Για όσους μεγάλωσαν χωρίς κινητά τηλέφωνα και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, η ξέφρενη τεχνολογική πορεία των τελευταίων χρόνων και η συνακόλουθη αλλαγή της ζωής και της καθημερινότητας, αποτελεί την πιο τρανή απόδειξη. Μάλιστα, το εύρος και η συχνότητα των αλλαγών των τελευταίων ετών ήταν τόσο έντονα, που προκαλούν την ψευδαίσθηση της «αμνησίας» για τη ζωή προ-διαδικτύου..
Αν θέλαμε να δώσουμε μια ποσοτική διάσταση στην παραπάνω διαπίστωση, εστιάζοντας μόλις στην τελευταία πενταετία, αρκεί να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ «Ελλάς με αριθμούς», το έτος 2023, το ποσοστό του πληθυσμού που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή και έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο ανήλθε στο ποσοστό – ρεκόρ του 85%, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10%, σε σχέση με το έτος 2019. Ανάλογη αύξηση - επί ποσοστού 8% - εμφάνισε και το ποσοστό των νοικοκυριών με πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία, ανερχόμενο στο 86,9%. Ως προς τη χρήση του διαδικτύου, μόλις το 20% δεν συμμετέχει σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, ενώ πάνω από το 84% του πληθυσμού χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ως μέσο επικοινωνίας (πραγματοποίηση τηλεφωνημάτων / βιντεοκλήσεων).
Στον «τεχνοκρατισμό» της ζωής μας, σίγουρα συνέβαλαν και οι ανάγκες που ανέκυψαν λόγω της πανδημίας του covid-19. Για παράδειγμα, οι ηλεκτρονικές αγορές αποτέλεσαν εξ ανάγκης τον νέο τρόπο αγορών, επηρεάζοντας σημαντικά τις καταναλωτικές συνήθειες του κοινού. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ακόμη και μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, περισσότερο από το 50% του πληθυσμού επιλέγει τις ηλεκτρονικές αγορές αντί της παραδοσιακής βόλτας για ψώνια.
Και ναι μεν η «τεχνολογία» εν γένει δεν πρέπει ούτε να δαιμονοποιείται ούτε να γίνεται αντικείμενο προπαγάνδας, καθώς σε πλείστους όσους τομείς έχει αποδειχτεί σωτήρια για τη ζωή, την υγεία και τη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης των ανθρώπων -παράλληλα όμως, δεν πρέπει ο ίδιος ο άνθρωπος να υποβαθμίζεται στο εθισμένο υποχείριό της. Η «άσκηση» αυτή, είναι αυξημένης δυσκολίας, καθώς τα όρια μεταξύ των δυο πόλων είναι πραγματικά δυσδιάκριτα.
Πού αλήθεια σταματάει η λελογισμένη και συνετή χρήση της τεχνολογίας της πληροφορίας και πού εκκινεί ο νοσηρός εθισμός;
Πόσο ωφέλιμη άραγε είναι η πρόσβαση στο διαδίκτυο, όταν η παρεχόμενη εκεί πληροφόρηση χρησιμοποιείται ως «υποκατάστατο» μιας εξέτασης στον ιατρό ή μιας επίσκεψης σε εξειδικευμένο δικηγόρο;
Ή όταν η ανθρώπινη επικοινωνία αντικαθίσταται από αναρτήσεις και ψηφιακές αντιδράσεις;
Ή ακόμη περισσότερο, όταν ο άνθρωπος βιώνει ανασφάλεια και δυσφορία μόνο και μόνο γιατί δεν έχει μαζί του το κινητό του τηλέφωνο;
Ήμασταν τελικά αρκετά οχυρωμένοι και έτοιμοι να υποδεχτούμε αυτήν την έκρηξη πληροφοριών και επικοινωνίας που σημάδεψε τα τελευταία χρόνια, με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, αμετρίες και υπερβολές;
Αικατερίνη Κ. Γανίδη
Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου
Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
ΠΜΣ «Ιατροδικαστική - Ψυχιατροδικαστική» Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ
