Ο προφορικός της λόγος αριθμεί παράδοση τουλάχιστον 4.000 χρόνων και ο γραπτός της αριθμεί τουλάχιστον 3.500 χρόνων. Η σοφία του Έλληνος λόγου την κατέστησε μοναδική και οικουμενική. Η γλώσσα μας έχει πρωτογένεια και μουσικότητα. Αποτέλεσε τη βάση της ανάλυσης όλων των μετέπειτα άλλων γλωσσών. Έχει αρμονία και τελειότητα. Η ανάγνωση των αρχαίων κειμένων προάγει τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η ανωτερότητα της ελληνικής γλώσσας είναι πως αν αφαιρέσεις τις δάνειες ελληνικές λέξεις από όλες τις άλλες ξένες γλώσσες, τότε αυτοί που τις ομιλούν, δεν έχουν τη δυνατότητα να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Η αγγλική γλώσσα που θεωρείται πλούσια και επικράτησε να είναι η γλώσσα που συνεννοούνται όλοι οι λαοί της γης, υπολογίζεται ότι από τις 166.724 λέξεις που περιλαμβάνονται στο αγγλικό λεξικό του Webster, οι 35.136 είναι ελληνικές ή ελληνογενείς. Αναφέρουμε μερικές από αυτές τις δάνειες ελληνικές λέξεις που τις χρησιμοποιούν όλες σχεδόν οι γνωστές γλώσσες της γης: δημοκρατία, πολιτική, ιστορία, τεχνολογία, διάλογος, μονόλογος, σύστημα, ανάλυση, πρόβλημα, πρόγραμμα, ατμόσφαιρα, αστροφυσική, κοσμοναύτης, μαθηματικά, γραμματική, μελωδία, ορχήστρα, Ευρώπη και πρόσφατα η λέξη ευρώ και πολλές χιλιάδες άλλες ελληνικές λέξεις, έχουν καταστεί λέξεις του διεθνούς λεξιλογίου. Στην ιατρική και στην αστροφυσική επιστήμη, όταν γίνεται πρώτον μια ανακάλυψη, καταφεύγουν οι επιστήμονες στην Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία και στα λεξικά και προσδίδουν στην ανακάλυψή τους την κατάλληλη ελληνική λέξη. Οι αρχαίοι Έλληνες τα είπαν και τα έγραψαν όλα. Ο μεγάλος Άγγλος γλωσσολόγος Robins έγραψε: «Η πνευματική ζωή της Ευρώπης στο σύνολό της -η φιλοσοφική, η ηθική, η πολιτική και η αισθητική της σκέψη- έλκει την καταγωγή από το έργο των Ελλήνων στοχαστών. Και σήμερα ακόμη, όλο ξαναγυρνάμε πίσω, σε ό,τι έχει αφήσει η πνευματική δραστηριότητα των Ελλήνων. Με τους Έλληνες, όσο με κανέναν άλλο αρχαίο ή σύγχρονο πολιτισμό, ο σύγχρονος άνθρωπος αισθάνεται μια αναντίρρητη πνευματική συγγένεια». Μπορούμε να περηφανευόμαστε για τη «ζώσα ελληνική κοινή γλώσσα». Κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρξε η πρώτη παγκόσμια γλώσσα των συναλλαγών (linguafranca) και πολιτισμική γλώσσα (Kultursprache). H γλώσσα της διεθνούς συγκοινωνίας μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων, η γλώσσα του Ευαγγελίου, της Παλαιάς Διαθήκης με τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, της Θείας Λειτουργίας, του Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Μεγάλου Βασιλείου, έχουν γραφτεί στην ελληνική γλώσσα. Μετά την άλωση της Βασιλεύουσας, λόγιοι του Βυζαντίου κατέφυγαν στη Δύση και δίδασκαν στην ελληνική γλώσσα, κι έτσι ανέτειλε η Αναγέννηση και η νεότερη ανθρώπινη διανόηση.
Ο Γ. Χατζηδάκις στην κλασική του μελέτη με τίτλο «Περί της ενότητος της ελληνικής γλώσσης» απέδειξε ότι από τις 4.900 περίπου λέξεις της Καινής Διαθήκης σχεδόν οι μισές λέγονται και σήμερα, οι υπόλοιπες δε, κατανοούνται πλήρως από τους ομιλούντες την ελληνική γλώσσα. Το να κατανοεί ο σύγχρονος Έλληνας τις λέξεις που μιλούσαν οι πρόγονοί μας πριν 2.500 και 3.000 χρόνια, σηματοδοτεί τη διαχρονικότητα της χρήσης της και τη συνοχή της.
Τους τελευταίους δύο αιώνες ταλάνισε τον τόπο μας το γνωστό γλωσσικό ζήτημα «καθαρεύουσα ή δημοτική». Εμφανίστηκε ένας γλωσσικός εμφύλιος, που έφθασε μέχρι και να χυθεί αίμα! Οι λόγιοι του Διαφωτισμού με ηγετική μορφή τον Αδαμάντιο Κοραή συνειδητοποιούν ότι το Γένος δεν μπορεί να μορφωθεί, για να διεκδικήσει την ελευθερία του, χωρίς να φθάσει στην παιδεία του, μέσα από την ομιλούμενη μητρική του γλώσσα. Η διαμάχη οξύνεται με την εμφάνιση του Ψυχάρη, στον οποίο η δημοτική βρίσκει τον κύριο εκφραστή και υπερασπιστή της. Ο Ελ. Βενιζέλος για να κατασιγάσει προσωρινά τα πνεύματα και την οξύτητα που είχε δημιουργηθεί με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 1911, καθιέρωσε ως επίσημη γλώσσα του κράτους την απλή καθαρεύουσα, στην οποία συντάσσονται το πολίτευμα και τα κείμενα των νόμων. Έτι πλέον εντείνονται οι διαμάχες, ανασυντάσσεται ο δημοτικισμός και δημιουργείται ο Εκπαιδευτικός Όμιλος, τη διεύθυνσή του δε, αναλαμβάνει ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, μετριοπαθής γλωσσολόγος και μέλη του ο Αλ. Δελμούζος και ο Δημ. Γληνός. Έτσι, το 1917 με αλλεπάλληλες γλωσσοεκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις περνάμε στον κρατικό δημοτικισμό με την εισαγωγή της δημοτικής στο Δημοτικό Σχολείο. Ωστόσο, στο ελληνικό κράτος οι νόμοι και οι ομιλίες στη Βουλή γίνονταν μόνο στην καθαρεύουσα, ώσπου η μεταδικτατορική κυβέρνηση του Κων. Καραμανλή (1976) επισημοποίησε τη δημοτική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης και ο Ανδρ. Παπανδρέου (1982) εισήγαγε το μονοτονικό σύστημα γραφής. Έτσι, λύθηκε οριστικά από την Πολιτεία το γλωσσικό ζήτημα που ταλάνισε επί πολλά χρόνια τον τόπο.
Στα πρόσφατα χρόνια βλέπουμε μία αλλοίωση της ελληνικής γλώσσας με την εισαγωγή ξενικών λέξεων, κυρίως στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών (computers), και της κινητής τηλεφωνίας (mobile), με συνέπεια την αδυναμία έτσι των παλαιότερων γενεών να αντιληφθούν τις νεότερες. Αυτό γίνεται γιατί οι νεολαίοι δεν έχουν την κατάλληλη παιδεία και γνώση της ελληνικής γλώσσας και σ’ αυτό ευθύνη έχει η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση και ιδιαίτερα το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, με την έγκριση ακατάλληλων και ανεπαρκών για τους ελληνόπαιδες εκπαιδευτικών βιβλίων και μαθημάτων, αφήνοντας στην τηλοψία και στους παντός είδους τυχάρπαστους και αγράμματους να καθοδηγούν τη νεολαία, απομακρύνοντάς την από την αρχαιότερη, εγκυρότερη και πλουσιότερη σε λήμματα και κυρίως έννοιες γλώσσα του κόσμου όλου. Την ελληνική γλώσσα.
* Ο Βασίλης Κων. Νίκου
είναι δικηγόρος – Θεσσαλονίκη.
