Η λεβεντιά του ατρόμητου στρατιωτικού, καβαλάρης στο ατίθασο άλογο, να σκοτώνει με το κοντάρι του τον ακοίμητο δράκο της αμαρτίας ή η γιορτή του στο κέντρο της Άνοιξης και την αρχή του καλοκαιριού, αποτέλεσαν την αφορμή, στο να πάρει την επίσημη θέση που κατέχει στο χριστιανικό αγιολόγιο και τη συνείδηση του κόσμου.
Επηρέασε, όπως ήταν φυσικό, τόσο τις συνθέσεις της εικονογραφίας, όσο και τις λαογραφικές δοξασίες και αντιλήψεις.
Ο αρχαιότερος σωζόμενος εικονογραφικός Τύπος, είναι εκείνος που τον παρουσιάζει όρθιο με στολή μάρτυρα, κρατώντας σταυρό με τη δεξιά του. Από τον 12ο αιώνα επικράτησε, ο έφιππος Άγιος και μάλιστα σε δρακοντοκτόνο στάση.
Αφορμή, έλαβε ο συναξαριστής από το γεγονός, ότι ένας δράκοντας φώλιαζε στην πηγή από την οποία υδρευόταν η πόλη και παρεμπόδιζε τη ροή του νερού. Η απειλή δεν θα γινόταν, μόνο αν οι κάτοικοι της πόλης πρόσφεραν στο δύσμορφο τέρας ανθρώπινη τροφή.
Η επιλογή του θύματος έγινε με κλήρο. Όταν ο κλήρος έπεσε στην κόρη του βασιλιά Σέλβιου για να γίνει βορρά του δράκου, παρουσιάστηκε έφιππος ο Άγιος Γεώργιος, τον σκότωσε, απελευθέρωσε την κόρη και το νερό ξεδίψασε, πάλι την πόλη.
Ο γενικότερος ηρωικός χαρακτήρας που δίνεται στον Άγιο Γεώργιο, αποτέλεσε και την αφορμή για ποικίλα αγωνίσματα δρόμου, πάλης, ιπποδρομιών και άλλων αγωνισμάτων και εθιμογραφικών εκδηλώσεων. Όπως, στην Αράχοβα, όπου γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Στην περιοχή Θεσσαλονίκης οι αγρότες, περιφέρουν στους αγρούς τις εικόνες του Αγίου της εκκλησίας, αλλά και των σπιτιών, στολισμένες με στάχυα.
Η περιφορά αυτή αποβλέπει στο να τεθεί υπό την προστασία του Αγίου, όλη η περιοχή. Στη Μ. Ασία, οι βοσκοί, έβαζαν την παραμονή της γιορτής, λουλούδια σε λεκάνες με νερό κοντά στη στάνη τους.
Πίστευαν πως με την ευλογία του Αγίου το νερό αυτό θα μετατρεπόταν σε κατάλληλη μαγιά για το τυρί.
Στο Βελβεντό της Κοζάνης, αναβίωσαν κάποια έθιμα στη γιορτή του Αγίου, κατάλοιπα πανάρχαιων αγροτικών εθίμων. Τα έθιμα αυτά, απέβλεπαν στην περιφρούρηση της υγείας και την εξασφάλιση της ευτυχίας.
Στην περιοχή Ελασσόνας και Κοζάνης, οι βοσκοί, χόρευαν κρατώντας γκλίτσες, στολισμένες με λουλούδια και αγριοσέλινα, στο πανηγύρι του Αγίου, ενώ στην Καλαμπάκα, υπήρχε το έθιμο της Μαντίλας.
Στην Καστοριά, γυναίκες και νεαρές κοπέλες, αφού πάρουν νερό από τη βρύση, πηγαίνουν στα χωράφια και τυλίγονται στις πρασινάδες, παίρνουν του Μάη τη δροσιά, φέρνουν και Μάη, δηλαδή πρασινάδες, που τον τοποθετούν στις πόρτες και τα παράθυρα για το καλό. Σ’ ορισμένα χωριά της Ηπείρου ο Άγιος, αποκαλείται “Σκορποφαμελίτης”, σκορπά δηλαδή τη φαμελιά.
Την ημέρα εκείνη σημειωνόταν μια επαγγελματική αποδημία. Χτίστες, βαρελάδες, ξυλουργοί, γανωτήδες, κινούνταν με ολόκληρα καραβάνια από μισθωμένους αγωγιάτες και κάλυπταν όχι μόνο τον ελληνικό χώρο, αλλά έφταναν για να δουλέψουν ή να μεταφέρουν τις πραμάτειες τους, μέχρι την Πόλη, τη Συρία, την Αίγυπτο και αλλού.
Η ιδιαίτερη τιμή που αποδίδουν οι ποιμενικοί πληθυσμοί στον Άγιο, οφείλεται, στη συνύπαρξη της εορτής του με την εποχή που αυτοί αφήνουν τα χειμαδιά τους, για ν’ ανέβουν στα θερινά βοσκοτόπια.
Ιδιαίτερα οι Σαρακατσάνοι, ως ποιμένες, τιμούσαν τον άγιο, αφού άφηναν τα χειμαδιά και ανηφόριζαν προς τα ψηλά βουνά. Στην Κρήτη, ο ιερέας διάβαζε, ειδική ευχή για τα πρόβατα, τα ευλογούσε και κα τα ραντίζει με αγιασμό και το γάλα το μοίραζαν στους προσκυνητές.
Από τον Απόστολο Ποντίκα,
δάσκαλο, θεολόγο, φιλόλογο, Πολιτικών Επιστημών
