Από τον Δούκα Δ. Γραβάνη
Ο Ρωμαίος πολιτικός Κάτων ο Πρεσβύτερος, στα τελευταία χρόνια της ζωής του κατελήφθη από την εξής εμμονή: μετά το πέρας κάθε αγόρευσής του στη Σύγκλητο πρόσθετε ανυπερθέτως τη φράση «et preterea censeo Carthago delenda est», δηλαδή «μα εγώ πιστεύω πως η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί». Τούτη η σταθερά επαναλαμβανόμενη ρήση ύστερα από το τέλος κάθε ομιλίας του, στάθηκε η ικανή προπαγάνδα ώστε η Ρώμη να εκστρατεύσει τελικά εναντίον της Καρχηδόνας.
Για τούτο και ο Κάτων θεωρείται ο υποκινητής του Γ’ Καρχηδονιακού Πολέμου. Πού οφείλεται όμως αυτή η περίεργη μανία του Κάτωνα; Σύμφωνα με την ιστορική καταγραφή, στο γεγονός ότι διαπίστωσε εκ του σύνεγγυς την μεγάλη ακμή της Καρχηδόνας, επισκεπτόμενος την αφρικανική πόλη. Έτσι συμπέρανε πως η Καρχηδόνα στοιχειοθετούσε μια εν δυνάμει απειλή που έπρεπε να παταχθεί προτού θελήσει να εμπεδώσει την κυριαρχία της εις βάρος της Ρώμης. Ο Κάτων ίσως να είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε την πάγια τακτική της διαφημιστικής ατάκας: συμπύκνωσε σε μία φράση το μήνυμά του και φρόντισε διά της συχνότατης επανάληψής του να το καταστήσει σλόγκαν, ώσπου να εμφανιστεί ως βασική προτεραιότητα κι επιδίωξη στη ρωμαϊκή πολιτική ατζέντα της εποχής του (153 π. Χ.)...
Η σημερινή Ελλάδα βεβαία ουδεμία σχέση έχει με την ακμάζουσα και οικονομικά σθεναρή Καρχηδόνα στα χρόνια του Κάτωνα. Ωστόσο, σε μια απόπειρα να ανιχνεύσουμε ομοιότητες και αναλογίες, θα συμφωνήσουμε ότι στοιχειοθετεί απειλή για τις οικονομίες της Ευρωζώνης και το κοινό νόμισμα. Η ύπαρξη αυτής της απειλής καταπολεμήθηκε μέχρι πρότινος με κύριο οπλοστάσιο το Μνημόνιο κι αιχμή του δόρατος μία βιαίως προωθούμενη λιτότητα. Για την «Ευρωπαϊκή Σύγκλητο» δε, η πιστή και απαρέγκλιτη εφαρμογή του Μνημονίου στα καθ’ ημάς, είχε λάβει δογματικό χαρακτήρα, ώστε έπρεπε να τηρηθεί με θρησκευτική προσήλωση αλλά και να επιτηρηθεί από διορισμένους Ευρωπαίους «ανθύπατους».
Το αποτέλεσμα των εκλογών της 6ης Μαΐου όμως, επέφερε μια ουσιαστική αλλαγή στην ίδια τη φύση της απειλής. Μέχρι και πριν τις εκλογές, οι ξένοι όριζαν ως ελληνική απειλή το ενδεχόμενο μιας χρεκοπίας της χώρας μας, το οποίο θεωρούσαν ότι αντιμετωπιζόταν επαρκώς με την εφαρμογή των δεσμεύσεων του Μνημονίου. Μετεκλογικά όμως το σκηνικό άλλαξε άρδην. Πλέον ως απειλή οι ξένοι ορίζουν το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης που επαγγέλλεται την άρση των πολιτικών που επιβάλλει το Μνημόνιο. Γι’ αυτό και σπεύδουν να διαμηνύσουν σ’ όλους τους τόνους και προς πάσα κατεύθυνση πως το Μνημόνιο αποτελεί μονόδρομο, ενώ πιθανή εγκατάλειψή του οδηγεί νομοτελειακά στη δραχμή.
Τον ρόλο του σύγχρονου Κάτωνα, δίχως αμφιβολία, ενσαρκώνει ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας εκ του Κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Βόλφανγκ Σόιμπλε. Με ένα σχεδόν καθημερινό μπαράζ δηλώσεών του, περιγράφει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τη θεμελιώδη του επιδίωξη: αφενός να εμφανίσει τον ελληνικό λαό ως επικίνδυνο για τη συστημική ευστάθεια της Ευρωζώνης, και αφετέρου να παγιώσει την αντίληψη στα υπόλοιπα κράτη-μέλη πως η Ελλάδα αποτελεί έναν χώρο εξτρεμιστών που χρήζουν χαλιναγώγησης.
Οι περισσότερες από τις δηλώσεις Σόιμπλε τεκμηριώνουν αβίαστα την παραπάνω διαπίστωση. Άλλοτε απαιτώντας ωμά να δοθεί χαρακτήρας δημοψηφίσματος στις επερχόμενες εκλογές, κι άλλοτε εκβιάζοντας την ψήφο προς τα μνημονιακά κόμματα, έφτασε στο σημείο να εξαγγείλει εμμέσως στις 11/5/12 πως η Ευρωζώνη δεν χρειάζεται την Ελλάδα αφού «θα άντεχε και χωρίς αυτήν». Είναι ο άνθρωπος που προέβη στο μαφιόζικο υπονοούμενο «δώστε μας τον ήλιο, για να σας δώσουμε το δάνειο» (Die Welt, 21/6/11). Είναι εκείνος που προέβη στον αφορισμό «μην κάνετε το λάθος να θεωρείτε την Ελλάδα ίδια με τις άλλες χώρες» (Bild, 20/5/12). Καθίσταται λοιπόν αντιληπτό ότι ο κ. Σόιμπλε, παράγει το δίχως άλλο μία ολοκληρωτική λογική σε βάρος της Ελλάδας, ενώ φαίνεται να υφέρπει η πρόθεσή του να καταστήσει την Ελλάδα αποικία του Βερολίνου. Ο πυρήνας της ρητορικής του απηχεί τη θέση που προωθούσε ο Κάτων όταν αναμασούσε συνεχώς τη δήλωση πως η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί...
Από την Ιστορία μαθαίνουμε πως όντως η μοίρα της Καρχηδόνας έμελλε να είναι καταστροφική: κατεδαφίστηκε και καταδικάστηκε να μείνει ακατοίκητη για πάντα, ενώ η επικράτειά της μετατράπηκε σε ρωμαϊκή επαρχία. Δευτερευόντως, η Ιστορία απέδωσε στον Κάτωνα το διόλου κολακευτικό προσωνύμιο του «ανθέλληνα κήνσορα», κι αυτό γιατί προσπάθησε να εκμηδενίσει κάθε ελληνιστική επιρροή στα ήθη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δεδομένης της απέχθειάς του προς το ελληνότροπο σκέπτεσθαι.
Δεν γνωρίζω τη μοίρα που προδιαγράφεται για την Ελλάδα, έπειτα και από τις επερχόμενες εκλογές της 17ης Ιουνίου. Και σίγουρα επιφυλάσσομαι για τη μελλοντική κρίση της Ιστορίας προς τον κ. Σόιμπλε. Αναρωτιέμαι όμως αν κάποιος έχει το δικαίωμα να οραματίζεται την Ευρώπη σαν μια συλλογική πολιτική οντότητα και όχι σαν τσιφλίκι του Σόιμπλε και των συν αυτώ. Αναρωτιέμαι αν έχουμε το δικαίωμα να απαιτούμε ένα ενιαίο νόμισμα που να έχει ως αντίκρισμα την πραγματική οικονομία, δηλαδή ένα ευρώ που να εσωκλείει μια πραγματικά ενοποιημένη οικονομία, κι όχι το ευρώ που κυκλοφορεί ανυπεράσπιστο και βάλλεται χωρίς ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσής του. Αν για τον κ. Σόιμπλε το θέμα είναι να διασωθεί το ευρώ έστω και χωρίς την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, αναρωτιέμαι αν θέλει όντως να διασώσει το νόμισμα ευρώ ή τη λέξη «ευρώ», που θα αποτελεί το δίχως άλλο έναν ευφημισμό για το γερμανικό μάρκο.
Συνοψίζοντας, η Ευρωζώνη οφείλει να συμπεριφέρεται στην Ελλάδα ως ισότιμο μέλος της, σεβόμενη τις δημοκρατικές διαδικασίες της και αναθεωρώντας συνεχώς τις πολιτικές της με βάση τη βούληση της ελληνικής κοινωνίας, επιδιώκοντας σταθερά την πολιτική όσμωση όλων των λαών που την απαρτίζουν. Στην αντίθετη περίπτωση, με ή χωρίς την Ελλάδα στο ενιαίο νόμισμα, ο κατακερματισμός της Ευρωζώνης θα βρίσκεται μονίμως –για να παραμείνουμε συνεπείς ως προς τις λατινικές επιδράσεις– ante portas (προ των πυλών).
Ο Δούκας Δ. Γραβάνης είναι Πολ. Μηχανικός, doukasgrav@gmail.com
