Θα φροντίσουν ο άνθρωπος και η Μητέρα Φύση

Από τον Νίκο Μπρουσοβάνα, συνταξιούχο γεωπόνο
Επιτρέψτε να αναφερθώ μέσου της εφημερίδας σας, στο θέμα εκείνο με τις έντονες και συνεχείς βροχοπτώσεις του περασμένου Σεπτέμβρη, που με τα νερά τους κάλυψαν μεγάλες εκτάσεις εδαφών του θεσσαλικού χώρου και που αυτά τα νερά, παρότι πέρασε αρκετός καιρός από τότε, δεν απορροφήθηκαν ως έδει, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν στη θέση τους, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι η απορροφητικότητα του εδάφους, δεν ήταν αυτή που θα έπρεπε να είναι, τόσο στο καλλιεργούμενο όσο και στο αφημένο σαν λιβάδι ή γήπεδο τμήμα του εδάφους.

Αυτό το παράδοξο του φαινομένου, μαζί με κάτι θύμησες από ένα σχετικό Συνέδριο που είχα παρακολουθήσει στην Ιταλία, ήταν για μένα η αφορμή για να επιχειρήσω να γράψω κάτι σχετικό με το θέμα αυτό. Έτυχε, λοιπόν, σαν συνοδός ενός καθηγητή, ονόματος Καζίνι, να βρεθώ σε ένα Συνέδριο, που είχε γίνει στο τέλος του έτους 1966 με αρχές του ‘67, στην πόλη Τσεζένα της Ιταλίας και αυτό το Συνέδριο έγινε λόγω του τότε κατακλυσμού (alluvionato) της Φλωρεντίας.
Άκουσα τότε, αυτό που είχε πει ένας από τους μετέχοντες καθηγητές του Συνεδρίου, ότι τα πολλά νερά που κατέκλυσαν την περιοχή και την πόλη της Φλωρεντίας προέκυψαν επειδή δεν απορροφήθηκαν επαρκώς από το έδαφος και αυτό συνέβη επειδή το έδαφος αυτό όχι μόνον είχε συμπυκνωθεί υπερβολικά, αλλά είχε και καθίσει και μάλιστα σε ένα βάθος τριών εκατοστών περίπου από την αρχική του θέση και αυτή η συμπύκνωση και καθίζηση προέκυψε από τους συνεχείς σεισμούς που προηγήθηκαν, τους κραδασμούς από τα αυτοκίνητα, τα τρένα, τα αεροπλάνα και άλλα, όπως και από τα βαριά μηχανήματα που περνούσαν από επάνω του και το συμπίεζαν, και ότι η κατάσταση αυτή πολύ γρήγορα θα χειροτερεύσει.
Ειδικά δε όσον αφορά τα καλλιεργούμενα εδάφη, όπως και εγώ γνωρίζω, η συγκέντρωση εκεί αργίλου από τα λασπόνερα που έρχονται και τα κατακλύζουν και το γάνωμα του υπεδάφους, που γίνεται από τη μύτη του αλετριού κατά την καλλιέργειά του, μαζί με τη χρήση όλο και μεγαλύτερων και βαρύτερων καλλιεργητικών εργαλείων και μηχανημάτων, είναι τα βασικά αίτια που δημιουργούν το σκληρό και αδιαπέρατο από τα νερά και τις ρίζες των φυτών υπεδάφιο στρώμα, το hard pan και clay pan, όπως το ονομάζουν. Φυσικό είναι, με την πρόοδο που συντελείται, σε όλους τους τομείς της δραστηριότητας του ανθρώπου, η κατάσταση αυτή να πηγαίνει όλο και προς το χειρότερο. Ύστερα από όσα παραπάνω ανέφερα, και που αφορούν το Συνέδριο εκείνο, θα ήθελα να εκφράσω και εγώ τη δική μου άποψη για το τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και πέρα, σχετικά με το θέμα των δικών μας πλημμυρισμένων εδαφών, γιατί σε όλα τα θέματα ή προβλήματα, εκτός από την αρνητική τους πλευρά, υπάρχει και η θετική και απ’ αυτήν την πλευρά θα ήθελα και εγώ να την εκφράσω.
Σε ό,τι αφορά, λοιπόν, τα καλλιεργούμενα εδάφη, η γνώμη μου είναι ότι, εκτός από τους πλημμυρισμένους δενδρώνες, που λόγο σηψηρριζίας αυτοί έχουν ήδη καταστραφεί, για τις άλλες καλλιέργειες και για το άμεσο μέλλον δεν βλέπω να υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα που να αφορά κυρίως την παραγωγικότητα του εδάφους.
Αυτό το πιστεύω ότι θα συμβεί, γιατί οι έμπειροι αγρότες μας, που ασχολούνται με πίστη και αφοσίωση όσο κανείς άλλος στο επάγγελμά τους, αυτοί που από το τέλος της δεκαετίας του ‘60, είχαν αρχίσει να κάνουν με δική τους πρωτοβουλία τις πολύ βαθιές αρόσεις, με πολύ καλά αποτελέσματα, παρά τις οποιεσδήποτε επιφυλάξεις που είχε διατυπώσει τότε το Υπουργείο Γεωργίας και επειδή αυτοί, καλώς και εκ των έσω γνωρίζουν αυτά που τους αφορούν, με το ίδιο εκείνο πείσμα, τις αρόσεις αυτές θα τις επαναλάβουν και σήμερα.
Η δουλειά αυτή επιβάλλεται να γίνει, στα πλημμυρισμένα κυρίως εδάφη, και αυτό σήμερα είναι περισσότερο εφικτό, αφού υπάρχουν αρκετά μεγάλα τρακτέρ που μπορούν να τις κάνουν, για να σπάσει το σκληρό αυτό υπεδάφιο στρώμα, να στραγγίσει το λασπωμένο έδαφος και να αυξηθεί, παράλληλα, και το πάχος του γόνιμου εδάφους, ενσωματώνοντας τα φερτά εκείνα υλικά που επικάθησαν σε αυτό.
Έτσι, μετά από ένα χρονικό διάστημα, τεσσάρων με πέντε το πολύ ετών, θα δούμε ότι η μητέρα φύση, αυτήν τη ζημιά που έκανε με αυτήν την πλημμύρα, που ήταν μία από αυτές, τις ανά τους αιώνες επαναλαμβανόμενες πλημμύρες, όχι απλώς θα την αποκαταστήσει, με την αύξηση της παραγωγής της, αλλά και πολλαπλασίως θα την ανταμείψει και αυτό θα προκύψει από την ανάπλαση αυτή που έκανε στο έδαφος, μια βελτίωση που αφορά τόσο την υφή όσο και τη γονιμότητα αυτού.