* Του Σταύρου Γουλούλη, Διδάκτορα Αρχαιολογίας-Τέχνης
Αμφιβολία; Καμία. Η Αμφίπολη μας αποκαλύπτει. Μετά τα όσα εμφανίζονται στα ΜΜΕ, καταλαβαίνει κανείς πως σκεπτόμαστε, αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα της ζωής, δυστυχώς, και τα προβλήματα, που ενέσκηψαν τελευταία δριμύτατα.
Οι ανασκαφές κατ’ αρχήν πολιτικοποιήθηκαν. Υπήρξε ενδιαφέρον της Κυβέρνησης και του πρωθυπουργού σε ένα ζήτημα ρουτίνας του Δημοσίου κρατικού τομέα (το έργο της ΕΠΚΑ Σερρών), αντίδραση ορισμένων αντικυβερνητικών, κι από κει μόλις άναψε το κακό, βρήκαν και ελεύθεροι σκοπευτές διάφοροι, παντού, στα κανάλια, τις εφημερίδες, στο διαδίκτυο, γνωστοί, άγνωστοι. Κοινό σημείο όλοι τους: προβλέπουν το αποτέλεσμα στον λεγόμενο λόφο (όχι τούμπα, τύμβο) Καστά. Ειδικοί και μη. Άγγλοι, Γάλλοι, Σκοπιανοί. Ο καθένας στο δικό του σενάριο. Μας το λέει άνετα την ώρα που πίνει καφέ!
Είναι σαν ο δημοσιογράφος να κάνει κρίσεις πριν διαπιστώσει το ρεπορτάζ!
Δεν κατανοώ γιατί αποφαίνονται πρώτοι κάποιοι που δεν είναι της συγκεκριμένης Υπηρεσίας. Ας περιμένουν τη σειρά τους. Να μιλήσει πρώτα ο αρμόδιος. Ανασκαφές δεν γίνονται;
Είπαν διάφορα. Για παράδειγμα: ότι είναι ο τάφος της Ολυμπιάδας, μητέρας του Αλεξάνδρου. Πλην όμως (από ό,τι ξέρω) αυτή θάφτηκε -ας πω ένα «μάλλον», δεν βλάφτει- στην Πύδνα της Πιερίας. Βρέθηκε εκεί, όχι ο τάφος της ακόμη, αλλά επιγραφή που αναφέρει τον τάφο της. [C.F. Edson, The Tomb of Olympias, Hesperia 18 (1949), 84-95, 91: «.. [ξένε, στῆθι, κυδίστης ἱν’ ἀθ]ρῆις τύμβον Ὀλυμπιά[δος] ..».] Μαζί της παρέλασε και όλο το επιτελείο του Αλεξάνδρου.
Άλλοι ερευνητές ειδικευμένοι (;) -καμία σχέση με αρχαιολογία-, αποφάνθηκαν ότι είναι Φιλίππειο, επειδή τέτοιο υπήρχε στην Ολυμπία. Ίσως. Αλλά ο καημένος ο Φίλιππος πήγε να εμφανισθεί 13ο θεός, και τον έφαγαν. Ύβρις! 13ος είναι ο νέος και ωραίος Διόνυσος, αναληφθείς ήδη στον Όλυμπο, οπότε ο αντ’ αυτού ζωντανός επί της γης, ο Νέος Διόνυσος, σαν τον Αλέξανδρο που ονομάσθηκε έτσι, έπρεπε να είναι τέτοιος.
Νομίζω τα αρχαία κυκλικά κτίρια περιέχουν χθόνια λατρεία. Τέτοιοι είναι οι τάφοι, χθόνιοι ναοί, που αναπαριστούν τον κόσμο (κύκλος το σύμβολο του παντός). Εμείς αυτά μάθαμε στη Σχολή. (Και στην έρευνα).
Καταλαβαίνει κανείς το επίπεδο των προτάσεων.
Άθελά μου θυμήθηκα κάτι που είχα απωθήσει. Ένας τέτοιος ειδικός αλεξανδρολόγος, φιλιππολόγος, τι είχε βρεί ο αθεόφοβος προ ετών! Παρατήρησε -με επιστημονική μέθοδο πάντα- ότι οι ημέρες της Ολυμπιάδας να γεννήσει τον Αλέξανδρο σε εννέα μήνες δεν της έφταναν. Ο Φίλιππος ήλθε δεύτερος. Κυρίες, κύριοι: Άλλου ήταν το παιδί!
Έζησα από φοιτητής του Αρχαιολογικού το αντίστοιχο γεγονός της ανακάλυψης του τάφου, λεγομένου του Φιλίππου, στη Βεργίνα. Τολμώ να κάνω συγκρίσεις.
Τότε δεν είχε γίνει καθόλου ντόρος πριν γίνει ανακοίνωση του ανασκάπτοντος αρχαιολόγου. Μετά μάθαμε ότι ήταν ο πρώτος (!) ασύλητος μακεδονικός λεγόμενος τάφος που βρέθηκε.
Κι όλα αυτά ενώ ο δάσκαλός μας Μανόλης Ανδρόνικος έσκαβε εκεί πολλά χρόνια μαζί με βοηθούς και φοιτητές. Γνωρίζοντας τον τόπο, συζητώντας ήδη με επιστήμονες επιπέδου Ν.G.L. Ηammond, βλέποντας τα ευρήματα, ήταν σε θέση να κάνει μία πρόταση. Εκεί δεν ήταν μόνο πρόβλημα ποιος ήταν ο νεκρός του τάφου, αλλά και ο χώρος, ποια πόλη δηλαδή. Τα έλυσε με μιας: είναι οι Αιγές και ο τάφος του Φιλίππου. Έγινε χαμός. Ήταν ο χρυσός, βλέπετε, που βρέθηκε. Όμως κατάλαβε αμέσως ότι τα ΜΜΕ σε στέλνουν, αν δεν προσέξεις, στα βράχια, και μας είπε τελικά (στο μάθημα). «Πρόταση έκανα, όχι απόδειξη, την πιστεύω. Αλλά όχι όπως μερικοί δημοσιογράφοι!». Άλλοι επιστήμονες δεν δέχονται τις Αιγές ή τον Φίλιππο ή και τα δύο. Οι επιστήμονες σκέπτονται πρώτα, προτείνουν, αναθεωρούν, ακόμη και αποκηρύσσουν. Αυτή είναι η δουλειά τους.
Ο χρυσός της Βεργίνας σίγουρα έλαμψε, αλλά δεν φτάνει. Όπως μια γυναίκα δεν την κάνουν ωραία τα κοσμήματα. Μεταξύ των ιστορικών επικράτησε να λέμε «σύνδρομο της Βεργίνας» την τάση κάποιων να θέλουν και εξαίρουν μόνο το πολύτιμο (precious) που έλεγε κι ο Γκόλουμ. Είναι υπέροχο να ανακαλύπτονται τέτοια, αλλά υπάρχουν πολύ περισσότερα ευρήματα που ενδιαφέρουν την επιστήμη. Εκείνα είναι που συγκροτούν την αναπαράσταση της ζωής, την προσπάθεια επιβίωσης του ανθρώπου, τις αντιλήψεις του...
Νομίζω τελικά ότι ανακαλύψαμε μέσα μας νέο σύνδρομο, «της Αμφίπολης» Περιγραφή του: «Επιστήμη και φλυτζάνι του καφέ υπό το φως των ΜΜΕ». Αν αστοχώ, βρείτε κάτι άλλο.
Κρίμα που οι παλαιοί απλοί δάσκαλοι έλεγαν. Μη προτρεχέτω η γλώσσα…. Ενώ σημερινοί καθηγητές….
Οι ευθύνες είναι μεγάλες, ό,τι και να πει κανείς. Έτσι όμως που όλοι προβλέπουν το αποτέλεσμα, πριν γίνουν ανακοινώσεις του υπεύθυνου της ανασκαφής, τουλάχιστον σίγουρα δείχνουν ότι οι ίδιοι είναι επιπόλαιοι, αλλά και ύποπτοι. Θέλουν δημοσιότητα, ζούμε πια σε άλλη εποχή, έτσι θα γίνουν γνωστοί. Κάτι θα κερδίσουν, αυτοί ξέρουν τι.
Φοβού τους Δαναούς, τώρα και προφήτας. Κι όταν ξέρεις τι προσφορά έχουν μερικοί στο επάγγελμά τους! Τους ξέρουμε στην Ελλάδα κάποιους. Καλά.
Μπορεί και να αποδειχθεί ότι είχαν δίκαιο. Τότε να δεις! Για βουλευτές! Είναι όπως λέει «Κι αν σου κάτσειειει !!!».
