Του Σωτήρη Α. Παπαποστόλου
Ποιος Ελληνας δεν μελαγχολεί, όταν ο νους του ανατρέχει στα γεγονότα εκείνης της μοιραίας ημέρας της 29ης Μαΐου 1453;
Η άλλοτε κραταιά Βυζαντινή Αυτοκρατορία, αποδυναμωμένη από χρόνια, ήταν μια ετοιμόρροπη οντότητα, που έπρεπε να αντιπαρατεθεί στην πανίσχυρη πολεμική δύναμη των Οθωμανών Τούρκων.
Καθοριστική για τη μοίρα της αυτοκρατορίας, υπήρξε η άλωση της βασιλίδας των πόλεων το 1204, από τους τυχοδιώκτες - πλατσικολόγους σταυροφόρους.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του κράτους σε περιφερειακές αυτοκρατορίες (Νίκαιας - Τραπεζούντας), βασιλεία και δεσποτάτα. Ετσι, μετά την επανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες το 1261, ήταν αδύνατη η αποκατάσταση της τάξης από την κεντρική εξουσία. Ταυτόχρονα, η παραχώρηση μεγάλων εμπορικών προνομίων στους Βενετούς, αποστέρησε το κράτος από οικονομικούς πόρους με συνέπεια να είναι αδύνατη η συγκρότηση αξιόμαχου στρατού, απαραίτητου για την προστασία του.
Ετσι, όταν ο Μωάμεθ ο Πορθητής εμφανίστηκε προ των τειχών της Κωνσταντινούπολης με 250.000 στρατό, άριστα εξοπλισμένο και με μεγάλο θρησκευτικό φανατισμό, ο Κων/νος Παλαιολόγος ΙΑ΄ είχε να αντιπαραθέσει μόνο 1000 μαχητές (κυρίως ξένους μισθοφόρους) με κακό εξοπλισμό και χωρίς τη δυνατότητα ανεφοδιασμού ή εξωτερικής βοήθειας.
Όταν ο Μωάμεθ ζήτησε από τον υπερασπιστή της Πόλης Παλαιολόγο την παράδοσή της, με σημαντικά ανταλλάγματα, εκείνος παρά τη συντριπτική σε βάρος του κατάσταση, του απάντησε ότι δεν μπορεί να τον παραδώσει την Πόλη, γιατί δεν του ανήκει.
Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: Η επί 1.100 χρόνια βασιλίδα των πόλεων, η Κωνσταντινούπολη των Ελλήνων, έπεφτε στα χέρια των Τούρκων και ο τελευταίος της αυτοκράτορας έπεφτε ηρωϊκά μαχόμενος στην πύλη των Βλαχερνών.
Μαζί με την άλωσή της, άρχιζε η μακραίωνη σκλαβιά όλου του ελληνικού χώρου, κάτω από έναν σκληρό και αδυσώπητο κατακτητή.
Μπορεί η βασιλεύουσα να αλώστηκε, αλλά δεν έπαψε ποτέ να ζει στις καρδιές μας και την αποφράδα ημέρα της αλώσεώς της, κάποιο δάκρυ θα κυλάει από τα μάτια μας.
Οι θύμησες αυτές, μάλιστα, αγγίζουν περισσότερο όσους από μας είναι απόγονοι κατοίκων των χαμένων πατρίδων.
Πού ξέρεις όμως, μπορεί κάποτε ο μαρμαρωμένος βασιλιάς να ξυπνήσει και «πάλι με χρόνους και καιρούς, πάλι δικά μας θα ΄ναι».
Η άλωση της Πόλης δεν στάθηκε ικανή να ξεριζώσει τον ελληνισμό από το προαιώνιο λίκνο του της Μικρασίας. Επρεπε να συμβεί η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και η προβοκάτσια του 1955, για να διωχθεί οριστικά ο ελληνικός πληθυσμός από τις εστίες, όπου άκμασε από τον 8ο αιώνα π.Χ.
Ως επιμύθιο όλων αυτών των θλιβερών γεγονότων, ας θυμόμαστε το παρακάτω ποίημα - τραγούδι του Γεράσιμου Πρεβεζιάνου:
- Στου Βοσπόρου ταγανεριά κάτ΄ απ΄ την Αγιά Σοφιά
μια γερόντισσα στενάζει μπρος στην Παναγιά.
Σώπα μάνα, πες μας για την συμφορά.
- Κάψανε τη Σμύρνη πήραν τ΄ Αϊβαλί
κλαίει όλη Μικρασία την καταστροφή.
Σώπα μάνα κάνε πάλ΄ υπομονή.
- Α αααα αχ Ανατολή της Ιωνίας γης Ελληνική
Θα ΄ρθουν πάλι στους αιώνες τ΄ Αλεξάνδρου Μακεδόνες.
Σώπα μάνα κάνε πάλι υπομονή.
