Είμαστε ακόμη ζωντανοί

«Ψυχολόγησέ με»

Από τον Δημήτρη Παπαχατζόπουλο

Η ζωή έχει εκπλήξεις. Ευτυχώς, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα τη ζούσαμε ανάσκελα δύο μέτρα μέσα στο χώμα και κανένας δεν θα το ήθελε αυτό! Έτσι, τις προηγούμενες μέρες ξαφνιάστηκα ευχάριστα, γιατί ένιωσα ιδιαίτερα ζωντανός, αφού έπιασα τον εαυτό μου να συμφωνεί με τις απόψεις και τις κινήσεις ατόμων που σε σχέση με μένα ζουν σε άλλη ήπειρο, αλλά και μεταξύ τους απέχουν χιλιόμετρα. Συμφώνησα και με τον κ. Σαμαρά αλλά και με τον κ. Κουτσούμπα! Είμαι σίγουρος ότι δεν το γνωρίζουν οι ίδιοι κι ούτε τους καίγεται καρφί και καλά κάνουν.
Μου καίγεται όμως εμένα, γιατί, ευτυχώς, καθώς φαίνεται το κλουβάκι των προσωπικών πεποιθήσεών μου, (αυτό που φτιάχνει ο καθένας όσο μεγαλώνουμε) έχει παράθυρο, δεν είναι από μπλοκ τσιμέντου, σα θεοσκότεινος κύβος. Μπορεί, βέβαια, να έχει κάγκελα, αλλά υπάρχουν ανοίγματα και πορτόνια, που επιτρέπουν την επικοινωνία με τα αντίστοιχα κλουβιά των άλλων. Αέρας μπαίνει και βγαίνει, φωνές, λόγια, απόψεις έρχονται στ’ αυτιά μου και κάποιες φορές έχω το θάρρος να ομολογήσω ότι συμφωνώ μ αυτά που ακούω κι ας έρχονται από κει που δεν το περιμένω. Είναι αυτές οι φορές που νιώθω ιδιαίτερα ζωντανός. Που, παρόλη τη σιγουριά των απόψεών μου, όπως όλοι, δεν έχω σκληρύνει εντελώς, δεν απόγινα τελείως θεόσκληρο κουτσιουμπάνι, ότι η πλαστελίνη απ’ την οποία ήταν φτιαγμένο το σώμα μου όταν γεννήθηκα δεν ξεράθηκε παντελώς με τα χρόνια, έστω και με δυσκολία πλάθεται ακόμα. Είμαι σίγουρος ότι οι πιο πολλοί κάπως έτσι νιώθουν. Ευτυχείς, που δε ζούμε δυο μέτρα χωμένοι στο μνήμα, βρε αδερφέ! Ακόμα.
Ας ξεκινήσω, όμως, με τον κ. Σαμαρά. Διάβασα την ανακοίνωσή του για την κηδεία του τέως βασιλιά. Ε, συμφωνώ. «Οι δημοκρατίες, είπε, δεν αποσιωπούν το παρελθόν τους, δε σβήνουν φωτογραφίες, δεν κινδυνεύει η Δημοκρατία στην Ελλάδα, το πολιτικό κεφάλαιο έχει κλείσει πριν από 49 χρόνια». Μια χαρά μου ακούστηκε.
Αντίθετα, εμείς κινδυνεύουμε να μας πάρουν χαμπάρι γιατί αυτός που έχει λυμένο το ζήτημα μέσα του δεν έχει κανένα θέμα. Και να το αποδεχτεί μπορεί, και να παραδεχτεί ότι κάποτε ήταν αλλιώς τα πράγματα και να το συζητήσει ακόμα χωρίς πια κανένα φόβο. Ακόμα και το τραύμα επουλώνεται όταν βγει στο φως. Από τον παππού τον Φρόιντ το ξέρουμε αυτό, το σκοτάδι τρέφει την ανασφάλεια.
Ας κάνουμε μια αναγωγή προς τα …κάτω, ας χρησιμοποιήσουμε το οξύμωρο μήπως και βοηθηθούμε στην κατανόηση. Αντί να συζητάμε για την κορυφή της πυραμίδας (την ανώτατη αρχή σε ένα κράτος κ.λπ.) ας μιλήσουμε για τη βάση της, την οικογένεια. Όπως οι περισσότερες ιστορίες ξεκινά με όνειρα και φιλοδοξίες, καταλήγει όμως αρκετές φορές σε εφιάλτη. Στο μεταξύ έχει συντελεστεί ένας γάμος, έχει οργανωθεί μια δεξίωση και το κυριότερο έχουν προκύψει και τέκνα. Δυστυχώς το διαζύγιο έρχεται να επικυρώσει αν όχι την αδυσώπητη σύγκρουση, τουλάχιστον την οδυνηρή μιζέρια. Και το ζευγάρι διασπάται, τα μέλη του χρίζονται αμέσως «πρώην». Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η πραγματικότητα; Έτσι όπως μας έμαθαν στα χωριά μας παλιά, κόβοντας τη γαμπριάτικη φωτογραφία κάθετα στα δύο με το ψαλίδι και αφήνοντας την κορδέλα από τα στέφανα μετέωρη σαν ηλεκτρισμένη τρίχα; Κορνιζάροντας τη σκισμένη πόζα με τα μπλεγμένα χέρια του ζεύγους, που τρώει τη γαμήλια τούρτα ταΐζοντας ο ένας τον άλλον στο στόμα, έτσι που απέμειναν λειψά και κομμένα, σα να έσκασε χειροβομβίδα στην πίστα του γλεντιού; Και πώς αποκαλεί ο ένας τον άλλο; Λένε «αυτός», «ο ακατανόμαστος», «ο μ@λ@κας»; Κι ακόμα χειρότερα, μήπως αφαιρείται κι η ιδιότητα από τον άντρα ο οποίος πια δεν θεωρείται ο πατέρας; Μπορεί να ανακληθεί μια ιδιότητα του παρελθόντος, εφόσον αυτή δεν τιμήθηκε σωστά; Μπορεί το επίθετο π.χ. «απαράδεκτος», «αδιάφορος» ή ακόμα και «κάκιστος» να πάρει τη θέση του ουσιαστικού; (Σίγουρα υπάρχουν και τα ουσιαστικοποιημένα επίθετα όπως π.χ. το «άρρωστος» αλλά κι αυτά υπονοούν το ουσιαστικό «άνθρωπος», δεν προσδιορίζουν το ...κουνουπίδι!) Μπορεί ένας πατέρας, όσο και κακός να υπήρξε, να γίνει «πρώην» επειδή άλλαξε το status και το ζεύγος χώρισε; Το παρελθόν ευτυχώς ή δυστυχώς δεν αλλάζει, μόνο ο τρόπος που το βλέπουμε και το ερμηνεύουμε διαφοροποιείται, το είπε ο Επίκτητος πριν από δυο σχεδόν χιλιετίες κι αν δεν μπορούμε να το δεχτούμε σημαίνει ότι δεν το βλέπουμε καθαρά. Έτσι αρχίσαμε να θεωρούμε τον Όμηρο μισογύνη και τον Κλεισθένη σεξιστή, καταργώντας όλα τα κλασσικά γράμματα.
Από τον κ. Κουτσούμπα του ΚΚΕ τώρα, δεν το περίμενα και εύγε του! Τίμησε τον Ξαρχάκο, τον μεγάλο μουσικοσυνθέτη, που υπήρξε υποψήφιος βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά και ευρωβουλευτής της. Τι έκπληξη ήταν αυτή για μένα! Φαντάστηκα τον σύντροφο Γενικό Γραμματέα ντυμένο εργάτη να σκάβει το κελί των πεποιθήσεών του με κρουστικό δράπανο και να ανοίγει μια τρύπα να, με το συμπάθιο, στο μπετόν αρμέ. Από κει όρμησε μέσα φουριόζα η ελπίδα του πολιτικού πολιτισμού, σαν το άσπρο περιστέρι των Φώτων. Φτερούγισε δυναμικά και ανανέωσε τον κακοφορμισμένο αέρα. Μεμιάς το σκοτεινό κελί δεν ήταν πια τόσο μαύρο κι αραχνιασμένο, ο μικρός φεγγίτης έγινε δίφυλλο παράθυρο, ο ουρανός διπλασιάστηκε κι ο ορίζοντας επιμηκύνθηκε. Βρε, τι μπορεί να κάνει ένα περιστέρι… Ίσως ο σεβαστός κ. Γραμματέας να σταματήσει να κυνηγά τα δύσμοιρα πουλιά με σφεντόνες και να ανοίξει μεγαλύτερη τρύπα μπας και περάσει κανένα σμάρι ολόκληρο.
Είχε περάσει καιρός από την προηγούμενη φορά που συνέβη κάτι ανάλογο, αλλά τότε ο Μίκης Θεοδωράκης δεν είχε χρησιμοποιήσει κρουστικό δράπανο, ούτε καν κομπρεσέρ για να ανοίξει το κλουβί του. Είχε βάλει βόμβα, ο αθεόφοβος στο κελί των οριζόντων του κι έγινε υπουργός της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη! Αυτός που υπήρξε πρώην (κι άλλος πρώην) βουλευτής της ΕΔΑ! Και οι δυο κοίταζαν την εύφορη κοιλάδα, τότε (το συμφέρον της πατρίδας) αν και από διαφορετικό λόφο. Η διαφορετική αφετηρία δεν τους έκανε εχθρούς, αλλά ο κοινός αγώνας τους ήθελε συμμάχους, ενίοτε και συνεργάτες! Σημασία δεν έχει τόσο το κελί του καθενός, αλλά το προαύλιο, εκεί που παίζεται η μπάλα. Ας παίξουμε σωστά μαζί κι ας ξαφνιαζόμαστε συχνά. Σημαίνει ότι είμαστε ακόμη ζωντανοί. Καθόλου λίγο!