμβαση της Ομοσπονδιακής Τραπέζης των ΗΠΑ, ο διεθνής πανικός εν μέρει κόπασε, πλην, όμως, κατέστη σαφής η διαχειριστική αδυναμία του Αμερικανού Προέδρου και η ατολμία του.
ΑΠΕΤΥΧΑΝ...
Υποτίθεται, πως με τις εμβαλωματικές αυτές παρεμβάσεις τους, οι ηγέτες επιδιώκουν να λύσουν το πρόβλημα, αλλά δεν έχουν αντιληφθεί πως με την αβουλία, την ανικανότητα, αλλά και τους εθνικιστικούς ή μικροκομματικούς τους υπολογισμούς (όπως για παράδειγμα η καγκελάριος Μέρκελ) γίνονται μέρος του προβλήματος και είναι χαρακτηριστικό πως οι περισσότεροι αναλυτές (πολιτικοί, διπλωματικοί και οικονομικοί) εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των λύσεων, όταν μάλιστα είναι εμφανές πως οι αγορές «δεν μασάνε», βλέποντας τους ηγέτες να τρέχουν από πίσω τους.
Ο δε πρώην πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν σε άρθρο του κατηγόρησε την καγκελάριο Μέρκελ και τον Πρόεδρο Σαρκοζί για «λανθασμένα συμπεράσματα, ύστερα από τρία χρόνια λανθασμένων αναλύσεων, οι οποίες απέτυχαν να δώσουν απάντηση στην ανάγκη τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης».
«Εξυπηρέτησε τους Ευρωπαίους ηγέτες να πιστεύουν ότι είναι μια δημοσιονομική κρίση, που περιορίζεται στις αδύναμες χώρες και έτσι παρουσίαζαν το πρόβλημα σε μια μονοδιάστατη μορφή - ασωτία στην περιφέρεια που χρειάζεται λιτότητα κι αν αυτή αποτύχει, ακόμη περισσότερη λιτότητα», έγραψε ο Γκόρντον Μπράουν.
Βεβαίως, αξίζει να υπομνηστεί πως εντός της ΕΕ συνεχίζουν να υπάρχουν εσωτερικές, ενδοκαπιταλιστικές, συγκρούσεις, αλλά και κινήσεις με το βλέμμα στραμμένο στην εσωτερική πολιτική σκηνή των χωρών – μελών της Ευρωζώνης - όπως για παράδειγμα στη Γερμανία, όπου η Καγκελάριος Μέρκελ θα πρέπει «να περάσει» από το Κοινοβούλιό της τις αποφάσεις για το δανεισμό της Ελλάδος. Και για να το πετύχει αυτό πρέπει να δείξει ότι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πρέπει να φορέσουν το στενό «γερμανικό κοστούμι» της ανταγωνιστικότητας, για να ανοίξει το πορτοφόλι του Βερολίνου, έγραψε το «Βήμα».
Ακόμη επισημαίνεται πως ο Πρόεδρος της Κομισιόν Μπαρόζο προκάλεσε την ενόχληση των Παρισίων και του Βερολίνου, με την πρωτοβουλία του να ζητήσει, με επιστολή του, την αύξηση των κονδυλίων για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στηρίξεως, αλλά η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Φινλανδία δεν θέλουν ούτε να ακούσουν (προς το παρόν) το σενάριο αυτό.
Ο ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Η κλιμακούμενη κρίση στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να κάνει ακόμη πιο αυστηρούς τους δανειστές της Ελλάδος και για το λόγο αυτό η κυβέρνηση Παπανδρέου «τρέχει» ώστε να προλάβει να τηρήσει τουλάχιστον τα υπεσχημένα και περνά από τη Βουλή αποφάσεις – σοκ για την κοινωνία, με νέες περιστολές εισοδημάτων και δικαιωμάτων.
Αυτή η κρίση καθιστά ακόμη πιο ευάλωτη τη θέση της Ελλάδος απέναντι στις αγορές (που αμφισβητούν εκ νέου τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου για τα 109 δισ. ευρώ) αλλά και έναντι των δανειστών της χώρας, οι οποίοι αναμένεται να γίνουν ακόμη πιο αυστηροί απέναντι στις οποίες ανακολουθίες ή καθυστερήσεις στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η Αθήνα.
Υπάρχουν δε σημαντικά προβλήματα και στο περιεχόμενο του υπό έγκριση νέου δανείου των 109 δισ. ευρώ, καθώς είναι αμφίβολη η επιτυχία του πακέτου αποκρατικοποιήσεων (που μετέχει στο νέο δάνειο - 28 δισ. ευρώ), είναι «θολός» ο ρόλος του ΔΝΤ (που θα συνέβαλε με 15 δισ. ευρώ) και είναι σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για τη μετακύλιση των ομολόγων, η οποία έγινε κατ’ επιταγή της Γερμανίας.
ΣΕ ΠΑΡΑΚΜΗ...
Στην πραγματικότητα το ζήτημα είναι πολύ βαθύτερο.
Η κρίση θέτει σε δοκιμασία το ευρώ, το οποίο ήταν, ούτως ή άλλως, προϊόν μιας τεχνητής συγκολλήσεως οικονομιών καπιταλιστικών κρατών, με διαφορετικό επίπεδο παραγωγικότητας, βιομηχανικής παραγωγής και ανταγωνιστικότητας.
Η δε ανωτέρω αναφερθείσα επιστολή του προέδρου της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, με την οποία ζητεί να επισπευσθούν οι πρόσφατα συμφωνηθείσες αλλαγές στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, εμπεριέχει την ουσία: Πρέπει απαρέγκλιτα να εφαρμοστούν παντού τα «προγράμματα δημοσιονομικής εξυγίανσης».
Δηλαδή, να προχωρήσουν παντού τα βάρβαρα μέτρα εις βάρος των λαών και των κοινωνιών, με τα μνημόνια (σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία) αλλά και χωρίς τυπικά μνημόνια σε όλες τις άλλες χώρες και με προφανή στόχο να γίνει – όπως έχουμε κατ’ επανάληψη επισημάνει- ακόμα πιο φτηνή η εργατική δύναμη, ώστε από νέα αφετηρία να ξεκινήσει η περίοδος της ανακάμψεως, με καλύτερους όρους για την κερδοφορία του κεφαλαίου.
Οι κοινωνίες, όμως, τελούν σε αναβρασμό.
Ήδη, τα βίαια επεισόδια στη Μεγάλη Βρετανία δείχνουν το τι θα επακολουθήσει και σε άλλες πιεσμένες από την κρίση ευρωπαϊκές κοινωνίες, καθώς είναι κοινό μυστικό πως η υψηλή ανεργία και η κοινωνική δυσαρέσκεια βρίσκονται πίσω από τα επεισόδια αυτά, όσες δε επιδείξεις πυγμής (που αγγίζουν τα όρια φασιστικής καταστολής, αφού συζητείται ακόμη και η επέμβαση του στρατού!!!) και αν προσπαθεί να κάνει ο συντηρητικός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δεν θα επιλύσουν το πρόβλημα.
Σε τελευταία ανάλυση, αξιοσημείωτη είναι η επισήμανση του διάσημου ιστορικού Πολ Κένεντι, ο οποίος κάνει λόγο για παρακμή της Δύσεως, η οποία δεν είναι μόνο οικονομική.
«Μαζί παρακμάζει και ο δυτικός πολιτισμός. Έως και λίγα χρόνια πριν, θεωρούσαμε ότι όλος ο κόσμος θα ενστερνιζόταν τις δυτικές αξίες. Αυτό δεν συνέβη. Υπάρχουν λαοί που φαίνεται να προτιμούν αυταρχικά καθεστώτα, ή που ερμηνεύουν τη Δημοκρατία με διαφορετικό τρόπο. Πρέπει, λοιπόν, να ξανασκεφτούμε τις διδαχές του Ρουσσό, του Στιούαρτ Μιλ, του Μ. Κέινς, των δασκάλων της κοινωνίας μας και της οικονομίας μας. Οι κρίσεις του 2008 και του 2011 είναι παγκόσμιες, αλλά τις προκαλέσαμε εμείς και εμείς πρέπει να δώσουμε ένα τέλος. Εάν δεν το κάνουμε, θα επισπεύσουμε την παρακμή μας», τονίζει ο Βρετανός ιστορικός, συγγραφέας του Best Seller «Η άνοδος και η πτώση των μεγάλων δυνάμεων».
