Από τον Γιάννη Μακρυγιάννη
Η προσέγγιση του θέματος της συνεργασίας ατομικών φαρμακείων σε εταιρικές μορφές έχει απασχολήσει κατά επανάληψη τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο. Οι μορφές των εταιριών Ο.Ε., ΕΠΕ, ΣΥΝ.ΠΕ., και ΑΕ είναι βάσει του Νόμου τα εργαλεία για την υλοποίηση αυτών των συνεργασιών. Η προσπάθεια επανεξέτασης του θέματος προκύπτει ως αδήριτη ανάγκη μετά την κλιμάκωση των μέτρων κατά του ιδιόκτητου φαρμακείου που ψηφίστηκαν στο Μνημόνιο 1 και στο Μνημόνιο 2.
Έτσι ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος μέσω της επιτροπής των εταιριών φαρμακείων μελετά αντίστοιχα σχήματα που λειτουργούν ήδη σε χώρες της Ευρώπης. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της συμβίωσης αλυσίδας ιδιοκτητών φαρμακοποιών σε Βέλγιο, Σουηδία, Ιταλία, Γαλλία. Πιστεύω η πιο αντιπροσωπευτική και παράλληλα συγκρίσιμη λειτουργία του φαρμακείου μπορεί να εκληφθεί το φαρμακείο του Βελγίου που έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με το ελληνικό φαρμακείο. Ο τζίρος, η πληθυσμιακή και χωροταξική κατανομή, η λειτουργία της κοινωνικής ασφάλισης αλλά και η προοπτική για το μέλλον μας δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Τα τελευταία χρόνια συνυπάρχουν στο Βέλγιο 3.200 ατομικά φαρμακεία και 2.150 λειτουργούντα ως αλυσίδα ιδιοκτητών φαρμακοποιών. Η οικονομική τους πορεία, στον τομέα της οργάνωσης των επιχειρήσεών τους, στη διακίνηση των κεφαλαίων τους, στην μείωση του κόστους λειτουργίας τους, αποδεικνύει ότι σε μια χώρα με ίδιο πληθυσμό με την δική μας μπορούν να λειτουργούν 5.500 φαρμακεία. Απέδειξε επίσης ότι ο εξορθολογισμός των δαπανών, η μείωση των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων και ο έλεγχος της ετήσιας φαρμακευτικής δαπάνης βοηθά φαρμακοποιούς, ασφαλισμένους και Κράτος να συμβιώνουν σε οικονομικό επίπεδο αποδεκτό για υψηλού επιπέδου παροχής φαρμακευτικής περίθαλψης.
Ένας άλλος σημαντικός παράγων για την επιβίωση των ανωτέρω φαρμακείων είναι η εφαρμογή της αμειβόμενης παροχής υπηρεσιών προς τον ασφαλισμένο οι οποίες βελτιώνουν σημαντικά την εξυπηρέτηση των χρόνιων πασχόντων λειτουργώντας άριστα και συμπληρωματικά με το σύστημα της πρωτοβάθμιας και νοσοκομειακής φροντίδας της χώρας. Αν λάβουμε υπόψη ότι η προσδοκώμενη μείωση της ετήσιας φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα για τα έτη 2012-2013 είναι περίπου 1,8 δισ. αντιλαμβάνεται κανείς ότι σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον δεν υπάρχει καμία δυνατότητα επιβίωσης των 11.500 φαρμακείων που λειτουργούν σήμερα. Συνυπολογίζοντας τα μέτρα του Μνημονίου που θα εφαρμοστούν από τις 2/4/2012 όπως μείωση ποσοστού κέρδους στο 15%. Εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Εφαρμογή γενοσήμων. Έλεγχος στη συνταγογράφηση των αγροτικών γιατρών. Κωδικοποίηση παθήσεων και αύξηση συμμετοχής μεγάλος αριθμός φαρμακείων κατά την εκτίμησή μας 3.000-5.000 θα κλείσουν έως το τέλος 2015.
Ένας μεγάλος αριθμός φαρμακείων θα αντιμετωπίσει οικονομικά προβλήματα επιβίωσης λόγω της ρευστότητας, των λειτουργικών εξόδων, και της οριακής σχέσης απόδοσης κερδών, που θα προκύψουν μετά την εφαρμογή των μέτρων. Εκτίμησή μας είναι ότι αυτά θα είναι 1000-2.000. Γίνεται λοιπόν σαφές ότι από τώρα θα πρέπει να προβληματιστούμε, να μελετήσουμε τις νέες επιπτώσεις των μέτρων, με σοβαρότητα, με οικονομοτεχνική προσέγγιση, και κυρίως με όρους σοβαρού ανταγωνισμού που θα προκύψουν αλλάζοντας το σημερινό προστατευτικό πλαίσιο στη λειτουργία των φαρμακείων μας αλλά και στο μέγεθος των εσόδων. Ήδη αναπτύσσεται ένας άναρχος ανταγωνισμός στο χώρο του παραφαρμάκου που θα ακολουθήσει αργότερα στα ΜΗΣΥΦΑ (Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα), φάρμακα της αρνητικής λίστας και πλείστα άλλα προϊόντα που διακινεί σήμερα το ελληνικό φαρμακείο.
Πιστεύω ότι έφθασε ο καιρός αν θέλουμε να εξασφαλίσουμε τη συνέχιση της επαγγελματικής λειτουργίας των σημερινών 11.500 φαρμακοποιών οφείλουμε να αναδείξουμε μια νέα πρόταση, μια νέα προοπτική εφαρμόσιμη τα προσεχή δύο χρόνια. Μόνο έτσι έχουμε ελπίδες να αντέξουμε στον ανταγωνισμό των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών παραγωγής και διακίνησης του φαρμάκου. Διαπιστώνουμε ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οργανώσεις όπως η EFPIA, η EGA, η ASSO GENERICS, η HOPE, η GIRP αρκετές μη κυβερνητικές οργανώσεις προσανατολίζονται μέσω της ψήφισης κοινοτικής οδηγίας να συμμετάσχουν στον χώρο της παροχής υπηρεσιών υγείας που κατά την άποψή μου αποτελούν μοναδική επιλογή για τη λειτουργία του φαρμακείου στο μέλλον. Πιστεύω ότι το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» που λειτουργεί σήμερα με την ευθύνη των Δήμων αποτελεί ένα διεκδικητικό πλαίσιο για το φαρμακείο που έχει άμεση σχέση με τη φροντίδα που παρέχει ο φαρμακοποιός σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις.
Η χρηματοδότησή του μέσω των Ευρωπαϊκών κονδυλίων σε συνεργασία με την προσφορά του φαρμακοποιού στην πρωτοβάθμια φροντίδα μπορούν να δώσουν λύση σε πολλά γραφειοκρατικά προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Για την υλοποίηση του ανωτέρου στόχου απαιτείται νομική διασφάλιση. Έτσι θα δοθεί η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες φαρμακοποιούς να υλοποιήσουν αντίστοιχες εταιρίες στο μέλλον. Μελετώντας το βέλγικο μοντέλο εντοπίζω ότι η θεμέλια λίθος βρίσκεται στην έννοια της εδαφικής και πληθυσμιακής ενότητας που αποτελεί μονάδα έναρξης εταιρικών συστεγάσεων. Μεταφέροντας αυτό στη σημερινή κατανομή σε πληθυσμιακά και χωροταξικά κριτήρια που ισχύουν σήμερα στην Ελλάδα μπορούν να δώσουν λύση σε επίπεδο πρώην κοινοτήτων, πρώην Δήμων, σημερινών Δημοτικών Ενοτήτων και Καλλικρατικών Δήμων ή Καλλικρατικών Περιφερειών. Αναφέρουμε ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων. Όταν ο πληθυσμός είναι 30.000 κάτοικοι και λειτουργούν 30 φαρμακεία. Εάν το 51% των φαρμακείων αποφασίσει να δημιουργήσει μία εταιρία τότε σε απόσταση δύο χιλιομέτρων περιμετρικά της έδρας των συστεγαζόμενων φαρμακείων και για είκοσι χρόνια δεν θα μπορεί να χορηγηθεί καμία νέα άδεια ιδρύσεως φαρμακείων.
Η καινοτομία αυτή μαζί με την επιλογή της εταιρικής μορφής π.χ. ΣΥ ΠΕ μπορεί να δώσει άμεσα λύσεις για τη δραστική μείωση των 12.000 φαρμακείων της χώρας σε μια βιώσιμη μακροχρόνια προοπτική. Θέματα φορολόγησης, rebate ανά φαρμακοποιό, κόστος λειτουργίας ανά φαρμακοποιό, και συντελεστή απόδοσης κερδών ανά φαρμακοποιό, αποτελούν στοιχεία συγκεκριμένης μελέτης. Βάσει της έννοιας του Πρωτοβάθμιου αυτού κυττάρου μπορούμε μέσω της συνεργασίας περισσοτέρων του ενός να δημιουργηθούν αλυσίδες σε επίπεδο Δήμου, Νομού, Περιφέρειας αλλά και Πανελλήνιας εμβέλειας. Περισσότερα τεχνικά στοιχεία θα αναφέρουμε στο μέλλον.
Η παροχή υπηρεσίας στην χορήγηση φαρμάκων κατά την πορεία του πάσχοντος και η παρακολούθηση της φαρμακευτικής αγωγής, στην περιοδική εκτέλεση ιατρικών πράξεων σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Εθνικού συστήματος υγείας και του ΕΟΠΥΥ θα αποτελούν μέριμνα του φαρμακοποιού. Η εξυπηρέτηση απομακρυσμένων περιοχών και ασθενών που δεν έχουν την δυνατότητα ίδιας προσέλευσης στην παροχή υπηρεσίας.
Η οργάνωση τομέων διακίνησης φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων που δεν καλύπτουν οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης ΦΚΑ μπορούν να δώσουν περαιτέρω δυνατότητες στην οικονομική βιωσιμότητα των εταιριών. Kλείνοντας τις σκέψεις αυτές πιστεύω ότι οι ιδιώτες φαρμακοποιοί, συνεταιρισμοί φαρμακοποιών, Κρατικοί φορείς, φορείς κοινωνικής ασφάλισης μπορούν μέσα από ένα τέτοιο λειτουργικό πλαίσιο να δώσουν μια νέα διάσταση στον χώρο της Πρωτοβάθμιας φροντίδας και φαρμακευτικής περίθαλψης.
Ετσι θα λύσουμε προβλήματα όπως: Οι ατέλειωτες ουρές στον ΕΟΠΥΥ για τη συνταγογράφηση φαρμάκων. Οι επισκέψεις ασθενών με τις λίστες αναμονής για ιατρικές παροχές πρωτοβάθμιας φροντίδας που δεν απαιτείται ούτε χρόνος ούτε εξειδικευμένες γνώσεις. Η περίθαλψη χρονίως πασχόντων που ζουν απομονωμένοι από το κοινωνικό περιβάλλον. Εξυπηρέτηση και χαμηλές τιμές προς όφελος των καταναλωτών. Προσφορά ειδικών γνώσεων με καθοδήγηση των χρηστών υπηρεσιών υγείας εξοικονομώντας χρόνο και χιλιάδες χαμένες εργατοώρες. Ευελπιστώ ότι αυτή τη φορά θα δώσουμε μια πειστική και τεκμηριωμένη απάντηση σε όλους αυτούς που ανησυχούν για το μέλλον της επιβίωσής μας.
* Ο κ. Γιάννης Μακρυγιάννης, είναι πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Λάρισας και μέλος του ΔΣ του ΠΦΣ
