Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Πόσο διαρκεί η ζωή; Ζούμε λίγο ή πολύ; Για τους κατοίκους των φτωχών χωρών που όριο θνησιμότητας είναι το 37ον έτος, το να ζουν 80 χρόνια είναι πολλά. Για τον Καύκασο όμως, όπου οι περισσότεροι είναι πάνω από 100 ετών, το να ζεις 80 χρόνια είναι λίγο. Αυτό σημαίνει ότι το μέτρημα της ζωής με τα χρόνια είναι χωρίς νόημα. Η ζωή κι ο θάνατος μετριούνται με διαφορετικό τρόπο, που δεν έχει να κάνει με τη χρονική διάρκεια, αλλά με την ποιότητα της ζωής. Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν πολύ σε λίγα χρόνια κι άλλοι που ζουν λίγο ή καθόλου σε πολλά χρόνια.
Όταν μας υπόσχονται κάτι μακρυνό κι ανέλπιστο, λέμε, "ποιος ζει και ποιος πεθαίνει". Τα λόγια όμως αυτά, αν τα σκεφτείς ,έχουν κι άλλη σημασία. Σημαίνουν ότι για κανέναν δεν είναι σίγουρο αν ζει ή πέθανε. Οπότε πρέπει να δούμε ποιος είναι ζωντανός και ποιος δεν είναι.
Από τη λογοτεχνία ξέρουμε ότι οι παλιάνθρωποι είναι ουσιαστικά νεκροί. Για να είναι κανείς ζωντανός δεν πρέπει να είναι παλιάνθρωπος. Στο μυθιστόρημα του Γκόγκολ "Νεκρές ψυχές" θα δεις τα πορτραίτα πολλών νεκρών, που για τον κόσμο "σφύζουν από ζωή".
Τα γραφόμενα εδώ ίσως δυσαρεστήσουν αυτούς που τους αρέσει να σκέφτονται λογικά, αυτοί που είναι γοητευμένοι με την αιτιοκρατία του δυτικού κόσμου. Ο λαός, για τον οποίο γράφουμε έντιμα κι απλά, δεν πιστεύει ότι η λογική κατανοεί τον άνθρωπο και τη ζωή του. Σε κάθε πράγμα ανατρέχουμε στην πείρα όπως μεταδίδεται στην Παράδοση από στόμα σε στόμα. Οι κοινωνίες ανανεώνονται με την εμβάθυνση στη σοφία του παρελθόντος.
Η ζωή κατά τη χριστιανική διδασκαλία, είναι ελευθερία. Η σκλαβιά είναι θάνατος. «Ζουν οι γάτες, ζουν οι σκύλοι, ζουν κι οι ποντικοί στις τρύπες». Αλλά η ζωή των γάτων, των σκύλων και των ποντικών στις τρύπες δεν είναι ζωή για τους ανθρώπους. Η ζωή είναι μυστήριο που η λογική αδυνατεί να κατανοήσει.
Ο λαός γελάει με αυτόν που προσπαθεί να εκλογικεύσει τα πάντα. «Αλεπού, γιατί έχεις μικρό κεφάλι; Γιατί είμαι μικρή. Αλεπού, γιατί έχεις μεγάλη ουρά; Γιατί είμαι μεγάλη.» «Λόγος αναιρεί λόγον, αλλά τη ζωή ποιος θα την αναιρέσει; Οι απλοί άνθρωποι , οι αγράμματοι, έχουν τη μόρφωση της ζωής. «Ημέρα τη ημέρα ερεύγεται ρήμα και νυξ νικτί αναγγέλλει γνώσιν».
Οι Γιώργηδες είναι καλοί. Αυτό πιστεύει ο λαός. «Όπου Γιώργος και μάλαμα». Η εικόνα του Άι Γιώργη βρίσκεται σε όλες τις εκκλησίες της Ελλάδος, πλάι στον προστάτη του Ελληνικού Έθνους, τον αρχιστράτηγο Μιχαήλ. Δεν είναι λογικό αυτό, αντιτείνει ο ρασιοναλιστής. Το όνομα δίδεται στην τύχη. Πώς μπορεί να επιδράσει στο χαρακτήρα και στην προσωπικότητα του ανθρώπου;
Η ζωή είναι δώρο του Θεού στους ανθρώπους και στα ζώα Είναι η ζωή του ανθρώπου σύντομη ή διαρκεί πολύ; Σε σύγκριση με τη ζωή των ζώων, η ζωή του ανθρώπου είναι σύντομη. Ο άνθρωπος χρειάζεται πάνω από είκοσι έτη για να ενηλικιωθεί. Η υπόλοιπη ζωή του είναι περίπου τρεις φορές μεγαλύτερη από τη διάρκεια της ενηλικίωσης. Στα ζώα η αναλογία αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη, πιθανόν πάνω από πέντε φορές από ό,τι στον άνθρωπο.
Με βάση τη σύγκριση αυτή ο άνθρωπος πρέπει να ζει πάνω από 120 χρόνια. Με το χρόνο που ζει μόλις που προλαβαίνει να μεγαλώσει τα παιδιά του, ενώ τα ζώα μεγαλώνουν μερικές γενιές απογόνων κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Πόσο διαρκεί η ζωή μας υπό την προϋπόθεση ότι εννοούμε ζωή την ελευθερία και θάνατο τη σκλαβιά; Αν κάθε στιγμή προσθέτουμε ζωή ή θάνατο; Πόσο διαρκεί η ζωή μας, αν πρέπει να αφαιρέσουμε τα μισά χρόνια του ύπνου, τα 35 χρόνια της εργασίας και γενικά τον χαμένο χρόνο της ζωής μας π.χ. στην τηλεόραση, στο ποδόσφαιρο κ.α. Δεν μένουν περισσότερα από πέντε χρόνια.
Από αυτά τα πέντε χρόνια ζωής πρέπει να αφαιρεθεί επίσης ο χρόνος που μνησικακούμε, που ονειρευόμαστε εκδικήσεις, που τρέχουμε στα δικαστήρια και γενικά ο χρόνος που νομίζουμε ότι ζούμε ενώ είμαστε ασυνείδητοι, δηλαδή νεκροί.
Ότι το θέμα του χαμένου χρόνου της ζωής μας είναι σοβαρό φαίνεται κι από το γεγονός, ότι πολλοί υπερευαίσθητοι καλλιτέχνες, ποιητές, συγγραφείς ασχολήθηκαν με αυτό και αναζήτησαν τον χαμένο χρόνο τους, όπως ο Νικολάι Γκόγκολ, στις Νεκρές ψυχές, ο Έλιοτ, στα Τέσσερα Κουαρτέτα, ο Προυστ, στο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» και πολλοί άλλοι. Ο διάσημος Ισπανός ποιητής Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, πιστεύει πως είναι βδελυρή πράξη το να σκοτώνει κανείς το χρόνο του.
Γενικά οι συγγραφείς επειδή γράφουν με αγάπη για τη ζωή , όλοι λίγο πολύ ασχολούνται με τη διάρκεια της ζωής , την οποία συνδέουν επίσης με την ποιότητά της. Βέβαια κανένα από τα έργα αυτά δεν συγκρίνεται με το θεόπνευστο έργο του Εκκλησιαστή.
