Ε.Μ. Πολυτεχνείο. 50 χρόνια μετά…

Γράφει ο Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος, φιλόλογος

Μια και ο Πανάγαθος μ’ αξίωσε να βρίσκομαι ακόμη εν ζωή, 50 χρόνια μετά τον ξεσηκωμό των φοιτητών ενάντια στη Χούντα, θέλω δεν θέλω, η σκέψη μου γυρίζει σε ‘κείνο το μαύρο Σαββάτο της 17ης Νοέμβρη του 1973!

Και δεν γυρίζει πια στα όσα φριχτά διαδραματίστηκαν επί τριήμερο στον χώρο του συγκεκριμένου Α.Ε.Ι., μέχρι την 3η περίπου πρωινή της 17/11/1973, όποτε το τανκ έρριξε την Πύλη του ιδρύματος και ακολούθησε στη συνέχεια ό,τι ακολούθησε. Αυτά, επί 50 χρόνια, έχουν μεταδοθεί, προφορικά, γραπτά, τηλεοπτικά και βιντεοσκοπικά. Κι όσοι θέλησαν να τα μάθουν, μπορούσαν να τα είχαν μάθει! Το ζητούμενο όμως, 50 χρόνια μετά, είναι αν τελικά ο κόσμος γνωρίζει επακριβώς το τι είχε συμβεί τότε. Κατά τα άλλα, σε κάθε επέτειο επί 50 χρόνια δονεί την Ελλάδα το σύνθημα «Το Πολυτεχνείο ζή».
Η σκέψη μου λοιπόν γυρίζει στο απόγιομα εκείνου του Σαββάτου. Είχα φτάσει πια στο χωριό μου ύστερα από μύριες αγωνίες και δίχως τη φοιτητική μου ταυτότητα, που την έσκισα και την πέταξα απ’ το παράθυρο του τρένου, σαν άκουσα τον ελεγκτή να φωνάζει απ’ τα μεγάφωνα «οι φοιτηταί οφείλουν να κρατούν ανά χείρας τας ταυτότητάς των…». Ταξίδεψα πια χωρίς να είμαι… φοιτητής, κι έφτασα στο σπίτι μου, όπου ένιωθα πλέον ανακουφισμένος και ασφαλής, οπότε μπορούσα και να σκεφτώ απερίσπαστος.
Και σαν επί ώρες ταλάνισαν το μυαλό μου τα όσα εισέπραξαν οι αισθήσεις και το συνειδέναι μου κατά τις μέρες που πέρασαν, πήρα πια να βάλω σε τάξη πάνω στη λογική διεργασία, δύο πράγματα μονάχα. Αφενός τα πιθανά κίνητρα ενός τέτοιου εθνικού ξεσηκωμού, που, όσο κι αν προπαγάνδιζε η Χούντα των Συνταγματαρχών ότι «κάποιοι αλήται επεδίωξαν να διασαλεύσουν την τάξιν», σε καμία περίπτωση δεν ήταν ενέργειες απερισκεψίας και ανωριμότητας νεαρών και ανεύθυνων σπουδαστών. Αφετέρου, όσο κι αν φαντάζει παράταιρο και παρά-λογικό, άφησα τη σκέψη μου να τρέξει μισόν αιώνα μπροστά, προκειμένου να προμαντέψει ποια θα είναι η πραγμάτωση του συνθήματος «ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ύστερα από 50 χρόνια… και ποια θα είναι η κατάσταση του «Πολυτεχνείου» και ως εκπαιδευτικού ιδρύματος και ως εθνικού γεγονότος.
Εντέλει ήμουν νιος και γέρασα με την απογοήτευση που γέννησαν τα οράματά μας. Κατά καιρούς έγραψα πολλά και τόνισα σε δημόσιες ομιλίες άλλα τόσα. Δεν θέλω πια να ξαναπώ τα ίδια. Όμως πριν αναφερθώ στο παραπάνω σύνθημα – στο οποίο επιβάλλεται ν’ αναφερθώ – ας μου επιτραπούν ορισμένες ακόμα επισημάνσεις.
Αρχικά. Εάν η Ελληνική Πολιτεία θέλει να συνεχίσει να τιμά το «Πολυτεχνείο» ως κορωνίδα του αγώνα υπέρ της Δημοκρατίας και ως απτή απόδειξη θυσίας του λαού ενάντια σ’ οποιαδήποτε μορφή τυραννίας, τότε οφείλει να το περιφρουρήσει από τους κινδύνους που το απειλούν, αλλά και να το προστατέψει από τους πάσης φύσεως εχθρούς που το μάχονται ή το καπηλεύονται.
Νομίζω πως δεν αρκεί το ότι σε κάθε πόλη κάποια σημαντική οδός πήρε την ονομασία «Ηρώων Πολυτεχνείου» ή κάθε 17 Νοέμβρη αντί μαθημάτων στα σχολεία γίνεται «γιορτή». Ας υπενθυμίσουμε ότι ούτε από αργίες έχουμε ανάγκη ως κοινωνία, ούτε άλλες τυπικές γιορτές χωράει το ημερολόγιό μας. Δόξα τω Θεώ από εορτολόγιο πάμε πολύ καλά…
Πέρασε από τότε μισός αιώνας. Αλλά αυτά που έπρεπε να είχαμε μάθει για τη θυσία εκείνων των Φοιτητών δεν τα μάθαμε ποτέ. Επιφυλάχτηκα από τότε να εκθέσω κάποια πράγματα επί τη ευκαιρία του εορτασμού των 50 χρόνων, πάντα βέβαια με τη σκέψη, αν θα βρίσκομαι εν ζωή 50 χρόνια μετά το 1973. Δεν θα το κάμω τελικά, επειδή αρκετές φορές, γραπτά και προφορικά, έχω ζητήσει συγγνώμη για την αποτυχία της γενιάς μου. Για το ότι δεν μπορέσαμε να περάσουμε στις επόμενες γενιές, στα παιδιά μας και τώρα στα εγγόνια μας, τα μηνύματα που έπρεπε να είχαμε περάσει. Για το ότι εμείς οι ίδιοι δώσαμε στον κόσμο την εικόνα πως το «Πολυτεχνείο», ως γεγονός καθαυτό βρίσκεται κάπου πεταμένο σε μια γωνιά του κοινωνικού και πολιτικού μας γίγνεσθαι με εντελώς διαρρηγμένη τη σχέση αιτίου και αιτιατού…
Επιπρόσθετα θα μπορούσα να πω πλείστα όσα.
Δύο λόγια μόνο για το κτίριο! Για το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, που βρίσκεται μέσα στην καρδιά της πόλης που θέλουμε να πιστεύουμε ότι επί 2.500 χρόνια αποτέλεσε την κορωνίδα του πολιτισμού! Μια βόλτα να κάμει κανείς γύρω από το κτίριο, και εν έτη 2023, θα δει σε κάθε βήμα περιμετρικά του κτιρίου ναρκομανείς να παίρνουν τη δόση τους, παιδιά πεσμένα χάμω, βρομιές και ακαθαρσίες παντού. Περνάς και πιάνεις από μακριά τη μύτη σου. Συν τοις άλλοις οι χώροι, εκτός από την είσοδο επί της Πατησίων, έχουν κατά κόρον μετατραπεί σε ουρητήρια ή αφοδευτήρια…
Τέλος, το σύνθημα «ΨΩΜΙ, ΠΑΙΔΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», κάλλιστα θα μπορούσε να διαβαστεί έκτοτε: ΑΝΕΡΓΙΑ, ΕΜΠΟΡΙΑ, ΑΣΥΔΟΣΙΑ. Και κατά τα άλλα; Το Πολυτεχνείο ζει, μισόν αιώνα μετά… και ο νοών νοείτω!
Υ.Γ. Για τους καιροσκόπους και τους κάπηλους εκείνου του αγώνα τα έχουμε πει ήδη σε προηγούμενα δημοσιεύματα, δεν χρειάζεται να πούμε άλλα. Στα χαμένα θα πάνε!!!