Γράφει ο φιλόλογος Νίκος Κατοίκος
Περί το τέλος Απριλίου εκδόθηκε το νέο βιβλίο, «Η Γεωργία στη σύγχρονη Ελλάδα», Εκδόσεις «Επικαιρότητα», τού Καλαμπακιώτη παλαίμαχου δημοσιογράφου κ. Λαζάρου Αρσ. Αρσενίου. Πρόκειται για μια σπουδαία μονογραφία, γραμμένη με χαρακτηριστική γνώση και τόλμη.
Ο συγγραφέας διαγράφει την τύχη τής ελληνικής Γεωργίας μέσα στον 20όν αιώνα, και μέχρι σήμερα. Διαπιστώνει ότι από λαθεμένες (ή και σκόπιμες) παρεμβάσεις τού Κράτους δεν σημειώθηκε στη χώρα μας ορθολογική ανάπτυξη της Γεωργίας και των συναφών ενασχολήσεων (της Κτηνοτροφίας και της αξιοποίησης των δασών). Όποιες αλλαγές έγιναν από τον ιδιωτικό παράγοντα, χάθηκαν μέσα στην κρατική ακηδία, έτσι που στις ημέρες μας η Αγροτική Τάξη να έχει καταστραφεί.
Και όμως, η ανάπτυξη (και περισσότερο μέσα στη σημερινή οικονομική κρίση) θα μπορούσε να στηριχθεί στον Πρωτογενή Τομέα τής Γεωργίας και να συνδυαστεί με τον Βιομηχανικό Τομέα για μεγαλύτερα κέρδη. Οι σημερινές τιμές τών αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων δεν καλύπτουν τα έξοδα παραγωγής. Με την ανεξέλεγκτη παρεμβολή τών μεσαζόντων ανεβαίνουν αυτές για τους καταναλωτές και κατεβαίνουν για τους παραγωγούς, που μην μπορώντας να επιβιώσουν έχουν εγκαταλείψει σε κρίσιμο ποσοστό τη Γεωργία και την Κτηνοτροφία.
Αλλά και όσα γεωργικά, κτηνοτροφικά και δασικά προϊόντα παράγονται σήμερα (σιτηρά, γάλα, τυρί «φέτα», γιαούρτι, ξυλεία) παρά την εξαιρετική ποιότητά τους - καθώς μένουν απροστάτευτα, δεν μπορούν να εξασφαλίσουν καλές και σταθερές αγορές.
Είχα την τιμή ως επιμελητής της έκδοσης του εν λόγω βιβλίου, να το παρακολουθήσω στενά στη γένεσή του. Έχω εντυπωσιαστεί από τις γνώσεις, το κριτικό πνεύμα και τις ορθές υποδείξεις τού συγγραφέα. Είχα την ευκαιρία να ιδώ σημαντικές πλευρές τού θέματος, διατυπωμένες με αξιέπαινη ευθύτητα. Αν κάποτε οι Κρατούντες αντιληφθούν ότι η ανάπτυξη ξεκινά από τον Πρωτογενή Κλάδο, το βιβλιαράκι αυτό θα σταθεί κύριος οδηγός τους.
Στη συνέχεια, θα δώσω τους τίτλους τών επτά κεφαλαίων και θα παραθέσω σημαντικά αποσπάσματα του βιβλίου:
1. Οι τιμές τών αγροτικών προϊόντων
2. Συνδυασμένη Αγροτική και Βιομηχανική Ανάπτυξη
3. Αλλαγή καλλιεργειών
4. Το τυρί «φέτα» και το γιαούρτι
5. Η ελληνική Αγροτική Τάξη
6. Η ανάπτυξη
7. Καλλιεργήσιμη γη
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
1. «Λαοί με μεγάλους πολιτισμούς στη Μέση Ανατολή, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Σουμέριοι, Χαλδαίοι, ίσως και άλλοι, δεν ανέπτυξαν, φαίνεται, Γεωργία με πλεονάσματα. Κάλυπταν τις ανάγκες τους από ενσωματωμένες με αυτούς γειτονικούς λαούς, και όταν με τις εθνικές διαφοροποιήσεις επήλθαν αποχωρισμοί, χάθηκαν για πάντα. Για πολλές αιτίες. Μία από αυτές ήταν και η έλλειψη πλεονασματικής Γεωργίας. Οι Αιγύπτιοι με Γεωργία διαιωνίζονται» (σελ. 7).
2. «Η Αμερική και η Ρωσία πηγαινοέρχονται στο Διάστημα, αλλά διατηρούν δυναμική Γεωργία, που παράγει πλεονάσματα» (σελ. 7).
3. «Η Ελλάδα στροβιλίζεται σήμερα σε κυκλώνα πρωτοφανούς οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης, αλλά εμποδίζει τη Γεωργία να επιτελέσει τον ρόλο τού Πρωτογενούς Κλάδου» (σελ. 8).
4. «Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα τής Ευρώπης που παράγει [μοναδικής ποιότητας] βαμβάκι, και αντί η Κυβέρνηση να επωφεληθεί από αυτό και να επιδιώξει την κατοχύρωση και ενίσχυση της καλλιέργειάς του, αδιαφορεί, ενώ τα φερέφωνα εισηγούνται κατάργηση της καλλιέργειας βαμβακιού, με την οποία ασχολούνται 150.000 άτομα, ώσπου κατάλαβαν ότι από το παραγόμενο βαμβάκι δεν μένει ούτε ένα κιλό αδιάθετο, ενώ αποφέρει με τις εξαγωγές του 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως» (σελ. 22).
5. «Για την Ελλάδα το πρώτο, το πρώτιστο, βήμα είναι η κατάργηση του νόμου για τετραήμερο νωπό γάλα και η καθιέρωση της αυθημερόν παράδοσης του γάλακτος σε μονάδες κατεργασίας. Με μόνη τη διάταξη αυτή θα μεταβληθεί άρδην η αγορά γάλακτος. Θα ξαναλειτουργήσουν στα χωριά τα εγκαταλειμμένα τυροκομεία, ενώ το ιδιωτικό κεφάλαιο θα σπεύσει να ιδρύσει βιομηχανίες κοντά στους τόπους παραγωγής» (σελ. 25).
6. «Η Κυβέρνηση, αντί να στηρίξει την ελληνική Κτηνοτροφία, την τροφό τού Έθνους στην ειρήνη και στις δοκιμασίες του, την εξοντώνει τώρα με το Πολυνομοσχέδιο, που ψηφίστηκε με πλειοψηφία δύο και τριών βουλευτών, με διαγραφή από το κόμμα ενός κυβερνητικού βουλευτή και με προηγούμενη παραίτηση του Αναπληρωτή Υπουργού Γεωργίας» (σελ. 26).
7. «Αν η Πολιτεία προχωρήσει σε μονόπλευρη ανάπτυξη, με επενδύσεις μόνο στη Βιομηχανία και στον Τουρισμό, τότε στην αναμενόμενη από τους επιστήμονες διεθνή κρίση τροφίμων ή και σε όξυνση της τωρινής παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η Ηπειρωτική Ελλάδα θα την αντιμετωπίσει όπως και στην Κατοχή στα 1941-44, αλλά η Πρωτεύουσα θα βρεθεί σε δοκιμασία, όπως και τότε» (σελ. 28).
8. «Ένα άλλο λάθος: Τα δάση είναι στα βουνά, αλλά η Πολιτεία αφήνει τα Δασαρχεία στις πόλεις. Στην εποχή μας έγιναν δρόμοι. Προς όλα τα ορεινά χωριά πηγαίνουν αυτοκίνητα, ενώ υπάρχουν τηλέφωνα, τηλεοράσεις, κέντρα ψυχαγωγίας και πολιτιστική ζωή. Η νέα αυτή πραγματικότητα επιβάλλει την ορθολογική οργάνωση των Δασικών Υπηρεσιών και την εγκατάσταση Δασαρχείων, δασολόγων και δασοφυλάκων σε καίρια σημεία τής δικαιοδοσίας εκάστου» (σελ. 29).
9. «Η αλλαγή χρειάζεται άρδευση με σταγόνα και Συνδυασμένη Αγροτική και Βιομηχανική Ανάπτυξη. Η άρδευση με σταγόνα ποτίζει με πολύ λιγότερο κόπο και με πολύ λιγότερη δαπάνη. Ο αγρότης έχει με αυτή χρόνο για ποιοτική παραγωγή προϊόντων, ενώ παράλληλα προστατεύεται και το περιβάλλον» (σελ. 30).
10. «Κατά τους ειδικούς η δαπάνη για γεωτρήσεις και για εισαγωγές αχρείαστων υλικών υπερκαλύπτει πέντε και δέκα φορές το κόστος κατασκευής κλειστών δικτύων μεταφοράς νερού με σταγόνα. Με την υπ’ αριθμόν 2000/60 οδηγία η Ε.Ε. συνέστησε στην Ελλάδα να αρχίσει να παρέχει νερό για άρδευση με σταγόνα μέχρι το 2009. Δηλαδή, η Ε.Ε. συνέστησε αυτό που πρότειναν οι γεωτεχνικοί πριν από 60 χρόνια. Φυσικά, η Ελληνική Κυβέρνηση δεν εκτέλεσε ούτε αυτή την οδηγία, όπως δεν εκτελεί και άλλες οδηγίες τής Ε.Ε. Η Ελλάδα τυπικά είναι μέλος τής Ε.Ε., ουσιαστικά μένει βαλκανική χώρα. Κουρασμένοι οι αγρότες από τον δαπανηρό τρόπο άρδευσης, άρχισαν να αποσύρονται από την αλλαγή τών καλλιεργειών, να πωλούν τα χωράφια τους και να καταφεύγουν στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, ενώ όσοι συνεχίζουν, αναγκάζονται να αναλαμβάνουν αγώνες με συλλαλητήρια, ζητώντας καλύτερη αγροτική πολιτική» (σελ. 32-33).
11. «Εθνική ανάγκη απαιτεί την εκτέλεση έργων τού Αχελώου, με παράλληλη εκτέλεση έργων ταμίευσης νερού με φράγματα, με λιμνοδεξαμενές και με έργα μεταφοράς τού νερού μέσω κλειστών αγωγών. Και βέβαια, με σύσταση Ενιαίου Φορέα διαχείρισης του νερού» (σελ. 35).
12. «Με την έλλειψη ελέγχου το Τυρί ‘Φέτα’ παρασκευάζεται στη χώρα μας με πρόσμειξη εισαγόμενης σκόνης γάλακτος. Οι προσμείξεις αλλοιώνουν την ποιότητα της παραδοσιακής Φέτας, ενώ ανακύπτει κίνδυνος προσβολής στην Ε.Ε. της κατοχυρωμένης ονομασίας ‘Τυρί Φέτα’ από οργανωμένα συμφέροντα, με το αιτιολογικό ότι η ονομασία δεν τηρείται ούτε από την Ελλάδα» (σελ. 36).
13. «Η Γεωργία είναι σημαντικό τμήμα τής εθνικής Οικονομίας, ενώ η Αγροτική Τάξη αποτελούσε ανέκαθεν τη ραχοκοκαλιά τού Έθνους. Στην ειρηνική περίοδο έδινε πλεονάσματα, και κυρίως τρόφιμα. Στους πολέμους έδινε την πλειονότητα των πολεμιστών» (σελ. 51).
14. «Οι Έλληνες πολιτικοί καλούνται να συνειδητοποιήσουν ότι με την περιορισμένη καλλιεργητική χρήση τής γης από εταιρείες η χώρα θα οδηγηθεί σε βάραθρο κατάπτωσης. Θα αποτελέσει εθνική απώλεια η μετάταξη των αγροτών από εθνική δύναμη σε υποτελείς τών εταιρειών, που θα μεταμορφωθούν σε μεσαιωνικούς άρχοντες. Ακόμη, οφείλουν να συνειδητοποιήσουν οι Έλληνες πολιτικοί ότι χωρίς ορθολογική πολιτική για να παράγει η Γεωργία και πλεονάσματα, σε τυχόν διεθνείς αναταραχές η χώρα θα αντιμετωπίσει έλλειψη τροφίμων» (σελ. 54-55).
15. «Οι πολιτικοί για την έξοδο από την κρίση μιλάνε για ανάπτυξη, αλλά ποιοι θα αγοράσουν τα προϊόντα που θα παράγει η ανάπτυξη, όταν δεν πωλούνται τα όσα παράγονται τώρα, μια και η Εργατική Τάξη, και γενικά ο λαός έχασαν την αγοραστική τους δύναμη; Προβάλλει τώρα η αναγκαιότητα για δίκαιη κατανομή του εισοδήματος, για να απασχοληθούν οι άνεργοι και να αποκτήσουν οι λαοί αγοραστική δύναμη» (σελ. 64).
16. «Τις μεταρρυθμίσεις δεν τις θέλουν τα ηγετικά στελέχη τών Κομμάτων. Προτιμούν το κατεστημένο, διότι με αυτό συνδέονται «μια ζωή» και με αυτό εξυπηρετούν τα οικονομικά και τα πολιτικά συμφέροντά τους» (σελ. 72).
17. «Στον λαό ρίχνονται άδικοι, αντικοινωνικοί, άγριοι φόροι, για να καλύπτονται οι σπατάλες του Κράτους και οι κλεψιές τών Αρχόντων. Για την είσπραξη αυτών των φόρων ψηφίσθηκε ειδική, άγρια επίσης, νομοθεσία με διώξεις, συλλήψεις και κατασχέσεις, ακόμα και του μοναδικού σπιτιού του συνταξιούχου. Νομοθεσία για υπηκόους φεουδαρχίας και άσχετη με τη δημοκρατία» (σελ. 73).
18. «Ενδεικτική είναι η δημοσιευμένη σε εφημερίδες τής 20ής Δεκεμβρίου 2013 είδηση: ‘Μιλώντας χθες βράδυ ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στη Σύνοδο Κορυφής ως Προεδρεύων αυτής στο Πρώτο εξάμηνο του 2014, τόνισε με έμφαση την ανάγκη αναπτύξεως συνεργασιών μεταξύ τής Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ στον τομέα αμύνης και ασφάλειας της Ευρώπης’. Αυτό σημαίνει ενεργοποίηση απόφασης της Ευρωβουλής σε συνεδρίασή της στο 1986 στο Στρασβούργο, με την οποία παραχωρήθηκε στο ΝΑΤΟ το δικαίωμα επέμβασής τους σε χώρα μέλος του, σε περιπτώσεις κοινωνικών ανωμαλιών» (σελ. 74).
19. «Με την έλλειψη προστασίας τής γεωργικής γης επιτρέπεται να πωλείται ένα χωράφι καλλιεργούμενο με άρδευση από χρόνια, για να χρησιμοποιηθεί προς εγκατάσταση βιομηχανικής ή βιοτεχνικής επιχείρησης, αποθήκης ή άλλης βραχύβιας μονάδας αμφίβολου επιβίωσης, και να τσιμεντωθεί, χωρίς να ερευνηθεί αν υπάρχει για την εγκατάστασή τους κατάλληλος χώρος λίγο πιο πέρα, σε έδαφος λιγότερο γόνιμο ή και άγονο. Δυστυχώς, με την υπάρχουσα ασυδοσία αποσπάσθηκαν από την καλλιέργεια «ψαχνά» τής τάξης τού εκατομμυρίου στρεμμάτων, ενώ κάθε χωράφι είναι τώρα υποψήφιο για οικόπεδο και για πολλές μη γεωργικές χρήσεις» (σελ. 78).
20. «Παράλληλα με την άσκηση πολιτικής προστασίας τής καλλιεργούμενης γης και της αυτοκαλλιέργειας, πρέπει να ληφθούν μέτρα και για την αύξηση του μεγέθους τού ελληνικού κλήρου, προκειμένου σε εύλογο διάστημα να αποκτήσει και αυτός ιδανικότερο μέγεθος από το σημερινό μικρό και να προστατευτεί από κατατμήσεις του» (σελ. 79).
