δεκαπενταετία 2015-2030, ώστε o πλανήτης να συνεχίσει να αναπτύσσεται με βιώσιμο τρόπο. Αυτοί οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (Σ.Β.Α.) (αναφέρονται στο τέλος του άρθρου) πρέπει να αποτελούν πλέον την πυξίδα της ανάπτυξης όλων των χωρών. H Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), υιοθετώντας πλήρως τους στόχους αυτούς, προσπαθεί να τους υλοποιήσει μέσω πολιτικών πρωτοβουλιών, όπως είναι ενδεικτικά η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα, η Στρατηγική από το Χωράφι στο Πιάτο, η Κλιματική Ουδετερότητα μέχρι το 2050 και η Κυκλική Οικονομία. Σήμερα, στα μισά του δρόμου μέχρι το 2030 από την υιοθέτηση των 17 Σ.Β.Α. ένας απολογισμός ως προς την πρόοδο της επίτευξης των στόχων θεωρείται απαραίτητος. Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι η πορεία υλοποίησης αυτών των στόχων, μέσα από την έκθεση του Ο.Η.Ε. που ετοιμάζεται να παρουσιασθεί στη Γενική Συνέλευση στις 25 του ερχόμενου Ιουλίου (βλ. αναφορά 1).
Στο πρώτο, λοιπόν, σχέδιο της έκθεσης του Ο.Η.Ε., που είδε το «φως της δημοσιότητας», διαπιστώνεται ότι πολλοί από τους Σ.Β.Α. είναι εκτός τροχιάς σε διαφορετικό βαθμό και διατυπώνονται σοβαρές ανησυχίες ως προς τη δυνατότητα υλοποίησης τους μέχρι το 2030 και παράλληλα, γίνονται σοβαρές συστάσεις στις χώρες-μέλη για την επιτάχυνση της εφαρμογής των σχετικών επιλογών και πολιτικών. Όπως αναφέρεται στην έκθεση του έτους 2022, η αποτυχία επίτευξης σημαντικής προόδου στην υλοποίηση των Σ.Β.Α. αποδίδεται, κυρίως, στις διαδοχικές κρίσεις που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια, όπως στην τριετή κρίση λόγω της πανδημίας Covid-19 που έπληξε έντονα τους στόχους 1, 2 και 3 και στον πόλεμο στην Ουκρανία που επιβράδυνε πολλούς στόχους, όπως οι 1, 2, 7 και 16. Εδώ πρέπει να προστεθεί η απροθυμία των κύριων υπεύθυνων χωρών που συμβάλλουν καθοριστικά στην κλιματική κρίση (Αμερική, Κίνα, Ινδία) να υιοθετήσουν δεσμευτικά αποτελεσματικές πολιτικές και μέτρα μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και όλων των ανεπτυγμένων χωρών που σε περιόδους κρίσεις, αντί της ανάπτυξης κοινών διακρατικών πρωτοβουλιών, επιλέγουν να επιστρέφουν σε εθνικές πολιτικές, αδιαφορώντας για το γενικότερο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής που ξεπερνά έτσι και αλλιώς τα εθνικά όρια. Έτσι, στα μισά της πορείας προς το 2030 φθάσαμε σε παγκόσμιο επίπεδο τέσσερις μόνο από τους 17 Σ.Β.Α. να είναι σε καλό δρόμο (1, 6, 8 και 10), δέκα να έχουν μέτρια βελτίωση (3, 4, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 16) και τρεις (13, 14 και 17) να είναι τελείως στάσιμοι. Είναι, λοιπόν, δικαιολογημένοι οι φόβοι του γ.γ. του Ο.Η.Ε. ότι η πορεία των Σ.Β.Α. δεν είναι ικανοποιητική, όπως εξάλλου είχε επισημάνει και στην COP27 τον προηγούμενο Νοέμβριο στην Αίγυπτο.
Ας πλησιάσουμε, όμως, και στα δικά μας. Πώς ανταποκρίθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση στον προώθηση των Σ.Β.Α.; Η απάντηση, δυστυχώς, δεν είναι κολακευτική, αν λάβουμε υπόψη μας την έκθεση της Eurostat (βλ. αναφορά 2), σύμφωνα με την οποία μόνο σε τρεις από τους δεκαεπτά στόχους (1, 5 και 8) είχε «σημαντική πρόοδο», σε τέσσερις άλλους στόχους (10, 4, 16, 3 και 9) είχε «καλή πρόοδο» και σε όλους τους υπόλοιπους στόχους η πρόοδος ήταν «λιγότερο σημαντική». Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους τρεις στόχους 13, 15 και 17, για τους οποίους φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία τονίζοντας ότι «αναμένεται περισσότερη πρόοδος».
Και μια ματιά στη χώρα μας που τουλάχιστον «ποσοτικά» δεν φαίνεται να τα πάει και πολύ άσχημα, αν και σε ορισμένους στόχους οι ανησυχίες φαίνεται να είναι έντονες. Έτσι, σε ό,τι αφορά πέντε στόχους (1, 3, 6, 8, και 10) η επίτευξή τους στην Ελλάδα φαίνεται μέχρι στιγμής ότι είναι σε καλό δρόμο, σε εννέα (2, 4, 5, 7, 9, 11, 13, 15 και 16) φαίνεται να έχει κάποια βελτίωση και στους υπόλοιπους (12, 14 και 17) ότι είναι στάσιμη. Ανάμεσα σε 163 χώρες, η Ελλάδα κατέχει την 32η θέση (score 76.8 έναντι μέσου όρου 77.2), η οποία αν και φαίνεται να είναι πολύ καλή, πρέπει να σημειωθεί ότι μεταξύ των χωρών αυτών υπάρχουν και χώρες με πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο, όπως η Ρουάντα, το Πακιστάν, η Αιθιοπία, η Ουγκάντα κ.λπ. Σε σύγκριση, όμως, με τις χώρες της Ε.Ε., η Ελλάδα κατέχει μόλις την 22η θέση από τις 27, όντας ψηλότερα μόνο από τη Μάλτα, το Λουξεμβούργο, τη Λιθουανία, τη Βουλγαρία και την Κύπρο, με score 76,8, που είναι αρκετά χαμηλότερο του μέσου όρου (79,63). Οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις είναι η Φινλανδία (86,5), η Δανία (85,6) και η Σουηδία (85,2). Φαίνεται, λοιπόν, ότι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για να προσεγγίσουμε έστω τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε., πόσο δε μάλλον την κορυφή. Επειδή, όμως, θεωρούμε ότι το θέμα της πορείας των 17 Σ.Β.Α. είναι πολύ σημαντικό, θα επανέλθουμε αναλυτικότερα για την Ελλάδα. Κλείνοντας, αξίζει να κάνουμε ένα απαραίτητο κατά τη γνώμη μου σχόλιο, ότι δηλαδή δυστυχώς σε ολόκληρη την προεκλογική περίοδο των πρόσφατων εκλογών δεν ακούστηκε ούτε μία λέξη για το ζήτημα αυτό από ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης: 1: Μηδενική Φτώχεια, 2: Μηδενική πείνα, 3: Καλή Υγεία και Ευημερία, 4: Ποιοτική Εκπαίδευση, 5: Ισότητα των Φύλων, 6: Καθαρό Νερό & Αποχέτευση, 7: Φθηνή & Καθαρή Ενέργεια, 8: Αξιοπρεπής Εργασία & Οικονομική Ανάπτυξη, 9: Βιομηχανία, Καινοτομία & Υποδομές, 10: Λιγότερες Ανισότητες, 11: Βιώσιμες Πόλεις & Κοινότητες, 12: Υπεύθυνη Κατανάλωση & Παραγωγή, 13: Δράση για το Κλίμα, 14: Ζωή στο νερό, 15: Ζωή στη στεριά, 16: Ειρήνη, Δικαιοσύνη & Ισχυροί Θεσμοί, 17: Συνεργασία για όλους τους Στόχους).
Αναφορές: 1. UN. 2023. Progress Towards the Sustainable Development Goals: Towards a Rescue Plan for People and Planet. Advanced unedited version. 2. Eurostat. 2023. Sustainable development in the European Union. Monitoring report on the progress towards the SDGs in an EU context. 2023 edition.
*Γεωπόνος, δρ Εδαφολογίας,
πρ. διευθυντής Ινστιτούτου
Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών
Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
(e-mail: christotsadilas@gmail.com).
