Του Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Η ίδια απορία μας βασανίζει όλους. Πώς θα βγούμε από την παγίδα, στην οποία είμαστε παγιδευμένοι. Πιστεύω πως αν ρωτούσαμε έναν σοφό να μας πει, το πρώτο πράγμα που θα μας ρωτούσε είναι, «ποιος σας παγιδεύει;». Αλήθεια, ποιος μας παγιδεύει και πώς;
Νομίζω κανείς δεν μας παγιδεύει. Εμείς οι ίδιοι παγιδεύουμε τον εαυτό μας με τον τρόπο που ζούμε ή καλύτερα, που μας έμαθαν να ζούμε. Αφήσαμε τη σοφία που ελευθερώνει και εγκολπωθήκαμε τη σοφία που μας παγιδεύει μέσα σε μια αόρατη παγίδα, που δεν μπορούμε να τη σπάσουμε, γιατί δεν τη βλέπουμε.
Η μόνη απάντηση που έρχεται στο νου μου είναι αυτή του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, να μην συνεργαστούμε μαζί της «κανείς δεν μπορεί να σε βλάψει» λέει ο άγιος, «αν δεν συνεργαστείς μαζί του».
Η Εντολή του Ιησού «μην αντιστέκεσαι στον Πονηρό, σημαίνει, μην έχεις κανένα δεσμό μαζί του, για να μας προφυλάξει από το να «συνεργαστούμε» με τον Εχθρό μας, για να μας στήνει παγίδες,
Το ίδιο διατύπωσαν οι αρχαίοι Έλληνες στη μυθολογία τους για τον θεό Κρόνο, να μην είμαστε παιδιά του, να μην ζούμε όπως αυτός,. Ο μύθος του Κρόνου, λέει πως ο μυθικός αυτός θεός τρώει τα παιδιά του, δηλαδή αυτούς που ζούνε με τον τρόπο του Κρόνου.
Η περίπτωσή μας με ψυχολογικούς όρους λέγεται «νυκτομαχία», δηλαδή ζούμε μια διαρκή μάχη με άγνωστο εχθρό, που είναι, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, οι αρχές και οι εξουσίες του σκότους του αιώνος τούτου. Δεν είναι ο εχθρός πρόσωπα, αλλά είναι αόρατες αρχές και εξουσίες, είναι με ένα λόγο το πνεύμα της εποχής στο οποίο μετέχουμε, με τη θέλησή μας.
Λείπει η πίστη. Αν είχατε λίγη πίστη, λέει ο Ιησούς θα μετακινούσατε βουνά. Βουνά από δυσκολίες είναι η αλλαγή της νοοτροπίας. Να ζείτε σ΄ αυτόν τον κόσμο, χωρίς να είστε από τα στοιχεία αυτού του κόσμου. Για να γίνει αυτό θέλει πίστη. Γιατί να το κάνουμε, αν δεν αγαπούμε πάνω από όλα τον Ιησού; Αυτός ανέβασε την ανθρωπότητα στο ύψος της θεότητας.
Στον Ιησού είναι η ελευθερία από τις παγίδες του κόσμου. Οι πολλοί, ιδίως οι μορφωμένοι, δεν θέλουν να τον θυμούνται. Θυμώνουν με όσους τους θυμίζουν την ελευθερία με τον μόνο που μπορεί να μας ελευθερώσει από τον ίδιο τον εαυτό μας. Δεν είναι η παγίδα μας σαν την ανίατη ασθένεια, που χρησιμοποιεί τις δυνάμεις μας εναντίον μας; Κανένας δεν μπορεί να μας βλάψει, αν δεν συνεργαστούμε μαζί του.
Καθένας από μας ας κάνει αυτοεξέταση, για να δει, πού και πώς «συνεργάζεται» με αυτό που τον βλάφτει κι ας μην συνεχίζει να το κάνει, αν θέλει να είναι ελεύθερος.
Αυτοεξέταση δεν εννοούμε να κάνει παράπονα ή να περιγράφει τα πράγματα. Αυτοεξέταση σημαίνει να κάνουμε συγκεκριμένες ερωτήσεις στον εαυτό μας και να απαντήσουμε επίσης με συγκεκριμένες απαντήσεις: Να ρωτήσουμε τον εαυτό μας, σαν να ήταν ένας άλλος, να μας πει τι έκανε αυτά τα χρόνια για να μην συνεργάζεται με αυτόν που τον υποδουλώνει; Να ρωτάμε αριθμώντας τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις. Κι αν δεν έκανε τίποτε να μην παραπονιέται για τους άλλους, γιατί το ίδιο δεν έκαναν και εκείνοι.
Δεν θα έβγαινε ποτέ ο ομηρικός Οδυσσέας από τη σπηλιά του Κύκλωπα, αν συνεργαζόταν με τον Κύκλωπα, ούτε η Πηνελόπη θα κρατούσε το βασίλειό της, αν συνεργαζόταν με τους μνηστήρες της, για να θυμηθούμε τον Όμηρο.
Είμαστε λαός που ξεχνάει γρήγορα. Καλό είναι αυτό. Η λήθη είναι η αρχή της συγγνώμης. Αλλά στην περίπτωσή μας δεν πρόκειται για τη λήθη, αλλά για την έλλειψη του θάρρους να υπάρχουμε, για την έλλειψη ανδρείας και αρετής, πράγμα που συμβαίνει παντού και χαρακτηρίζει την εποχή μας. Ο φιλόσοφος Πάουλ Τίλλιχ, στο βιβλίο του «Το θάρρος να υπάρχεις» ονομάζει την εποχή αυτήν «Τα ίχνη του ανέμου».
«Το θάρρος της υπάρξεως είναι η αντίσταση στην αγωνία της μοίρας του σύγχρονου ανθρώπου, η αντίδραση στην αγωνία του θανάτου, στην αγωνία της ελλείψεως νοήματος, στην αγωνία της ενοχής. Θάρρος έχει όποιος «βλέπει την άβυσσο με μάτια αετού, όποιος με νύχια αετού πιάνει την άβυσσο, όποιος υψώνεται πέρα από τις περιστάσεις και υπερβαίνει το μηδέν με τη μετοχή του στο πνεύμα του Θεού».
