Από τον Γιώργο Καραβάνα
Φανταστείτε τη χώρα σαν μια πολυκατοικία. Ένα μέρος της πολυκατοικίας είναι ιδιωτικό (τα διαμερίσματά μας) κι ένα μέρος είναι κοινόχρηστο (οι διάδρομοι, το ασανσέρ, οι ακάλυπτοι χώροι). Για το διαμέρισμα του ο καθένας φροντίζει από μόνος του. Αυτός πληρώνει για τον καθαρισμό, τη συντήρηση και την ασφάλειά του. Για τα κοινά αγαθά που παρέχει η πολυκατοικία πληρώνουν όλοι οι ένοικοι μαζί, συνήθως αναλογικά με το μέγεθος του διαμερίσματος. Τα κοινόχρηστα της πολυκατοικίας είναι κάτι σαν τον φόρο που πληρώνουμε στο κράτος. Όπως πληρώνουμε κοινόχρηστα για να πληρωθεί η καθαριότητα της πολυκατοικίας, το ηλεκτρικό των διαδρόμων και το πετρέλαιο θέρμανσης, έτσι πληρώνουμε φόρους για να καλυφθεί το κόστος της άμυνας, της αστυνόμευσης, της δικαιοσύνη, των δικτύων υποδομών κλπ. Η εκάστοτε πολιτική εξουσία και τα κόμματα που διεκδικούν να την ασκήσουν, έχουν το ρόλο του διαχειριστή αυτών των χρημάτων. Λειτουργούν, αν θέλετε, σαν τις εταιρίες διαχείρισης κοινοχρήστων.
Ας πούμε λοιπόν πως μένετε σε μια πολυκατοικία, την Ελλάδα, κι έχετε αναθέσει τη διαχείριση σε μια εταιρία κοινοχρήστων, το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ ή όποιο άλλο κόμμα βρίσκεται στην κυβέρνηση. Κι ας υποθέσουμε πως διαπιστώνετε πως για σειρά ετών, οι διαχειριστές της πολυκατοικίας σας κλέβουν: προσλαμβάνουν για τον καθαρισμό φίλους τους, που όμως κοστίζουν πολύ και δεν δουλεύουν αρκετά, αγοράζουν πετρέλαιο και σας χρεώνουν περισσότερο απ’ όσο πρέπει, συντηρούν τον ανελκυστήρα και παίρνουν μίζα κάθε φορά που αγοράζουν ανταλλακτικά. Τι κάνετε σε αυτή την περίπτωση; Το πρώτο φυσιολογικό στάδιο είναι να αρχίσετε να διαμαρτύρεστε. Πηγαίνετε έξω από τα γραφεία της διαχειρίστριας εταιρίας και στήνετε καβγά. Ελπίζετε ότι οι διαχειριστές θα φοβηθούν και θα συμμαζευτούν λίγο την επόμενη φορά. Αν συνεχιστεί το ίδιο βιολί, δεν σας μένει παρά να αλλάξετε εταιρία διαχείρισης. Σαν να λέμε, δεν σας μένει παρά να ψηφίσετε άλλο κόμμα. Έστω λοιπόν πως το κάνετε κι αυτό, πως αλλάζετε εταιρίες και πως και οι εταιρίες κατά καιρούς αλλάζουν διευθυντές και υπαλλήλους. Αλλά η κλεψιά παραμένει! Όποιος κι αν τυχαίνει να διαχειρίζεται τα χρήματα των κοινοχρήστων, μπαίνει στον πειρασμό να κερδίσει εις βάρος σας. Τότε τι κάνετε; Υπάρχει άραγε ελπίδα, υπάρχει λύση, όταν συμβαίνει αυτό; Η απάντηση είναι πως ναι.
Στην πραγματική σας ζωή, αυτό που κάνετε είναι το εξής: απ’ τη στιγμή που διαπιστώνετε πως η διαχείριση έχει προβλήματα, είτε επειδή δεν πληρώνουν όλοι, είτε επειδή κάποιοι δεν πληρώνουν στην ώρα τους, είτε επειδή οι διαχειριστές είναι ελαφροχέρηδες κι εσείς δεν μπορείτε πάντα να είστε παρόν σε κάθε παραγγελία και σε κάθε προμήθεια, αρχίζετε να σκέφτεστε την αυτονομία. Ζητάτε π.χ. να αποσυνδεθείτε από τον κεντρικό καυστήρα και εγκαθιστάτε ατομικό λέβητα θέρμανσης. Έτσι, μπορείτε να ελέγχετε καλύτερα πόσο πληρώνετε και πόσο ζεσταίνεστε. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε σε συνεννόηση με άλλους (π.χ τους ενοίκους του ίδιου ορόφου) και για άλλα θέματα, αποκοπτώμενοι από τη γενική διαχείριση. Για παράδειγμα μπορείτε να συμφωνήσετε ότι θα καθαρίζετε οι ίδιοι από κοινού το διάδρομο του ορόφου σας. Αν ήδη πληρώνετε μία οικιακή βοηθό, μπορείτε να της ζητήσετε να καθαρίζει και τον κοινόχρηστο διάδρομο, με τους υπόλοιπους να συνεισφέρουν μέρος του μισθού της. Σε κάθε περίπτωση, όταν η διαχείριση δεν είναι σωστή, η λύση βρίσκεται στο να αναθέτουμε όσο το δυνατόν λιγότερες δουλειές στους επίσημους διαχειριστές της πολυκατοικίας.
Κατ’ αναλογία, όταν διαπιστώνουμε πως οι πολιτικοί μας δεν διαχειρίζονται με σεβασμό τα χρήματά μας (π.χ. επιλέγουν να τα σκορπούν σε ΜΚΟ που συνήθως ανήκουν σε φίλους τους ή τους ίδιους), η λύση είναι να τους αφαιρούμε όλο και περισσότερες αρμοδιότητες, να τους επιτρέπουμε να διαχειρίζονται όλο και λιγότερα χρήματα. Να προτιμούμε αντίθετα να διαχειριζόμαστε εμείς όσο το δυνατόν περισσότερες από τις ανάγκες μας και να αφήνουμε σε αυτούς μόνο όσα πρέπει αναγκαστικά να διαχειριζόμαστε από κοινού (δεν θα μπορούσα ας πούμε να φανταστώ ιδιωτικά δικαστήρια, ιδιωτικές φυλακές και ιδιωτικό στρατό, καθόλου όμως δεν θα με πείραζε να έχω ιδιωτικές εταιρίες παροχής υπηρεσιών τηλεφωνίας ή ενέργειας). Και σε μεγάλο βαθμό αυτό ήδη συμβαίνει: συχνά επιλέγουμε ιδιώτες ιατρούς και στέλνουμε τα παιδιά μας να μάθουν ξένες γλώσσες σε ιδιωτικά φροντιστήρια. Το παράξενο είναι ότι, εντωμεταξύ, εξακολουθούμε να φορολογούμαστε για να πληρώνονται οι δημόσιοι γιατροί και οι δημόσιοι καθηγητές ξένων γλωσσών που δεν χρησιμοποιούμε! Είναι σαν να έχουμε στο μπαλκόνι ατομικό λέβητα θέρμανσης αλλά η εταιρία των κοινοχρήστων, να εξακολουθεί να μας χρεώνει πετρέλαιο θέρμανσης στα κοινόχρηστα. Θα δεχόσαστε ποτέ κάτι τέτοιο στην πολυκατοικία σας; Μήπως δεν πρέπει να το δέχεστε ούτε στο κράτος σας;
Ενώ η κοινή λογική όλων μας οδηγεί προς την αυτόνομη θέρμανση, δηλαδή προς το μικρότερο κράτος και τους λιγότερους φόρους, πέφτουν από το πρωί ως το βράδυ θεοί και δαίμονες για να μας πείσουν για το αντίθετο: μας λεν πως δεν είναι καλό να μαζευόμαστε μεταξύ μας και να ασφαλιζόμαστε, (συγκροτώντας στην ουσία ιδιωτικά ασφαλιστικά σχήματα) και πως είναι καλύτερο να μας ασφαλίζει το κράτος και να διαχειρίζεται αυτό τα χρήματα των εισφορών μας. Πως αντί να αναθέτουμε μετά από διαγωνισμό σ’ ένα γραφείο μηχανικών την κατασκευή ενός σχολείου, ότι είναι καλύτερο να ιδρύσουμε έναν «Δημόσιο Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων», του οποίου το προσωπικό θα διορίζουν και θα πληρώνουν οι διαχειριστές, με τα δικά μας λεφτά. Τέτοια είναι η συνομωσία πολιτικής εξουσίας και μέσων μαζικής ενημέρωσης (που κι αυτά από τα λεφτά μας πληρώνονται κάθε φορά που δεν εξυπηρετούν τα δάνειά τους ή τους χαρίζονται τα πρόστιμά τους), ώστε κοντεύουμε να ξεχάσουμε αυτό που με ευκολία βλέπουμε με τα κοινόχρηστα της πολυκατοικίας μας. Και είναι φυσικό ΜΜΕ, Τράπεζες και κόμματα να συμφωνούν σ’ αυτό! Όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, αριστερά και δεξιά, είναι στην πραγματικότητα εταιρίες διαχείρισης κοινοχρήστων. Κανένα από αυτά δεν έχει συμφέρον να επιλέξουμε την ατομική θέρμανση. Όσο μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας διαχειρίζονται, όσο μεγαλύτερο είναι το κράτος κι όσο περισσότεροι είναι οι φόροι, τόσο το καλύτερο γι’ αυτά. Εμείς θα κάνουμε κάτι γι’ αυτό όταν ξανάρθει η ώρα να ψηφίσουμε ή θα επιλέξουμε πάλι τα ίδια;
* Ο Γιώργος Καραβάνας είναι μέλος της Δ.Ε. της ΔΡΑΣΗΣ (karavanas1@hotmail.com)
