Του Λάζαρου Μακρή
Η ιστορία είναι διδακτική. Πολύ δε περισσότερο η οικονομική ιστορία, η οποία ερμηνεύει αυθεντικά τα γεγονότα και φωτίζει με άπλετο φως την αλληλουχία τους.
Ας ξεκινήσουμε με την ιστορία του δανεισμού.
Ο δανεισμός υπάρχει επί της γης από τότε που εφευρέθηκε το νόμισμα.
Παράνομος και ανήθικος για το αξιακό σύστημα πολλών κοινωνιών στην αρχή, νόμιμος και ηθικός αργότερα.
Η τοκογλυφία ωστόσο ήταν και παραμένει μη αποδεκτή έως τις ημέρες μας. Σύμφυτη με την εφεύρεση του νομίσματος, ήταν και παραμένει εμμονικά παρούσα, σαν συνώνυμο του πιο ωμού εκβιασμού. Διαχρονικά.
Ο τοκογλύφος των διηγημάτων του Τζιοβάνι Φιορεντίνο το 1378, απαιτούσε να του παραδοθεί μια λίβρα σάρκας ως εγγύηση, σε περίπτωση που τα χρήματα που θα δάνειζε δεν μπορούσαν να επιστραφούν. Μια λίβρα σάρκας εσήμαινε, τον θάνατο του δανειζόμενου.
Σκληρή και αμείλικτη παραμένει η χρηματαγορά και σήμερα.
Όχι όμως για όλους. Ας δούμε διαχρονικά κάποια παραδείγματα:
* Η πανίσχυρη ιταλική οικογένεια των Μεδίκων στα μέσα περίπου του 15ου αιώνα, ενώ οι τράπεζές τους έχαναν τη σταθερότητα από το ξένο συνάλλαγμα, στράφηκαν σε περισσότερο ελκυστικές τοποθετήσεις. Ωστόσο δάνεια που χορηγήθηκαν προς τον Κάρολο το Φαλακρό, τον δούκα της Βουργουνδίας και το βασιλιά Εδουάρδο Δ΄ δεν αποπληρώθηκαν ποτέ.
* Στην Ισπανία επίσης του 16ου και 17ου αιώνα, ενώ πόλεις με ανειλημμένα τοπικά χρέη δεν αθετούσαν τις υποχρεώσεις τους, δεν έπρατταν το ίδιο απολυταρχικοί ηγεμόνες. Το ισπανικό στέμμα κατέληξε να αθετεί τις υποχρεώσεις του κατά συρροή, αναστέλλοντας πλήρως ή μερικώς τις πληρωμές προς τους πιστωτές του τα έτη 1557, 1560, 1575, 1596, 1607, 1627, 1647, 1652, και 1662.
Μήπως όμως και σήμερα τηρουμένων των αναλογιών δεν συμβαίνει το ίδιο;
Οι λεγόμενες αγορές με ευκολία υπαγορεύουν προγράμματα λιτότητας σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, ευθύς μόλις το εξωτερικό χρέος υπερβεί το 40% του ΑΕΠ τους!
Με τις χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πιο επιεικείς. Οι αγορές ασχολήθηκαν μόνον, αφού εξάντλησαν κάθε χαραμάδα κερδοσκοπίας στην ασιατική περιοχή του πλανήτη. Και ας είναι γνωστό ότι ακόμη και οι σφιχτοί όροι της Συνθήκης του Μάαστριχ – που δεν τηρούνται καν – είναι χαλαροί, δεδομένου ότι προβλέπουν μία minimum 60% ανοχή εξωτερικού χρέους ως προς το ΑΕΠ των εθνικών οικονομιών!
Επίσης είναι γνωστό ότι οι αγορές δεν ασχολούνται με τον ίδιο βαθμό ενδιαφέροντος για όλες τις χώρες της Ευρώπης. Από τη γενική ανισότητα... πάμε στη μερική και εξειδικευμένη. Έτσι, δεν ακουμπάνε – ακόμη τουλάχιστον – τα brand name.
Η Βρετανία λ.χ. είναι γνωστό ότι έχει τεράστιο εξωτερικό χρέος επί του ΑΕΠ της, διαθέτει όμως επαφές, δίκτυα, λόμπυ και το City του Λονδίνου. Το 2008, σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου ο εξωτερικός δανεισμός της Βρετανίας ήταν στο 416% του ΑΕΠ της, το Λουξεμβούργο 3.854%, η Ολλανδία 476%. Οι αγορές όμως ασχολήθηκαν με την Ελλάδα που το εξωτερικό χρέος ήταν 167%!
Και μπροστά σε αυτές τις διαχρονικές ανισότητες, τα διεθνώς ισχύοντα, τα άδικα «αξιώματα» και τις πολλές γνωστές αλλά και άγνωστες παθογένειες, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς για τη χώρα μας:
Ποιες εναλλακτικές είχε ή τις απομένουν, δεδομένων των πλεονεκτημάτων, αλλά και των περιορισμών που συνεπάγεται η συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη;
Ας δεχτούμε ότι η Τρόικα μας επιβάλλει με λάθος δοσολογία πολιτικές.
Η ίδια το ομολόγησε κιόλας. Δεν παραγνωρίζεται όμως ότι μας τροφοδοτεί και με χρήμα, με επιτόκια του 2% - 2,5% για να καλυφθούν οι «πρωτογενείς» μας ανάγκες, καθώς και η αποπληρωμή παλιών μας οφειλών.
Γιατί τελικά οι εναλλακτικές που δήθεν είχαμε για χρηματοδότηση από Ρωσία ή Κίνα, αποδείχθηκαν ότι στερούνταν βασιμότητας. Δεν ήταν παρά αστεία σενάρια!
Η δε εναλλακτική που λέει «σκίζω», «πετάω», «ακυρώνω» το Μνημόνιο θα πρέπει να στηρίζεται σε ρεαλιστική επιχειρηματολογία, στη βάση του τι έρχεται στη θέση του. Πώς καλύπτεται οικονομικά το κενό;
Αξίζει να δούμε μερικά ιστορικά προηγούμενα:
* Όταν κατέρρευσαν τα νομίσματα και οι αγορές ομολόγων στη Γερμανία, Ουγγαρία και Ελλάδα μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία, ήταν εκείνο της Ουγγαρίας τον Ιούλιο του 1946. Οι τιμές αυξήθηκαν κατά 4.19 πεντάκις εκατομμύρια τοις εκατό (4.190.000.000.000.000.000%)
* Όσο για την περίπτωση της Αργεντινής, η αθέτηση του χρέους της το 2001, επήλθε αφού η ανισότητα του εισοδήματος ήταν σε χειρότερα επίπεδα από εκείνα της Νιγηρίας! Και αφού είχε αλλάξει η χώρα έξι (6) φορές νόμισμα!
Συνεπώς, όταν προτάσσει κανείς ένα αντιμνημονιακό προφίλ, συνώνυμο της ρήξης, οφείλει να ορίζει και τις συνέπειες των εναλλακτικών που προτείνει.
Να αποκαλύπτει από πού θα βρει πόρους!
Διαφορετικά οι αμφίσημες, προσεγγίσεις, μοιάζουν με τη φημολογούμενη συνήθεια των αρχαίων Αβδηριτών, οι οποίοι κατασκεύαζαν περίλαμπρους κρουνούς και ας μην διέθετε νερό η πόλη!
Ας αναλογιστούμε: Ακόμη και η «Die Linke» δεν ψηφίζει τη χρηματοδότηση της χώρας μας! Αξιώνει μία λίβρα σάρκας από τους Έλληνες!
Δυστυχώς η χώρα μας δεν διαθέτει έναν σύγχρονο Nathan Rothschild (Νέιθαν Ρότσιλντ). Κι εκείνος όμως κέρδισε διπλά!
Αφενός μεν από τη χρηματοδότηση των πολέμων της Βρετανίας, αφετέρου από την ίδια τη μάχη του Βατερλώ, αγοράζοντας αμέσως μετά την έκβασή της – και πριν γίνει γνωστό το αποτέλεσμα στο Λονδίνο – όλα τα ομόλογα σε εξευτελιστικές τιμές, οι οποίες εκτινάχτηκαν στη συνέχεια. Η Βρετανία κέρδισε στο Βατερλώ και ο Rothschild μεγάλωσε το πουγκί του. Τίποτα δεν χαρίζεται σε αυτή τη ζωή.
Εν κατακλείδι, αναμφίβολα οι περιοριστικές πολιτικές δημιουργούν αναταράξεις και μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Δράματα σε πολλές περιπτώσεις!
Όμως οι τυφλές πολιτικές, η ρήξη χωρίς εναλλακτική και οι λογικές αβδηριτισμού, νομοτελειακά μας οδηγούν στο να πληρώνουμε αυτές τις επιλογές ακόμα χειρότερα: με μια λίβρα σάρκας ο καθένας μας. Ιδιαίτερα στις ημέρες μας, όπου «αντισυστημικοί» πολιτικοί παράγοντες από τη μία καταγγέλλουν τις αγορές και από την άλλη ποντάρουν σε αυτές τις προσωπικές τους οικονομίες για να αβγατίζουν.
