Του Απόστολου Παπατόλια, πρ.Νομάρχη, διδάκτορα Νομικής
Πολύς λόγος γίνεται εσχάτως, ακόμη και από επίσημα κυβερνητικά χείλη, για νομοθετική καθιέρωση ενός «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος» που θα στηρίξει τις πλέον ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας μας, δηλαδή τους πιο αδύναμους συμπολίτες μας που αποτελούν και τα κατεξοχήν θύματα της ανθρωπιστικής κρίσης που έφεραν οι περιοριστικές πολιτικές του Μνημονίου. Αν μάλιστα πιστέψουμε τις επίσημες εξαγγελίες του αρμόδιου Υπουργού, αυτή η πρωτοβουλία αναμένεται από τις αρχές του σωτήριου έτους 2014…
Εκείνο, ωστόσο, που προκαλεί απορία είναι έκδηλη αμηχανία και ολιγωρία των θεσμών της Αυτοδιοίκησης, ιδίως της Πρωτοβάθμιας, οι οποίοι παρακολουθούν ως θεατές τις δήθεν κυβερνητικές πρωτοβουλίες, χωρίς να αρθρώνουν ούτε λέξη, χωρίς να καταθέτουν ούτε μία πρόταση για τη συμμετοχή των Δήμων στην εξασφάλιση και παροχή αυτού του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος» στους πληττόμενους από την κρίση δημότες τους.
Αλήθεια, έχουν λησμονήσει οι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης ότι οι Δήμοι είναι ο βασικός πυλώνας άσκησης κοινωνικής πολιτικής στη χώρα για τη στήριξη της οικογένειας, του παιδιού, των νέων, των αναπήρων, των ηλικιωμένων και των ατόμων που βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας; Έχουν απεμπολήσει το δικαίωμα που τους δίνει ο «Καλλικράτης» και το Σύνταγμα, λόγω της εγγύτητας προς τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες, να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν ολοκληρωμένη κοινωνική πολιτική, αξιοποιώντας όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους; Ποιες είναι άραγε οι προτάσεις που έχουν υποβάλει μέχρι σήμερα για τον αποτελεσματικό συντονισμό των κοινωνικών προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο; Πώς έχουν οργανώσει το προσωπικό τους και τη διοικητική τους δομή ώστε να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση της κοινωνίας σε υπηρεσίες αιχμής; Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει για να δημιουργήσουν δίκτυα συνεργασίας με την Κεντρική Διοίκηση, την Περιφέρεια, την Εκκλησία και τις εθελοντικές οργανώσεις, με σκοπό να παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες ως ενιαίο σύστημα, δηλαδή ως «υπηρεσίες χωρίς ραφές» (seamless services) και αποσπασματικό χαρακτήρα;
Δυστυχώς, οι Δήμοι σήμερα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, αναμασούν και ανακυκλώνουν τη χιλιοειπωμένη γκρίνια περί έλλειψης δημόσιας χρηματοδότησης και στέκονται με «σταυρωμένα χέρια» αρκούμενοι στις κλασικές παρεμβάσεις με τα «κοινωνικά παντοπωλεία» (ακόμη και αν τα ράφια τους είναι αδειανά…), τα «κοινωνικά φαρμακεία», τα συσσίτια και κάποιες υποτυπώδεις δράσεις για απόρους και αστέγους, που δεν αγγίζουν τη μεγάλη πλειονότητα των δοκιμαζόμενων συμπολιτών μας. Η συγκεντρωτική, αυταρχική και αντιαυτοδιοικητική στροφή του Κεντρικού Κράτους, όπως αυτή εκφράζεται με την αυθαίρετη και αντισυνταγματική περικοπή των ΚΑΠ, χρησιμοποιείται συχνά ως το άλλοθι της αδράνειας, της στασιμότητας και της συντήρησης. Αντί το ασφυκτικό και εχθρικό προς τους Δήμους περιβάλλον να ενθαρρύνει τις δημιουργικές και συνεργατικές δράσεις για να καλυφθεί το τεράστιο κενό στην παροχή των υπηρεσιών, γίνεται το πρόσχημα της ακινησίας και της μετάθεσης ευθυνών.
Δεν αντιλαμβάνονται, άραγε, ότι ο δρόμος της καταγγελίας των κυβερνητικών πολιτικών για την απαξίωση της Αυτοδιοίκησης μπορεί να συνυπάρξει με το δρόμο των ουσιαστικών προτάσεων, του ενεργητικού σχεδιασμού, των αποτελεσματικών συνεργασιών και της αξιοποίησης όλων των εργαλείων για την άσκηση μιας σοβαρής κοινωνικής πολιτικής που θα ανακουφίζει τις τοπικές κοινωνίες; Τι έχουν κάνει εδώ και τρία χρόνια για να πείσουν τους δημότες τους ότι πασχίζουν να καλύψουν τα κενά και τα αδιέξοδα της κεντρικής καταστροφικής πολιτικής;
Τέλος, θα αφήσουν οι Δήμοι και αυτή την ευκαιρία με τη θέσπιση «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος» να μείνει ανεκμετάλλευτη για την ενίσχυσή τους στο πεδίο της άσκησης κοινωνικής πολιτικής; Θα παραμείνουν θεατές στις ανακοινώσεις του όποιου κ. Βρούτση ή θα προτείνουν και θα διεκδικήσουν το αυτονόητο για την αναβάθμιση της παρουσίας τους στις χειμαζόμενες τοπικές κοινωνίες; Και πιο συγκεκριμένα, θα τολμήσει άραγε ο μεγάλος Δήμος της Μαγνησίας να καταθέσει τη δική του ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη πρόταση, ώστε να ενταχθεί ο Βόλος στα Προγράμματα Πιλοτικής Εφαρμογής αυτού του «Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος» που σχεδιάζεται σήμερα με πελατειακά κριτήρια στο Υπουργείο Εργασίας; Θα ασχοληθεί επιτέλους με κάποια άξια λόγου και ισχυρής εμβέλειας κοινωνική δράση, εγκαταλείποντας τους κουραστικούς βερμπαλισμούς και τη γραφική άσκηση αυτοθαυμασμού; Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα…
