Του Ηλία Κανέλλη
Κανείς δεν πίστευε ότι στο έκτακτο συνέδριο της Δημοκρατικής Αριστεράς (ΔΗΜΑΡ), που ολοκλήρωσε χθες τις εργασίες του, θα αναλύονταν με ψυχραιμία τα γεγονότα τα οποία, μέσα σε δύο χρόνια, οδήγησαν το κόμμα στην απόλυτη συρρίκνωση. Κανείς δεν πίστευε, δηλαδή, ότι θα γινόταν σοβαρή συζήτηση για τους λόγους που οι ψηφοφόροι του Ιουνίου 2012, το 6,25% του εκλογικού σώματος, εγκατέλειψαν εν σώματι το κόμμα, οδηγώντας, με το ταπεινωτικό 1,2% των ευρωεκλογών, το κόμμα στην εξαφάνιση.
Αλλά το γεγονός ότι στο κόμμα που ακόμα επικαλείται την παράδοση της ανανεωτικής Αριστεράς δεν συζητούν πολιτικά υποδηλώνει είτε ότι η σχέση με την παράδοση της ανανεωτικής Αριστεράς έχει διαρραγεί είτε ότι η ΔΗΜΑΡ είναι, πλέον, ένα κόμμα εργαλείο πολιτικής επιβίωσης στα χέρια της ηγετικής ομάδας του που κραδαίνει την ιδεολογική παράδοση με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες εισβολείς στην Τροία κράδαιναν το άδειο πουκάμισο της άπιστης Ελένης.
Οι εξελίξεις στο συνέδριο στο οποίο επικράτησε κατά κράτος ο επικεφαλής του κόμματος, Φώτης Κουβέλης, μαρτυρούν πλέον ότι η ΔΗΜΑΡ έχει μετατραπεί σε ένα προσωποπαγές κόμμα. Ένα κόμμα στο οποίο ο αρχηγός παίζει τα ρέστα της προσωπικής επιβίωσής του, σε ένα άγριο τερέν, όπου δέκα ακόμα βουλευτές (οι εναπομείναντες) επίσης προσπαθούν να επιβιώσουν πολιτικά, όχι κατ' ανάγκην στοιχιζόμενοι στην πορεία με τις επιλογές του αρχηγού. Όλα αυτά, επενδύονται με ιδεολογικές αοριστίες (περί αριστερής σοσιαλδημοκρατικής ταυτότητας -λες και υπάρχει δεξιά σοσιαλδημοκρατία- ή περί μιας μεγάλης σοσιαλδημοκρατικής συμπαράταξης δυνάμεων) και με έναν λόγο στον οποίο κυριαρχούν το συναίσθημα και ο θυματοποιητικός ηρωισμός. Αποκορύφωμα αυτής της πολιτικής αισθητικής είναι η αποστροφή του κ. Κουβέλη στην ομιλία του στο συνέδριο: «Δεν χρωστά η ΔΗΜΑΡ και αυτοί που δεν τους χρωστάμε ήθελαν να μείνουμε σε μια κυβέρνηση που θα εφάρμοζε τη συγκεκριμένη πολιτική. Είπα κάποια στιγμή ότι από τα χτυπήματα θα ήταν διάστικτο το σώμα μας. Αλλά τους πονάει γιατί η ΔΗΜΑΡ αρνήθηκε και έφυγε από την κυβέρνηση».
***
Πριν φύγει η ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση Σαμαρά, είχε δεχθεί να συμμετάσχει, τον Ιούνιο του 2012. Λογικό. Ήταν η σοβαρή εναλλακτική λύση για χιλιάδες ψηφοφόρους, απέναντι σε μια ακροδεξιά ΝΔ και σε ένα αμφίθυμο ΠΑΣΟΚ - απέναντι σε δύο δυνάμεις που έριξαν τη χώρα βαθύτερα στην κρίση, η μία με την αντιπολίτευση των Ζαππείων κι η άλλη με τις τύποις μεταρρυθμίσεις του flower power Γιώργου Παπανδρέου και της κυβέρνησής του. Ο Φώτης Κουβέλης, στις διαπραγματεύσεις εκείνης της περιόδου, είχε υπεραμυνθεί της συμμετοχής, επικαλούμενος την κρίσιμη κατάσταση της οικονομίας, τον φόβο της κατάρρευσης και της εξόδου από το ευρώ (φόβος, όπως αποδείχθηκε κατόπιν, υπαρκτός και εξαιρετικά σοβαρός) αλλά και την ανάγκη προοδευτικού/αριστερού ελέγχου μιας κυβέρνησης που έπρεπε, εκτός των άλλων, να εφαρμόσει τους όρους ενός σκληρού μνημονίου με τους εταίρους και τους δανειστές μας. Η απόφαση του κόμματος να αναλάβει κυβερνητική ευθύνη είχε σύμφωνη τη μεγάλη πλειοψηφία των μελών και των στελεχών του κόμματος, ενώ τονιζόταν συνέχεια η ανάγκη της αξιοπιστίας των προσώπων που θα συμμετείχαν και η ανάγκη παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη. Η λύση Γιάννη Στουρνάρα στα ηνία της οικονομίας βρήκε σύμφωνο το κόμμα, το οποίο συμμετείχε στην κυβέρνηση με στελέχη πρώτης γραμμής, μεταξύ των οποίων ο καθηγητής Αντώνης Μανιτάκης ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και ο νομικός, επί χρόνια πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Αντώνης Ρουπακιώτης, ως υπουργός Δικαιοσύνης.
Δεν ήταν μια συγκατοίκηση χωρίς τριβές. Στη σχέση του με την τρόικα, ο κ. Μανιτάκης είχε επιλέξει περισσότερο να υπερασπίσει τις δομές της ήδη υφιστάμενης δημοσιοϋπαλληλίας, μη αποδεχόμενος τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε η τρόικα αλλά και μη αντιπροτείνοντας άλλες. Η αριστερή ρητορική μπορεί να δείχνει μια πρόνοια διαφύλαξης θέσεων εργασίας. Όποιος έχει υπόψη του, όμως, τη μεγάλη εικόνα, εύκολα μπορεί να ισχυριστεί ότι ο φόβος του πολιτικού κόστους ήταν ισχυρότερο κίνητρο εκείνης της αδιέξοδης πολιτικής. Αντιστοίχως, ο κ. Ρουπακιώτης (που μεταξύ άλλων απέτυχε να ολοκληρώσει και να φέρει προς ψήφιση τον αντιρατσιστικό νόμο), πολιτεύθηκε σε μεγάλο βαθμό ως εκπρόσωπος των συμφερόντων του νομικού κόσμου, παρά ως υπουργός μιας μεταρρυθμιστικής κυβέρνησης.
***
Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, τον Ιούνιο του 2013, μετά το αυταρχικό επεισόδιο του, χωρίς σχέδιο, κλεισίματος της ΕΡΤ, θα μπορούσε κανείς να πει ότι είχε μια λογική - ιδίως από τη στιγμή που δεν διακυβευόταν η σταθερότητα της χώρας και η απρόσκοπτη χρηματοδότησή της από τους εταίρους (η μοναδική λύση χρηματοδότησης). Ωστόσο, η ΔΗΜΑΡ, εκτός, εύκολα υποβιβάστηκε σε κόμμα διαμαρτυρίας, ενώ απέκρουσε την πρωτοβουλία των 58 διακεκριμένων πολιτών (και αρκετών ακόμα πολιτικών κινήσεων) για τη συμμετοχή σε ένα ευρύτερο μεταρρυθμιστικό εγχείρημα.
Το αποτέλεσμα, το ηχηρό 1,2% των τελευταίων ευρωεκλογών, χτύπησε καμπανάκι. Στο κόμμα έμενε μόνο η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση - αποτέλεσμα της μεταρρυθμιστικής δυναμικής που είχε υποσχεθεί το 2012. Ο Φώτης Κουβέλης παραιτήθηκε - για να μείνει και να ξαναθέσει υποψηφιότητα στο έκτακτο συνέδριο που συγκάλεσε.
Και στο μεταξύ, άρχισαν να υφαίονονται σενάρια με τον κ. Κουβέλη ως υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Είτε με την παρούσα κυβέρνηση είτε με επόμενη που θα μπορούσε να προκύψει από την αδυναμία εκλογής Προέδρου - στην οποία εικάζεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει το πάνω χέρι. Κι ο αρχηγός προτίμησε να παίξει τα ρέστα του σε ένα κόμμα-σφραγίδα, που πλέον δεν το μετρούν ούτε οι δημοσκοπήσεις, για να σώσει τον εαυτό του.
Δεν θα το 'λεγε κανείς αριστερή ανανεωτική πρόταση. Ο πολιτικός χώρος οι θέσεις του οποίου άνοιγαν δρόμους κόντρα στους κοινούς τόπους της πολιτικής (ιδίως σε θέματα δημοκρατικών θεσμών, Ευρώπης και ευρωπαϊκής πορείας, πολιτικής των συμμαχιών κ.λπ.), η ανανεωτική Αριστερά στους κόλπους της οποίας η εναλλαγή προσώπων και οι μετεξελίξεις λόγω των συγκυριών του ρεαλισμού ήταν πράγματα αυτονόητα, αυτή τη στιγμή είναι αντικείμενο της βούλησης ενός προσώπου αποκομμένου από την πραγματικότητα. Ενός προσώπου που επενδύει στον εαυτό του, σε μια προεδρική θητεία πάνω στα αποκαΐδια του χώρου που τον ανέδειξε.
Ενός προσώπου, του Φώτη Κουβέλη, που ξεκίνησε ως ανανεωτής αριστερός για να παραμείνει, έχοντας εξουδετερώσει και πολιτικούς φίλους και συμμάχους και συντρόφους με τους οποίους συμπορεύθηκε, ένας φτωχός και μόνος καιροσκόπος.
