Του Φίλιππου Ζάχαρη
Η γραφειοκρατία στη χώρα μας εξακολουθεί να είναι από τα βασικά προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη. Κυβερνήσεις φεύγουν, κυβερνήσεις έρχονται η σοβαρότητα όμως του προβλήματος δεν αλλάζει. Την κατάσταση δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει ούτε καν η τρόικα, που παρουσιάστηκε περίπου ως από μηχανής Θεός.
Από τη γραφειοκρατία ταλαιπωρούνται χιλιάδες πολίτες και ιδιαίτερα οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν τεράστιες δυσκολίες. Οι υπηρεσίες, στο μεταξύ δεν έχουν κάνει σημαντικές προόδους και η «χαρτούρα» απλά συνεχίζει να στοιβάζεται στα γραφεία. Η περίφημη «απλοποίηση των διαδικασιών» είναι και παραμένει κενό γράμμα στα συρτάρια των κομματικών υποσχέσεων, την ίδια στιγμή που όλοι κόπτονται για τον εκσυγχρονισμό της κρατικής μηχανής.
Η γραφειοκρατία έχει σημαντικό κόστος στο κράτος και ιδιαίτερα στους φορολογούμενους. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η ελληνική γραφειοκρατία κοστίζει στους Έλληνες φορολογούμενους 15 δισ. ευρώ και τεράστια σπατάλη χαρτιού, εκτός από το μέγεθος της ψυχικής ταλαιπωρίας. Η ίδια έκθεση στέκεται στο γεγονός ότι η επικοινωνία μεταξύ των υπουργείων είναι ανύπαρκτη.
Έως και κατά 16% επιβαρύνει η γραφειοκρατία το κόστος των επενδύσεων στη χώρα μας, σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ. Σύμφωνα με τη μελέτη, τη μεγαλύτερη επιβάρυνση επωμίζονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ στις προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος περιλαμβάνεται -μεταξύ άλλων- η μετατόπιση μέρους της διαδικασίας αδειοδότησης από τη δημόσια διοίκηση στον ιδιωτικό τομέα. Εντυπωσιακά είναι τα νούμερα, σύμφωνα με την εφημερίδα «Δημοκρατία», για τη γραφειοκρατία που έδωσε στη δημοσιότητα η προϊσταμένη του γραφείου καλής Νομοθέτησης της Γραμματείας της κυβέρνησης Έφη Στεφοπούλου.
Σύμφωνα με αυτά, στα πρώτα 30 χρόνια της Μεταπολίτευσης (1974-2005) καταμετρούνται 171.500 νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις. Από αυτές, 114.905 είναι υπουργικές αποφάσεις, 24.010 αποφάσεις περιφερειαρχών, 20.580 προεδρικά διατάγματα, 8.575 αποφάσεις νομαρχών, και 3.430 νόμοι. Aπό την επεξεργασία των στοιχείων της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) για τους μισθούς που δίνει κάθε χώρα, η Ελλάδα δαπανά για να πληρώνει τους μισθούς όσων εργάζονται στην κρατική γραφειοκρατία (εκτός άμυνας, ασφάλειας, παιδείας, υγείας) το 2,6% του ΑΕΠ της (περίπου 5,2 δισ. ευρώ), όταν κατά μέσο όρο στις χώρες του ευρώ το αντίστοιχο ποσοστό είναι 1,5% του ΑΕΠ τους. Πρόκειται για όσους απασχολούνται σε θέσεις της κεντρικής και φορολογικής διοίκησης, της διοικητικής και νομοθετικής υποστήριξης της λειτουργίας του κράτους κ.λπ.
Η ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη», τέλος, υπέβαλε πριν από λίγο καιρό ένα σύνολο προτάσεων νομοθετικών οργανωτικών λειτουργικών προς διάφορα Υπουργεία με σκοπό να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν διαδικασίες να αυξηθεί η διαφάνεια στη διοικητική δράση και να υπάρξει αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Με επιστολή της προς τους αρμόδιους Υπουργούς στις 19 Δεκεμβρίου 2012, η Συνήγορος του Πολίτη, Καλλιόπη Σπανού, διαβίβασε την ειδική αυτή έκθεση με σκοπό να μειωθεί η γραφειοκρατία. Η ειδική έκθεση περιελάμβανε συνολικά ογδόντα προτάσεις χαμηλού δημοσιονομικού Κόστους προς δώδεκα Υπουργεία. Οι προτάσεις αυτές προέκυψαν από τη διερεύνηση ποικίλων αναφορών πολιτών προς την Ανεξάρτητη Αρχή.
Μίλησα για το θέμα με τον πρόεδρο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΒΕΑ), Παύλο Ραβάνη. Εκείνος τόνισε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα με την γραφειοκρατία αντιμετωπίζουν όσες νέες παραγωγικές επιχειρήσεις επιχειρούν να αποκτήσουν άδεια περιβαλλοντικών όρων, λειτουργίας και εγκατάστασης. Ο χρόνος καθυστέρησης είναι περισσότερος από 1,5 χρόνο για την απόκτηση των αδειών αυτών, ακόμη και σε επιχειρήσεις που βρίσκονται σε κόκκινες ζώνες (βιομηχανικές ζώνες - ΒΙΟΠΑ). Η έναρξη αντιθέτως ενός εμπορικού καταστήματος είναι σχετικά πιο εύκολη.
Η γραφειοκρατία εξακολουθεί λοιπόν να είναι βραχνάς για την ανάπτυξη. Σε μια χώρα που οι πολίτες της ακόμη «ψάχνονται» από τα σκληρά μέτρα και την παρατεταμένη λιτότητα, το πρόβλημα παραμένει δυσεπίλυτο. Τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμησή της σχεδόν ανύπαρκτα, κάτι που αναγκάζει τους πολίτες να καταφεύγουν συχνά - πυκνά στα γνωστά «παραθυράκια». Οι αριθμοί αποδεικνύουν τη νοσηρότητα της κατάστασης. Οι εκάστοτε κυβερνώντες όμως εκδίδουν πάραυτα και νέα διατάγματα. Αποτέλεσμα, η πολυπλοκότητα των διαδικασιών και το παρατεταμένο μπέρδεμα και σύγχυση με τα νομοθετήματα. Κοινώς, παράταση των βασάνων των πολιτών στις κάθε είδους συναλλαγές.
