* Του Βασιλείου Χ. Στεργιούλη, θεολόγου
Είναι πολλαπλώς διαπιστωμένη και ποικιλοτρόπως μαρτυρημένη η αξία και συμβολή της εκπαίδευσης και της δι’ αυτής παρεχόμενης παιδείας στη διαμόρφωση του ανθρώπου και της κοινωνίας. Επιτυχώς ελέχθη πως ένας μόνο δάσκαλος με ένα μαθητή και ένα βιβλίο μπορεί να σώσει τον κόσμο. Παράδειγμα η επίδραση του Αριστοτέλη στον Μέγα Αλέξανδρο. Την αναγνώρισε ο μεγάλος στρατηλάτης λέγοντας: «Εις μεν τον πατέρα μου οφείλω το ζην, εις δε τον διδάσκαλόν μου το ευ ζην».
Ο δάσκαλος είναι «ανδριαντοποιός». Σμιλεύει ψυχές. Διαμορφώνει χαρακτήρες. Αναδεικνύει προσωπικότητες. Όταν ο δάσκαλος είναι αυτός που πρέπει, η διδασκαλία του θα μείνει αιώνια και θα επηρεάζει αιώνια τον κόσμο. Διαφορετικά...
Πολλά τα προβλήματα της σημερινής εκπαίδευσης και της παιδείας. Επισημάνθηκαν αρκούντως από διάφορους εισηγητές στην ημερίδα της 12ης Οκτωβρίου τρέχοντος έτους, που έλαβε χώραν στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελισσίων του Δήμου Πεντέλης Αττικής, με διοργανωτές την Πανελλήνιο Ένωση Θεολόγων και τον Δήμο Πεντέλης. Συνεργάτες ήταν η Εστία Πατερικών Μελετών και ο Επιστημονικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Βορείων Προαστίων Αττικής. Θέμα της ημερίδος ήταν: Τα αναλυτικά προγράμματα Σπουδών και τα εν χρήσει Σχολικά Βιβλία Θεωρητικής Κατευθύνσεως (Θρησκευτικών, Φιλολογικών Μαθημάτων και Ιστορίας) Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Οι εισηγητές κατέδειξαν ότι σήμερα υπάρχει έλλειμμα παιδείας γενικά. Ειδικότερα δε επισήμαναν ότι με το νέο (πιλοτικό) Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών εμφανίζεται η θρησκεία ως ανθρώπινη επινόηση. Είναι η άποψη περί της φυσικής θρησκείας. Και ο Ιησούς Χριστός τίθεται παρά τον Μωάμεθ και τους λοιπούς ιδρυτές θρησκειών. Ο δε ορθόδοξος ναός εξισώνεται με τους ειδωλολατρικούς ναούς των φιδιών κ.λ.π. Με ό,τι δηλαδή απέρριψε ο προχριστιανικός κόσμος, όταν δέχθηκε το φως του Ευαγγελίου.
Το νέο πρόγραμμα σπουδών στα θρησκευτικά έχει θρησκειολογική κατεύθυνση. Παρουσιάζει ισότιμα τα πιστεύματα των διάφορων θρησκειών. Αυτό δεν συμβαίνει πουθενά. Παντού οι μαθητές διδάσκονται την πίστη των πατέρων τους. Σε μας όμως με το πρόσχημα να μην υπάρχει μονοφωνία και με το επιχείρημα του σεβασμού της ετερότητας, το μάθημα δεν παρέχει οδηγητική πορεία στους μαθητές, αλλά τους αφήνει σε σύγχυση. Να πελαγοδρομούν, καθώς άλλα θα διδάσκονται από τους θεολόγους στο σχολείο και άλλα στο σπίτι τους και στην Εκκλησία. Αυτή δε η ισότιμη παρουσίαση των θρησκειών είναι στην ουσία εναντίον της ετερότητας, αφού δεν εμφανίζει στους νέους ποιος είναι ο Θεός και η αληθινή πίστη. Έτσι διαστρέφεται η αλήθεια, αντί να υπηρετείται. Και πλήττεται το πάντιμο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού.
Τονίσθηκε στην ημερίδα ότι το μάθημα των θρησκευτικών δεν είναι δικό μας. Και γι’ αυτό δεν μπορεί να το αλλάζει καθένας κατά τις όποιες αντιλήψεις του.
Τα χαρακτηριστικά του καθορίζονται από το Σύνταγμα. Γι΄ αυτό πρέπει να έχει ορθόδοξο χαρακτήρα και προσανατολισμό. Να αναπτύσσει δηλαδή τη θρησκευτική συνείδηση των ορθοδόξων Ελληνοπαίδων.
Όσο για το θέμα της προστασίας της ατομικής θρησκευτικής ελευθερίας των μεταναστών, επισημάνθηκε, ότι αυτό δεν το έχουν μόνον εκείνοι, αλλά και οι ορθόδοξοι μαθητές. Ακόμη και η Εκκλησία, όπως συμβαίνει στα ευρωπαϊκά κράτη. Άλλο θέμα, λοιπόν, ο σεβασμός της ετερότητας και άλλο η αλλαγή του θρησκευτικού μαθήματος σε θρησκειολογικό.
Εξάλλου, γιατί παραβλέπεται παρανόμως η υπ’ αριθμ. 115/2012 απόφαση του Εφετείου Χανίων Κρήτης, που απαγορεύει τις απαλλαγές ορθοδόξων μαθητών από το μάθημα των θρησκευτικών, η οποία έγινε κατ’ επιταγήν του Συμβουλίου Επικρατείας και δεν εφεσιβάλλεται, καθόσον έχει αυξημένο κύρος και ισχύ;
Είναι ν’ απορεί κανείς με όσα συμβαίνουν τελευταίως στον χώρο της παιδείας. Φέρνουν στο νου την έκφραση του Ιταλού διανοούμενου Ουμπέρτο Έκο πως σήμερα μόνον ηλίθιοι κάνουν δικτατορία με τανκς. Ο ισχυρισμός του εστιάζεται στο ότι η διά της παιδείας επιβολή είναι αναίμακτη και ασφαλέστερη. Σήμερα φαίνεται ότι επεκτείνει τα πλοκάμια της η νέα δικτατορία της Πανθρησκείας.
Ως προς τα φιλολογικά μαθήματα, τονίσθηκε ότι ελλείπουν οι αξιολογικοί προσανατολισμοί. Απουσιάζουν από τα διδακτικά βιβλία κείμενα του εθνικού μας ύμνου. Ενώ ως το σχολικό έτος 1955-1956 ήταν ολόκληρος στα Νεοελληνικά Αναγνώσματα της τελευταίας τάξης του τότε εξαταξίου Γυμνασίου (σημερινής Γ΄ Λυκείου). Τώρα κόπηκε και απαλείφθηκε. Γιατί; Επειδή μιλάει για αίματα; Ή για να μη θιγούν οι αλλοδαποί μαθητές εξαιτίας του ότι εξυμνεί την ελευθερία «Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά»; Η φιλοσοφία του εθνικού μας ύμνου φαίνεται πως είναι αντίθετη προς τη φιλοσοφία συγγραφής των νέων βιβλίων.
Τα νέα βιβλία πάσχουν από αξιολογικό προσανατολισμό. Σε αυτά εμφανίζεται παραποιημένη η εικόνα του ιερέα. Δεν προβάλλεται το πρότυπο της παραδοσιακής οικογένειας. Προβληματίζουν οι διαθεματικές δραστηριότητες. Παρατηρείται ένας καταιγιστικός αισθησιασμός.
Αρνητικές υπήρξαν και οι επισημάνσεις για το βιβλίο της Ιστορίας. Το μάθημα αυτό αποβλέπει στην ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης των μαθητών. Καλλιεργεί προσωπικότητες. Προβάλλει πρότυπα. Σήμερα όμως δεν προβάλλονται πρότυπα. Παρατηρείται προσπάθεια αποδόμησης αρχών και αξιών. Ενοχλεί η συνέχεια του Νέου Ελληνισμού από το «Ίτε παίδες Ελλήνων» μέχρι τους βαλκανικούς πολέμους κι ως σήμερα. Εμφανίζεται το Βυζάντιο κατά της επιστήμης. Στο βιβλίο της Γ΄ Γυμνασίου ως καθολικό κριτήριο παρουσιάζεται ο Ευρωπαϊκός (Γαλλικός Διαφωτισμός).
Θα μάκραινε πολύ ο λόγος για να επεκταθούμε περισσότερο. Φειδόμενοι όμως του χώρου της εφημερίδος και της υπομονής των αναγνωστών, περιοριζόμαστε στα ανωτέρω, αναμένοντες την έκδοση των πρακτικών της ημερίδος και ευχόμεθα να μην βρει εφαρμογή στις ημέρες μας ο λόγος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, του Αγίου των σκλάβων προγόνων μας: «Δεν βλέπετε ότι αγρίωσε το Γένος μας από την αμάθειαν;».
