Του Τάσου Τσιαπλέ, μέλους της Κ.Ε. του ΚΚΕ
Κάθε εργατική-λαϊκή οικογένεια θέλει να μορφώνει τα παιδιά της σύμφωνα με τις σημερινές δυνατότητες και ανάγκες, χωρίς να επιβαρύνεται οικονομικά, να έχει δωρεάν παιδικούς σταθμούς, φροντίδα υγείας, δωρεάν άθληση, συμμετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες, να εξασφαλίζουν μετά τις σπουδές σταθερή και πλήρη εργασία, με μισθό που θα καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες, με ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Οι ανάγκες αυτές είναι βασικές και μπορούν να καλυφθούν λόγω της εξέλιξης της επιστήμης, της τεχνικής, του πλούτου που παράγεται, όπως έδειξε η πείρα των πρώην σοσιαλιστικών χωρών. Κι όμως, αυτές δεν καλύπτονται.
Οι παιδικοί σταθμοί, τα νηπιαγωγεία λειψά, η φροντίδα για την ψυχοσωματική υγεία των παιδιών ανύπαρκτη, οι αθλητικές και πολιτιστικές υποδομές λιγοστές και συνήθως με πληρωμή. Η λαϊκή οικογένεια πληρώνει για να μορφώσει τα παιδιά της και βλέπει να μην μορφώνονται ουσιαστικά, και φυσικά να μην μπορεί μεγάλος αριθμός νέων να βρει δουλειά, αλλά και πολλοί απ’ αυτούς που βρίσκουν να είναι με μισθούς πείνας και ανασφάλιστοι. Αυτά τα προβλήματα είναι κοινωνικά και δεν λύνονται ατομικά.
Το πρόβλημα της παιδείας είναι ταξικό και όχι εθνικό όπως υποστηρίζουν Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, ΑΝ.ΕΛ., ΣΥΡΙΖΑ. Είναι δεμένο με την οικονομική βάση του συστήματος που ζούμε.
1. Οι ανάγκες για παροχή εκπαίδευσης σε όλα τα παιδιά με βάση τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις, δεν καλύπτονται γιατί έχουν κόστος για την πλουτοκρατία και το κράτος της, και δεν θέλει να πληρώσει για τη μόρφωση των παιδιών των λαϊκών οικογενειών, ούτε δεκάρα παραπάνω από ένα ποσό για τα στοιχειώδη.
Το επιστημονικό και εργατικό δυναμικό που θέλει η πλουτοκρατία, θα το βρίσκει στην αγορά και με τους όρους που θέλει αυτό. Δεν θέλει η πλειοψηφία των παιδιών των λαϊκών οικογενειών να έχει ολοκληρωμένη μόρφωση. Για τα δικά της παιδιά και μια μικρή ελίτ που τους είναι αναγκαία, φροντίζει να τα έχουν όλα αυτά. Για την πλειοψηφία των νέων επιφυλάσσουν μερική γνώση, κυρίως μια ειδίκευση η οποία θα αλλάζει συχνά, ώστε να έχουν φτηνό εργατικό δυναμικό που θα τους παράγει κέρδη, υποτακτικό για να μην τους χαλάει την ησυχία.
2. Τα άλλα κόμματα και η Ε.Ε., λένε ότι για να λυθεί το πρόβλημα της παιδείας πρέπει να συνδεθεί με την παραγωγή.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι η έλλειψη επιστημονικού δυναμικού ή η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να παράγει το απαραίτητο δυναμικό σε κάποιες ειδικότητες, όπως λένε. Το πρόβλημά τους είναι ότι δεν μπορούν να απορροφήσουν στην παραγωγή το δυναμικό που αποφοιτά από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Κι αυτό γιατί σκοπός του καπιταλισμού είναι το κέρδος για τους λίγους και όχι η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Γι’ αυτό δεν λύνονται τα προβλήματα. Η παιδεία δεν μπορεί να το λύσει αυτό. Για να απορροφάται αυτό το δυναμικό και άλλο, για δουλειά, πρέπει να αλλάξει ο σκοπός και η οργάνωση της κοινωνίας. Πρέπει τα μέσα παραγωγής να κοινωνικοποιηθούν, να υπάρχει λαϊκή οικονομία και εξουσία, γιατί μόνο έτσι μπορεί ο πλούτος που παράγεται να καλύπτει τις λαϊκές ανάγκες.
3. Ο καπιταλισμός έχει δυσκολίες στην αναπαραγωγή του, στη συσσώρευση κερδών, μαστίζεται από την κρίση του. Είναι υποχρεωμένος να κάνει αλλαγές που αρχίζουν απ’ την κατάργηση της μόνιμης και πλήρους εργασίας, τις αλλαγές στην παιδεία και φτάνουν ως τις ιδιωτικοποιήσεις, όπου όλα υποτάσσονται στη συσσώρευση κερδών.
Στη βάση αυτών των αναγκών του κεφαλαίου, διαχρονικά οι αστικές κυβερνήσεις, προωθούν μια σειρά αντιδραστικές αλλαγές στην εκπαίδευση, οι οποίες συμφωνήθηκαν σε σύνοδο της Ε.Ε. στη Λισσαβόνα το 2000, αφορούν σε όλες τις χώρες της Ε.Ε, προκειμένου να μην χάσουν έδαφος οι Ευρωπαίοι καπιταλιστές έναντι των ΗΠΑ ή άλλων χωρών, στον μεταξύ τους ανταγωνισμό.
Τι αλλαγές χρειάζονται για να είναι σε όφελος του λαού τις οποίες προτείνει το ΚΚΕ;
Το ΚΚΕ πέρα από τα επείγοντα ζητήματα και στην εκπαίδευση που πρέπει να παλεύει ο λαός και η νεολαία, προβάλλει την πρότασή του για την Παιδεία, η οποία είναι δεμένη με την ανάγκη γενικότερων πολιτικών αλλαγών. Σήμερα υπάρχουν οι υλικές προϋποθέσεις για να γίνει εφικτή η γενική παιδεία, που θα παρέχεται σε όλους δωρεάν αποκλειστικά από το δημόσιο. Το ΚΚΕ είναι αντίθετο σε οποιαδήποτε μεταβίβαση αρμοδιοτήτων της εκπαίδευσης σε ιδιώτες και δήμους. Η ιδιωτική παιδεία και παραπαιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, πρέπει να καταργηθεί. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαία και εφικτή:
1. Η υποχρεωτική 2χρονη προσχολική αγωγή με ευθύνη του κράτους και όχι ιδιωτών ή των ΟΤΑ όπως σήμερα. Ο ρόλος του νηπιαγωγείου δεν μπορεί να είναι η εκπαίδευση, αλλά η αγωγή.
2. Η 12χρονη βασική εκπαίδευση, χωρίς διαχωρισμούς ανάμεσα στους μαθητές. Η πρόταση αυτή είναι τόσο ρεαλιστική, που αναγκάζει όλα τα κόμματα να μιλούν για 12χρονη εκπαίδευση, όχι όμως ενιαία και κοινή για όλους, με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί όλοι να αποκτούν υψηλού επιπέδου μόρφωση. Το ΚΚΕ απορρίπτει την άποψη ότι κάποια παιδιά δεν «παίρνουν τα γράμματα». Παιδαγωγικοί και κοινωνικοί είναι οι λόγοι που ορισμένοι μαθητές υστερούν.
Το 12χρονο βασικό σχολείο που προτείνουμε, δεν θα χωρίζεται σε Δημοτικό-Γυμνάσιο-Λύκειο, σε ενιαίο και επαγγελματικό δίκτυο, για να μην γίνεται πρόωρη επαγγελματική επιλογή και εκπαίδευση πριν τη συμπλήρωση του σύγχρονου μορφωτικού έργου του σχολείου και την ενηλικίωση των νέων. Θα παρέχει ισότιμη γενική μόρφωση σε όλους, με ενιαίο πρόγραμμα, και ενιαία εκπαιδευμένο προσωπικό, ώστε να βοηθά τους μαθητές να κατανοήσουν τους νόμους της αντικειμενικής πραγματικότητας, της κοινωνικής ζωής, τη θέση και τον ρόλο της μέσα σ’ αυτή. Θα καλύπτει όλες τις ανάγκες σε μόρφωση, αλλά και αθλητισμό, πολιτισμό, καλλιτεχνική παιδεία.
Το 12χρονο ενιαίο υποχρεωτικό σχολείο που προτείνουμε δεν αποσκοπεί σε μια απλή μετάδοση γνώσεων ή σε μια εκγύμναση για ορισμένες δεξιότητες, αλλά φροντίζει για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του νέου. Γι’ αυτό χρειάζεται ριζική αλλαγή στο περιεχόμενο (προγράμματα, βιβλία) και στη λειτουργία του. Απεξάρτηση του προγράμματος και της λειτουργίας του Λυκείου από τη διαδικασία επιλογής για τα ΑΕΙ. Κατάργηση των κατευθύνσεων του Λυκείου και των πανελλαδικών εξετάσεων στη Γ’ Λυκείου. Το σύστημα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση δεν λύνεται στο πλαίσιο των άνισων όρων της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος, προϋποθέτει, μετά την απόκτηση από το σύνολο των νέων της ενιαίας 12χρονης γενικής μόρφωσης, να εξασφαλιστεί το δικαίωμα στην πλήρη και σταθερή εργασία, να δοθεί ουσιαστική διέξοδος στην επαγγελματική εκπαίδευση.
Μόνο στη σχεδιασμένη προς όφελος των εργαζομένων και του λαού οικονομία, μπορεί να λυθεί αυτό το ζήτημα. Όταν πάψει η ανεργία να βασανίζει τους νέους, τότε κριτήριο για την επιλογή σπουδών θα είναι τα πραγματικά ενδιαφέροντα, που αποτελούν τη βασική προϋπόθεση της δημιουργικότητας. Το ενδιαφέρον για την επιστήμη και όχι η απόκτηση πτυχίου για μια δουλειά.
Μόνο έτσι, το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ θα πάψει να φαντάζει ως κύριο πρόβλημα της παιδείας και μέλημα της κοινωνίας θα γίνει το περιεχόμενο και ο σκοπός του.
Το ΚΚΕ προτείνει τη δημιουργία Ειδικών Επαγγελματικών Σχολών σε «μεταλυκειακό» επίπεδο, ενταγμένων στο δημόσιο δωρεάν σύστημα εκπαίδευσης, ώστε να εξασφαλίζουν πλήρη και υψηλού επιπέδου επαγγελματική εκπαίδευση και ειδίκευση, χωρίς να χρειάζεται διαδικασία πιστοποίησης που απαξιώνει το πτυχίο. Κατάργηση των ΙΕΚ και κάθε ιδιωτικής κερδοσκοπίας.
Την αναμόρφωση μιας αληθινά ενιαίας αποκλειστικά Δημόσιας Δωρεάν Ανώτατης Εκπαίδευσης, που θα εξασφαλίζει την επιστημονική ειδίκευση στους αποφοίτους της, χωρίς τις διακρίσεις σε πανεπιστημιακή και μη, που αναπαράγουν τις αλληλοκαλύψεις και την ανισοτιμία ΑΕΙ-ΤΕΙ και θα αναπτύσσουν την έρευνα προς όφελος της γενικής προόδου και ευημερίας (όχι 2χρονες-3χρονες ευκαιριακές σπουδές, ενιαίες προπτυχιακές και μεταπτυχιακές). Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών. Κρατική χρηματοδότηση στο 15% του προϋπολογισμού για να καλυφθούν οι ανάγκες της δημόσιας εκπαίδευσης. Προσλήψεις μόνιμου και εκπαιδευμένου προσωπικού, αξιοπρεπείς μισθούς, δικαιώματα, επιμόρφωση. Από κει και πέρα το δικαίωμα στη δουλειά για όλους και με ικανοποιητικές αμοιβές και κοινωνικά δικαιώματα να αποτελεί στοιχειώδη ευθύνη του κράτους. Αυτά όμως απαιτούν άλλη πολιτική, άλλη εξουσία, άλλη οργάνωση της κοινωνίας. Αυτά πρέπει να αλλάξει ο λαός με την πάλη του.
