Η στάση ζωής της, η γενναιότητα ψυχής, η κοινωνικότητα, η νεανικότητα του πνεύματος της, η διάθεση για προσφορά, η διατήρηση του ελέγχου της ζωής της, ήταν ένα φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση. Ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος μου έδωσε πολλά μαθήματα ζωής, αυτή μου όξυνε την ενσυναίσθηση, την ανάγκη για προσφορά που καθόρισε τη μετέπειτα πορεία μου και την αγάπη για τους ηλικιωμένους.
«Πες μου λογάκια» μου έλεγε και τώρα που έχω τόσα να πω …λείπεις.
Γηρατειά, γέρος, ηλικιωμένος, λέξεις που στην καθομιλουμένη έχουν αρνητική χροιά αλλά από μόνες δεν χαρακτηρίζουν ένα άτομο.
Τους μεγάλωσες, τους φρόντισες και όταν είχαν πρόβλημα έκλαιγαν στα γόνατά σου. Τότε ήσουν ικανή, άτρωτη, παντοδύναμη, έρχονταν κοντά σου για στήριξη και συμβουλές. Για εκείνους ήσουν πάντα εκεί. Για εσένα, τώρα πια δεν είναι κανείς. Για εκείνους ενδιαφερόσουν πάντοτε. Εκείνοι για εσένα τώρα, νοιάζονται με νεύρα και θυμό και οι συμβουλές σου είναι «ξεπερασμένες», «άλλης εποχής»… είσαι ηλικιωμένη.
Τα στερεότυπα σχετικά με τη γήρανση δημιουργούν μία περιορισμένη κοινωνική προσέγγιση για τους ηλικιωμένους, και, κατά συνέπεια, τα ηλικιωμένα άτομα θεωρούνται και αντιμετωπίζονται σαν να είναι «όλα ίδια μεταξύ τους».
Η ηλικιακή διάκριση πρωτοεμφανίστηκε και ορίστηκε το 1969, από τον ψυχίατρο Robert Butler ως «προκατάληψη από μία ηλικιακή ομάδα προς άλλες ηλικιακές ομάδες». Ακόμα καλύτερα περιγράφεται ως η διαφορά στα συναισθήματα, τις πεποιθήσεις ή τη συμπεριφορά κάποιου βάσει της χρονολογικής ηλικίας κάποιου άλλου ατόμου.
Προφανώς οι διακρίσεις απαγορεύονται και προσβάλλουν θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες, άρα οι πολιτικές καταπολέμησης τους είναι αναγκαίες και επίκαιρες. Στο πλαίσιο αυτό εμφανίζεται η ενεργός γήρανση.
Η έννοια της «ενεργούς γήρανσης» απασχολεί την ακαδημαϊκή κοινότητα από την δεκαετία του ‘80 και αποτελεί τη διαδικασία βελτιστοποίησης των ευκαιριών για την υγεία, τη συμμετοχή και την ασφάλεια, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων.
Στόχος της η υποστήριξη των ανθρώπων να παραμείνουν ανεξάρτητοι και ενεργοί καθώς γηράσκουν, η αντιμετώπιση της γήρανσης και η αύξηση της συμμετοχής των ηλικιωμένων στην κοινότητα και στις πολιτικές διαδικασίες. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η αναγνώριση και η υποστήριξη του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζουν οι άνθρωποι που μεγαλώνουν.
Ουσιαστικά η ενεργός γήρανση επιτρέπει στους ανθρώπους μετά τη συνταξιοδότηση, να αξιοποιούν τις δυνατότητές τους, προκειμένου να ζουν με ευημερία και να είναι ενεργοί στην κοινωνία, με τέτοιο τρόπο που να καλύπτονται οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους. Έτσι επιτυγχάνεται η άρση των προκαταλήψεων για τους ηλικιωμένους και η συνειδητοποίηση ότι οι ηλικιωμένοι μπορούν να προσφέρουν πολλά και τους έχει ανάγκη η κοινωνία.
Οι ρυτίδες υπάρχουν στο πρόσωπό σου ως μία απόδειξη πως γέλασες, έκλαψες, έζησες. Έχεις ακόμα δύναμη και θέληση για ζωή. Πρέπει να το αντιληφθούμε και να σε αφήσουμε να μας δείξεις πόσα ακόμα μπορείς να προσφέρεις.
Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας κρίνεται από τη στάση της απέναντι στους ηλικιωμένους. Οφείλουμε να είμαστε στο πλευρό τους και να τους προσφέρουμε τη στήριξη που χρειάζονται, όπου μπορούμε και όπου το χρειάζονται, όπως το έκαναν αυτοί για εμάς όταν ήμασταν παιδιά. Οφείλουμε να οικοδομήσουμε μια κοινωνία για όλες τις ηλικίες!
* Η Δρ Αγλαΐα (Λία) Ρογγανάκη είναι Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΔΠΘ, Γενική Οικογενειακή Ιατρός, Επιμελήτρια Α’ Κέντρο Υγείας Καρδίτσας
