Οι ευχές

Από τον Γιάννη Γούδα

Τι ήταν και τι είναι οι ευχές; Από πού πηγάζουν και ποιον σκοπό εξυπηρετούσαν και εξυπηρετούν; Έχουν δύναμη; Η δύναμή τους είναι, άραγε, πραγματική; Μια ευχή αληθινή από καρδιάς έχει περισσότερη δύναμη από χιλιάδες λόγια; Αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε σήμερα.

Ταξιδεύοντας πίσω στον χρόνο θα ανακαλύψουμε αληθινούς θησαυρούς, καλότυχες ευχές και παινέματα που αξίζει να ξαναθυμηθούμε, ώστε να μη σβήσουν, να μη χαθούν ποτέ από τη μνήμη μας και συνάμα να αποτελέσουν μονοπάτια ζωής, πυξίδα, φάρο έμπνευσης και γνώσης, που θα πλουτίσουν τις επόμενες γενιές. Ας μαζέψουμε, λοιπόν, όσες περισσότερες ευχές μπορούμε, τις χρειαζόμαστε παντού, σε κάθε προσπάθειά μας.
Διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: Ευχές των καθημερινών συναντήσεων, των ξεχωριστών γεγονότων και οι ευχές για τις χρονιάρες μέρες και γιορτές.
Οι ευχές των καθημερινών συναντήσεων αναφέρονται σε παιδιά, νέους και νέες, ανδρόγυνα, γέρους και γριές, σε επαγγελματίες, σε μαθητές και μαθήτριες, στη φιλοξενία, στην ελεημοσύνη, σε ευχές για τα ζώα και για τα καινούργια σκεύη και έπιπλα, αλλά και σε πολλά άλλα πράγματα.
Για τα ξεχωριστά γεγονότα στην εγκυμοσύνη, στη γέννα, στα βαφτίσια, στην πρώτη σχολική μέρα, στη στρατιωτική θητεία, στους αρραβώνες, στους γάμους, σε ξενιτεμούς, σε θεμελιώματα σπιτιών, σε αγροτικές εργασίες, στον θάνατο, στα μνημόσυνα και αλλού.
Τέλος, οι ευχές για τις χρονιάρες μέρες και τις γιορτές αναφέρονται στην Πρωτοχρονιά, τα Φώτα, τις Απόκριες, τη Σαρακοστή, το Πάσχα, τον Δεκαπενταύγουστο, τις ονομαστικές γιορτές, τις επετείους κ.λπ.
Θα σας αναφέρω τώρα κάποια δείγματα ευχών, που ακούγονταν και ακούγονται καθημερινά δίπλα μας:
Αρραβώνες: Να ζήσετε/Καλά στέφανα/Να καλοπαντρευτείτε/Στις χαρές σας κ.λπ. Βάφτιση: (Στους γονείς) Να σας ζήσει/Να ζήσει το νεοφώτιστο/Να το δείτε μεγάλο κ.λπ. (Στον ανάδοχο) Να σου ζήσει/Πάντα άξιος/Να είσαι γερός και να το στεφανώσεις κ.ά. Γάμος: (Στους νεόνυμφους) Να ζήσετε/Να ζήσετε ευτυχισμένοι/Καλούς απογόνους. (Στους γονείς των νεόνυμφων) Να σας ζήσουν/Και στα άλλα παιδιά σας. (Στον κουμπάρο) Να σου ζήσουν/Στα δικά σου (αν είναι ανύπαντρος)/Στα παιδιά σου (αν έχει). (Στους άλλους παρευρισκόμενους) Και στα δικά σου/Γρήγορα μ’ έναν καλό γαμπρό/Με μια καλή νύφη/Καλή τύχη/Στις χαρές σου/Στις χαρές των παιδιών σας κ.λπ. Γενέθλια: Χρόνια πολλά/Να τα εκατοστίσεις. Εγκυμοσύνη: Καλή λευτεριά/Μ’ ένα γερό παιδί. Νεογέννητο: Να ζήσει/Να ζήσει, να γεράσει/Πολύχρονο/Να σας ζήσει και να το χαίρεστε. Εμπόριο: Καλές δουλειές/Πάντα κέρδη/Να χαίρεσαι τις αγορές σου και το σπίτι σου. Εξετάσεις: Καλή επιτυχία/Καλά αποτελέσματα/Καλές σπουδές/Καλό πτυχίο/Καλή σταδιοδρομί. Εορταστικές και Επίσημες ημέρες: Χρόνια πολλά/Καλές γιορτές/Καλά Χριστούγεννα/Καλή Πρωτοχρονιά/Καλή χρονιά/Ευτυχισμένος ο νέος χρόνος/Καλά Φώτα/Καλή Αποκριά/Καλή Σαρακοστή/Καλό Πάσχα/Καλή Ανάσταση/Καλό Δεκαπενταύγουστο και καλό πανηγύρι/Και του χρόνου. Ονομαστικές γιορτές: Χρόνια πολλά/Χρόνια πολλά και καλά/Να χαίρεσαι τη γιορτή σου/Να χαίρεσαι τ’ όνομά σου/Και του χρόνου/Και του χρόνου με υγεία/Να μας βοηθάει ο άγιος. Ηλικιωμένοι: Καλά γεράματα/Να χαίρεσαι τα παιδιά κι τα εγγόνια/Καλά στερνά. Θανόντες: Θεός σχωρέσ’ τον/Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει/Να ζήσετε να τον/τη θυμάστε. Στρατιωτική θητεία: Καλή πατρίδα (παλαιότερη ευχή)/Καλή θητεία/Καλός πολίτης. Ταξίδια: Καλό ταξίδι/Καλή επιστροφή/Με το καλό να πας και με το καλό να γυρίσεις/Στο καλό/Καλή αντάμωση/Η ώρα η καλή. Φαγητό: Καλώς ήρθατε/Καλώς σας ηύραμε/Καλώς σμίξαμε/Καλή όρεξη/Καλοφάγωτα/Καλή χώνεψη. Ώρες, Μέρες και Μήνες: Καλημέρα/Καλησπέρα/Καλό βράδυ/Καληνύχτα/Καληνύχτα κι όνειρα γλυκά/Καλόν ύπνο/Καλό ξημέρωμα/Καλό Σαββατοκύριακο/ Καλό τριήμερο/ Καλή βδομάδα/Καλό μήνα.
Μετά από όλα αυτά, θα καταλάβατε ότι οι άνθρωποι εύχονταν πάντα για μικρά, μεγάλα, καθημερινά, σημαντικά ή ασήμαντα γεγονότα, καθώς και σε μυστήρια της Εκκλησίας μας και σε εορταστικές ημέρες. Εξέφραζαν την ελπίδα και τις προσδοκίες τους για μια καλύτερη ζωή. Μια γλυκιά κουβέντα, ένας ενθαρρυντικός λόγος, δυο - τρεις ευχές που προσφέρονταν αυθόρμητα, λόγια γεμάτα τρυφερότητα, καλοσύνη και αισιοδοξία ήταν πολλές φορές αρκετά για να κάνουν τον συνάνθρωπό τους να νιώσει καλύτερα. Υγεία, χαρά, ευτυχία, ευλογία..., μαγικές, όμορφες λέξεις, που περικλείονταν στις ευχές και είχαν αξία ανεκτίμητη στη ζωή του καθενός μας.
Είναι όμορφο να δεχόμαστε ευχές, μα πιο όμορφο, όμως, είναι να στέλνουμε. «Ευχές» που θα χαρίζουν ένα χαμόγελο αισιοδοξίας στα αγαπημένα μας πρόσωπα. «Ευχές» που θα αναβλύζουν αγάπη, που θα ξυπνούν αναμνήσεις και συναισθήματα, που θα μοσχοβολούν νοσταλγία, για να μας χαρίζουν αισιοδοξία, δύναμη και ελπίδα.
Κάντε τώρα μια καλότυχη ευχή και η μαγεία θα ξεδιπλωθεί. Γιατί το καλό υπάρχει γύρω μας, υπάρχει παντού κι έρχεται στη ζωή μας από το πουθενά.