Η εκπαίδευση στην Ε.Ε.

Βελτίωση στα εκπαιδευτικά τους συστήματα σε βασικούς τομείς παρουσίασαν την τελευταία δεκαετία οι χώρες της Ε.Ε., παρά το γεγονός ότι οι στόχοι που είχαν τεθεί δεν επιτεύχθηκαν στο σύνολό τους. Αυτό αποκάλυψε πρόσφατα νέα έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Η έκθεση, που κάλυψε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., την Κροατία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, την Ισλανδία, την Τουρκία, τη Νορβηγία και το Λίχνενσταϊν, περιέχει επισκοπήσεις και αναλυτικές στατιστικές που δείχνουν ποιες χώρες παρουσιάζουν επιδόσεις πάνω ή κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε. και ποιες χώρες καλύπτουν τη διαφορά ή υστερούν σε σύγκριση με τις άλλες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλυσε τις επιδόσεις των κρατών - μελών όσον αφορά την επίτευξη των στόχων και εξέτασε την επίδοση των χωρών σε σχέση με το προηγούμενο σύνολο στόχων αναφοράς για το 2010. Η Ε.Ε. πέτυχε έναν από τους πέντε στόχους αναφοράς που είχε θέσει για το 2020. Πέτυχε συγκεκριμένα να αυξηθεί ο αριθμός των αποφοίτων στους τομείς των μαθηματικών, των θετικών επιστημών και της τεχνολογίας. Η αύξηση από το 2000 κυμαίνεται στο 37% και υπερβαίνει κατά πολύ τον στόχο του 15%. Η επίτευξη ουσιαστικά ενός μόνο στόχου δεν μειώνει όμως τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί από τα κράτη – μέλη το τελευταίο διάστημα συγκριτικά με την πρόοδο που έχει συντελεστεί. Σημαντική αλλά ανεπαρκής πρόοδος ωστόσο σημειώθηκε στη μείωση του ποσοστού των μαθητών που εγκαταλείπουν το σχολείο, την αύξηση του αριθμού των μαθητών που ολοκληρώνουν τον κύκλο της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τη βελτίωση των δεξιοτήτων ανάγνωσης και την αύξηση του ποσοστού των ενηλίκων που συμμετέχουν στην εκπαίδευση ή κατάρτιση. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση και την ανάπτυξη είχε θέσει ως στόχο να μειωθεί το ποσοστό των μαθητών που εγκαταλείπουν το σχολείο σε λιγότερο από 10%, και να αυξηθεί το ποσοστό των πτυχιούχων σε τουλάχιστον 40%. Οι στόχοι αναφοράς που έθεσαν το 2009 οι υπουργοί Παιδείας της ΕΕ για το 2020 προέβλεπαν την μείωση του ποσοστού των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και κατάρτιση, την αύξηση του ποσοστού των ατόμων ηλικίας 30-34 ετών με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τουλάχιστον σε 40%, την επίτευξη του στόχου που αφορούσε την συμμετοχή σε ποσοστό 95% των παιδιών ηλικίας μεταξύ τεσσάρων ετών και ηλικίας έναρξης της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην προσχολική εκπαίδευση (σήμερα το ποσοστό αυτό είναι 92% και η επίτευξη του στόχου σημαίνει 250. 000 περισσότερα παιδιά στην εκπαίδευση), τη μείωση του ποσοστού των ατόμων ηλικίας 15 ετών με ανεπάρκειες όσον αφορά την ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες, σε ποσοστό λιγότερο του 15% (20% σήμερα – στόχος 250 000 λιγότερα άτομα με χαμηλές επιδόσεις) και την συμμετοχή 15% των ενηλίκων (ηλικίας 25-64 ετών) στη δια βίου μάθηση (σήμερα το ποσοστό αυτό είναι 9,3% - στόχος οι 15 εκατ. περισσότερους ενήλικες στην εκπαίδευση και την κατάρτιση). Για τους στόχους αναφοράς, σημειώνεται στην εν λόγω έκθεση, ότι αν και είναι πολύ νωρίς για ακριβείς προβολές, οι γενικότερες τάσεις δείχνουν ότι η πλειονότητα των στόχων αναφοράς είναι εφικτοί αν τα κράτη μέλη συνεχίσουν να τους αποδίδουν άμεση προτεραιότητα και προβούν σε αποτελεσματικές επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Αναφορικά με τη συμμετοχή και φοίτηση, επισημαίνεται ότι από το 2000 και μετά, η συνολική συμμετοχή στην εκπαίδευση αυξήθηκε, όπως επίσης και το επίπεδο δεξιοτήτων των ενηλίκων. Το μερίδιο των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση αυξήθηκε επίσης. Οι διαφορές, τέλος, ανάμεσα στα φύλα εξακολουθούν να παραμένουν σημαντικές, τόσο ως προς την επίδοση, όσο και ως προς τη θεματική επιλογή. Είναι γεγονός ότι όσο περνά ο καιρός καταβάλλονται ολοένα και περισσότερες προσπάθειες από τα κράτη – μέλη για την επίτευξη των στόχων που σχετίζονται είτε με τη μείωση των παιδιών που εγκαταλείπουν το σχολείο, είτε με την αύξηση του ποσοστού των ατόμων με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, είτε με την ολοένα και μεγαλύτερη συμμετοχή των ενηλίκων στην δια βίου μάθηση. Όμως πρέπει και επιβάλλεται να γίνουν ακόμη πολλά. Οι στόχοι για το 2020 μπορεί να φαίνονται μακρινοί όμως θα μπορούσαν με λίγη καλή θέληση να επιτευχθούν. Κύριος στόχος εξακολουθεί να παραμένει η ολοένα και μεγαλύτερη κατάρτιση των νέων ανθρώπων στο σχολείο, το Πανεπιστήμιο ή στην εργασία. Και αυτό θα μπορούσε να γίνει με κατακόρυφη αύξηση της διάθεσης ευρωπαϊκών κονδυλίων για την εκπαίδευση και τη διά βίου μάθηση. Για να μην εγκαταλείπουν τα παιδιά το σχολείο, από την άλλη, θα πρέπει να καταβληθούν ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες, γεγονός που θα σημάνει πολλά για την εκπαίδευση. Η έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατέγραψε πολλά και σημαντικά στοιχεία. Απομένουν όμως ακόμη πολύ περισσότερα προκειμένου να καλυφθούν ή και να ξεπεραστούν οι στόχοι για το 2020. Ναι, γιατί να μην ξεπεραστούν; Η εκπαίδευση και η κατάρτιση συμβάλλουν κατά πολύ σε αυτό που η Ε.Ε. αποκαλεί ως πολυπολιτισμικότητα ή διαπολιτισμικές σχέσεις. Και είναι υπόθεση των κρατών – μελών να καταγράψουν καλύτερα αποτελέσματα στις επόμενες εκθέσεις προόδου. Αλλά και ευθύνη της Ε.Ε. να διαθέσει περισσότερα κονδύλια. Διαφορετικά οι στόχοι θα παραμείνουν στόχοι.