Ήταν Μάρτης του 1999 όταν η ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας τιτλοφορούμενη διαστροφικά «φιλεύσπλαχνος άγγελος» εκκίνησε και επίσημα. Μέσα στις 78 μέρες που διήρκησε, το ΝΑΤΟ πραγματοποίησε 35.788 αεροπορικές επιδρομές έναντι 200 γιουγκοσλαβικών πόλεων. Από τις 2.500.000 βόμβες που έπεσαν στη Γιουγκοσλαβία, οι 500.000 περιείχαν απεμπλουτισμένο ουράνιο. Το ουράνιο προκαλεί καρκίνο… Οι «έξυπνες» βόμβες ισοπέδωσαν εκπαιδευτικά ιδρύματα, μοναστήρια, πολιτιστικά κέντρα και ιστορικά μνημεία, νοσοκομεία, έργα υποδομής και βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Μετά τη λήξη των βομβαρδισμών, οι ίδιοι οι Αμερικανοί υπολόγιζαν ότι ο αριθμός των νεκρών ξεπέρασε τους 5.000. Μία στις τρεις απώλειες ήταν παιδί. Αυτός ήταν ο «ανθρωπισμός» που επέδειξαν στη Γιουγκοσλαβία οι «δίκαιοι δικαστές» του Μιλόσεβιτς.
Ο Μιλόσεβιτς, ανατράπηκε, απήχθη και εκδόθηκε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης το 2001. Δολοφονήθηκε όντας φυλακισμένος το 2006. Οι «δικαστές» του είχαν ήδη προλάβει να δολοφονήσουν τη χώρα του. Αυτό ήταν το τίμημα που ο Γιουγκοσλάβικος λαός πλήρωσε στον ιμπεριαλισμό επειδή αρνήθηκε το 1999 να υπογράψει ένα τελεσίγραφο ανάλογο με εκείνο που απευθύνθηκε στον Ελληνικό λαό από τον Μουσολίνι το 1940.
«Αντιγόνη στη Χάγη» τιτλοφορούνται τα αποδοσμένα στα ελληνικά πρακτικά της κατάθεσης της Λιάνας Κανέλλη στη δίκη του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στη Χάγη ως μάρτυρα υπεράσπισης του τελευταίου. Πρόκειται για ένα κείμενο βαθιά πολιτικό, με ζωντανό διάλογο που παραπέμπει σε θεατρικό σενάριο. Δυστυχώς, όμως, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτό που υπερασπίζεται η Κανέλλη είναι το καθήκον ενός νόμιμου πρόεδρου ενός κράτους να μείνει πιστός στις πατριωτικές του δεσμεύσεις απέναντι στο λαό και τη χώρα του και το δικαίωμα ενός λαού να αντισταθεί. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο το κάνει είναι ένας εφιαλτικός συνδυασμός της πιο σκοτεινής κληρονομιάς της μεσαιωνικής Ιεράς Εξέτασης και της πιο οργουελικής διαστροφής της πραγματικότητας. Ο διάλογος έχει κλιμάκωση, οι απαντήσεις της Λιάνας Κανέλλη ενοχλούν, η κατάθεση μετατρέπεται σε ανάκριση… Η Λιάνα δε σπάει, τους αντιγυρίζει τις ερωτήσεις, τους καταγγέλλει. Δε χρειάζεται να είναι κανείς κομμουνιστής, αλλά απλά άνθρωπος για να αγγιχτεί από αυτό.
Η προσωπική συμβολή στην ανακάλυψη, την ανάσυρση, τη μετάφραση και την απόδοση της κατάθεσης καθώς και στον πρόλογο της έκδοσης έχει διττή σημασία. Πρώτον, συνιστά μια τιμή που οφείλεις να διαχειριστείς και να διαφυλάξεις ως κάτι ιερό με ταπεινότητα και σεβασμό. Διότι μεταχειριζόμενος και αναδεικνύοντας την προσωπική ιστορία της Λιάνας Κανέλλη στη Χάγη μεταχειρίζεσαι και αναδεικνύεις και τις αμέτρητες ανώνυμες προσωπικές ιστορίες θάρρους των εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων που στην κρίσιμη στιγμή, με τη διοργάνωση των ογκωδέστατων αντιπολεμικών κινητοποιήσεων του 1999 και των πιο ευφάνταστων μεθόδων αντίστασης, έδειξαν το τι μεγαλείο μπορεί να επιδείξει το φρόνημα και ο πατριωτισμός του λαού όταν αυτός αποφασίσει πως ήρθε η ώρα να μπει στο προσκήνιο και να δώσει αγώνα αλληλεγγύης σε έναν αδελφικό και αγαπημένο λαό και συνάμα αγώνα υπέρ βωμών και εστιών, υπέρ του να μην περάσουν τα σχέδια του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, υπέρ του να μην γίνουν τα παιδιά του πιόνια και φτηνή λεία σε αυτά, υπέρ του να μη μετατραπεί η Χερσόνησος του Αίμου σε σκηνικό δαντικής Κόλασης.
Δεύτερον, συνιστά την οφειλόμενη Νέμεσιν. Το ότι αυτή η κατάθεση έρχεται στην επιφάνεια από έναν άνθρωπο του οποίου η γενιά το 1999 μόλις που γεννιότανε, που δεν διδάχτηκε ποτέ στη γεωγραφία του δημοτικού τη χώρα Γιουγκοσλαβία διότι πλέον δεν υπήρχε, που δεν άκουσε ποτέ δημόσια το όνομα Μιλόσεβιτς, που δεν έμαθε ποτέ για το πόσους καρκίνους, νεοπλάσματα και λευχαιμίες μοίρασαν απλόχερα στα Βαλκάνια οι ΝΑΤΟϊκοί επιδρομείς, το ότι αυτή η υπόθεση ανοίγει ξανά από τη γενιά που δεν την έζησε και που το σύστημα θα ήθελε πάρα πολύ να μην τη μάθει ποτέ δεν είναι παρά η Νέμεσις. Η Νέμεσις η οποία, παρά τις προσπάθειες που η εξουσία θα κάνει για να σβήσει, να παραχαράξει και να εξαφανίσει τη μνήμη, θα βρίσκει πάντα το δρόμο της και θα νικά ως το μοιραίο αντίδοτο κατά της ύβρεως.
Η έκδοση «Αντιγόνη στη Χάγη: Η κατάθεση της Λιάνας Κανέλλη στη δίκη του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς» είναι από εκείνα τα ντοκουμέντα που σε καιρούς αστυνόμευσης της σκέψης και διαστρέβλωσης ή αντικατάστασης της αλήθειας από το ψέμα λειτουργούν ως αντίδοτο και ως ένα –όπως θα έλεγε και ο Φιντέλ Κάστρο- ηθικό αλεξίσφαιρο επαρκές για να αποκρούει τις βολές της ιστορικής άγνοιας και της πολιτικής αφασίας.
* Ο Αριστείδης Λαμπρούλης είναι στέλεχος της Τομεακής Οργάνωσης Λάρισας του ΚΚΕ και δημοτικός σύμβουλος Λάρισας
