Ο άνθρωπος είναι ζώο. Αυτομάτως, ο ορισμός επιβάλλει μια διευκρίνιση: ο όρος χρησιμοποιείται με την έννοια του οργανισμού που ζει. Όπως και άλλα ζωντανά. Εκείνο που τον διαφοροποιεί από αυτά είναι ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που μπορεί και δίνει ορισμούς. Όπως ο προηγούμενος. Συνεπώς, μπορούμε να φανταστούμε ότι ο άνθρωπος προσπαθεί, με κάποια ιδιαίτερη φροντίδα, να ορίσει και τον εαυτό του.
Ο ορισμός, σίγουρα, δεν είναι ο μοναδικός. Υπάρχουν και άλλοι πολλοί. Όπως, για παράδειγμα, ο «άνθρωπος είναι κατασκευαστής εργαλείων», ή ο «άνθρωπος είναι ζώο με δυο πόδια, όρθιο, χωρίς φτερά». Ή, ο επιβλητικός ορισμός «ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που σκέφτεται». Όπως, επίσης, και ο πιο χαριτωμένος ορισμός, ο «άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που γελάει». Εδώ σταματάει η... απλοχεριά στα ξενοχώραφα της ειδικής γνώσης, του φιλοσοφικού στοχασμού, όσο κι αν αυτό είναι καλοπροαίρετο χούι. Δεν επιτρέπεται συνέργεια στην καταπάτηση της σχετικής φιλοσοφίας, ακόμα κι σε ότι απόμεινε από αυτήν, μετά την «κατάληψή» της από την καταχρηστική «φιλοσοφία του προπονητή», τη «φιλοσοφία της εικονικής κατάληψης», τη «φιλοσοφία της Lady Gaga», όπως ειπώθηκε , και άλλες παρόμοιες σοφίες των φίλων. Ας αφήσουμε, λοιπόν, στα χέρια των επαϊόντων τον ορισμό του ανθρώπου, όπως τον χειρίζεται η παράδοση, η φιλοσοφία, η θρησκεία, ή και η επιστήμη της ανθρωπολογίας. Και, για την οικονομία της συζήτησης, ας κρατήσουμε τον αρχικό ορισμό, ολοκληρωμένο, στη πιο δημοφιλή εκδοχή του: «ο άνθρωπος είναι ζώο λογικό».
Η πρόταση είναι τόσο συνηθισμένη, τόσο αποδεκτή και ευχάριστη, ώστε θεωρείται αυτονόητη, δύσκολα αμφισβητείται. Μάλιστα, όταν σ’ αυτόν τον ορισμό αναγνωρίζουμε και τον εαυτό μας, είναι σαν να δηλώνουμε με φιλάρεσκη διάθεση την υψηλότερη από τις αρετές μας. Διότι το ζωντανό (αυτό, πιο...κομψά από το ‘ζώον’) προβάλλει το μοναδικό αυτό χάρισμά του, τον λόγο. Είτε ως γλώσσα, είτε ως λογική.
Παρόλο που δεν υπάρχει καμιά διάθεση να αμφισβητηθεί η εγκυρότητα της πρότασης, εγείρονται κάποιες επιφυλάξεις και παρουσιάζονται κάποιες δυσκολίες κατά την εφαρμογή της. Πράγματι, όταν με περηφάνια δηλώνουμε αυτήν την αρετή μας, η δήλωσή μας απευθύνεται αναγκαστικά σε κάποιον άλλον άνθρωπο. Αφού, κατά τον ορισμό, συμμετέχει κι αυτός στην κοινή λογική μας ιδιότητα. Ενισχυτικά σημειώνεται ότι όταν λ.χ. επιχειρηματολογούμε για τη λογική κάποιων απόψεών μας, δεν το κάνουμε συζητώντας με έναν σκύλο, μια τίγρη, ένα δέντρο, ή έναν...τοίχο. Συζητούμε μόνο με ανθρώπους γιατί μόνο οι άνθρωποι μοιραζόμαστε το κοινό μας αγαθό που είναι ο λόγος.
Στο σημείο αυτό, ακριβώς, εντοπίζονται οι δυσκολίες. Δυστυχώς, δεν συζητούμε ποτέ με αυτόν που ορίζουμε ως λογικό ζώο, αλλά με ανθρώπους. Οι οποίοι έχουν συγκεκριμένη υπόσταση (χαρακτήρες, νοοτροπίες, τρόπο ζωής). Και από την εμπειρία μας προκύπτει ότι δεν είναι καθόλου σίγουρο πως οι «συνομιλητές» μας έχουν την ιδιότητα που πρόθυμα αποδίδουμε στον Άνθρωπο, γενικά. Ο Άνθρωπος είναι ζώο λογικό. Οι άνθρωποι αυτοί είναι λογικά ζώα; Κοιτάζοντας τριγύρω, δεν είναι σίγουρη μια καταφατική απάντηση.
Οι σκέψεις αυτές προκλήθηκαν όταν μαθεύτηκε ότι οι Τζιχαντιστές άρχισαν το παιδομάζωμα για να «εκπαιδεύσουν» μικρούς καταδρομείς, ζωσμένους με φονικά εκρηκτικά, ζωντανές παιδικές βόμβες...
Με τους αποκεφαλισμούς ομήρων, σε λίγο, θα εξοικειωθούμε. Αν δεν άρχισε κιόλας η εξοικείωση. Όπως έγινε με το θέαμα, το παγκοσμιοποιημένο τηλεοπτικό θέαμα, διαμελισμένων σωμάτων από βόμβες και εκρήξεις. Ή, τις ομαδικές εκτελέσεις...
Με τους βιασμούς άμοιρων γυναικών, όσους από αυτούς αποκαλύπτονται, η πληροφόρηση είναι και λειψή και απροσδιόριστη. Ίσως δεν σοκάρει πια μετά και από τόση τηλεοπτική χολιγουντιανή ‘προπαίδεια’ και από την καταγραμμένη βία κατά των γυναικών του ‘πολιτισμένου’ κόσμου...
Τα ατέλειωτα καραβάνια πεινασμένων, διψασμένων, άρρωστων και τρομοκρατημένων προσφύγων φτάνουν στην πόρτα μας. Θέλουμε-δεν θέλουμε θα τους γνωρίσουμε...
Δεν υπάρχει, δεν μπορεί να γίνει ιεράρχηση στις απάνθρωπες καταστάσεις που επικρατούν ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, χρόνια τώρα, αδιάκοπα. Και αν προβληματίζει η πρόταξη του παιδομαζώματος είναι και από ιδιαίτερη ευθιξία για το θέμα, όχι δυσεξήγητη, αλλά και γιατί βρισκόμαστε σε επανάληψή του. Γιατί, στη δεκαετία του ’80, αφού ο υπέργηρος, ημιπαράλυτος, φανατισμένος θρησκευτικός ηγέτης έστησε την ισλαμική ‘Δημοκρατία’ του, τα έβαλε με τον ‘δημοκράτη’ και ‘σοσιαλιστή’ Σαντάμ Χουσείν. Αυτόν που η ‘σοσιαλιστική’ Ελλάδα, για να μη ξεχνάμε, προμήθευε με πυρομαχικά και μας φέσωσε κανονικά...Από τότε εφαρμόστηκε αυτό το παιδομάζωμα!
Ο αρχικός ορισμός του ανθρώπου παραμένει ισχυρός. Απλώς, αυτοί που με φανατισμό οποιασδήποτε εκκίνησης, απαρνούνται τη λογική τους ιδιότητα, απαρνούνται και την ανθρώπινη ιδιότητα. Είχε δίκαιο ο Leonardo da Vinci μιλώντας για το βασίλειο των ζώων: «Ο αληθινός βασιλιάς των ζώων είναι ο άνθρωπος επειδή η θηριωδία του ξεπερνάει αυτή όλων των άλλων ειδών».
xatzis@hotmail.com
