Η ίδια αναγωγή, ως προς την επικινδυνότητα, μπορεί να γίνει και για την οδήγηση– γενικά, αλλά και κατ’ επάγγελμα.
Τι συμβαίνει όμως, όταν μια κοινώς επικίνδυνη δραστηριότητα συναντά συνθήκες που επιτείνουν την υπάρχουσα επικινδυνότητά της;
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τροχαία ατυχήματα παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη εξάρτηση από παράγοντες πέραν των προφανών (ταχύτητα, αλκοόλ, κακές καιρικές συνθήκες και συνθήκες οδοστρώματος και κυκλοφορίας). Έτσι, ορισμένες ημέρες της εβδομάδας αποδεικνύονται πιο επικίνδυνες από άλλες, με εντελώς ειδική περίπτωση «χρονισμού», αυτή των εορτών.
Διαχρονικά τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν ημέρα Παρασκευή. Η ημέρα του Σαββάτου, παρότι κατατάσσεται «χαμηλά» στη λίστα ως προς τον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων, διατηρεί κατά κανόνα τη μακάβρια πρωτιά στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα. Η αυξημένη κινητικότητα των ατόμων την Παρασκευή, καθώς αποτελεί για τους περισσότερους την τελευταία εργάσιμη ημέρα της εβδομάδας, ίσως αποτελεί μια εξήγηση του αυξημένου αριθμού των ατυχημάτων.
Από την άλλη πλευρά, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των μετακινήσεων την ημέρα του Σαββάτου, και κυρίως η βραδινή διασκέδαση, η οποία συχνά συνοδεύεται από την κατανάλωση αλκοόλ και τη νυχτερινή οδήγηση, μετατρέπουν το Σάββατο στην πιο θανατηφόρα ημέρα της εβδομάδας.
Την περίοδο των εορτών αντίστοιχα, παρατηρείται αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων είτε πριν είτε μετά τις γιορτές. Ανήμερα των εορτών, τα ατυχήματα είναι αρκετά μειωμένα, γεγονός που σχετίζεται με το περιορισμένο των μετακινήσεων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από τη σύγκριση των στοιχείων του 2019 με τα αντίστοιχα του 2010, προκύπτει μείωση των οδικών τροχαίων ατυχημάτων κατά 28,7%, των νεκρών κατά 45,3%, των βαριά τραυματιών κατά 61,8% και των ελαφρά τραυματιών κατά 29,0%.
Η μείωση είναι σημαντικά μεγαλύτερη κατά τη σύγκριση του2019 με το 2000, με μείωση των οδικών τροχαίων ατυχημάτων κατά 53,4%, των νεκρών κατά 66,2%,των βαριά τραυματιών κατά 84,5% και των ελαφρά τραυματιών κατά 53,5%.
Λαμβάνεται εξάλλου ως έτος βάσης το έτος 2019, καθώς είναι το τελευταίο έτος «μη- covid», οπότε οι μετακινήσεις γινόντουσαν ελεύθερα.
Η ίδια πτωτική τάση εντοπίζεται και στα τροχαία ατυχήματα κατά τη διάρκεια των εορτών. Το έτος 2019, παρουσιάζει μείωση, σε σχέση με το έτος 2016, σε ποσοστό 15,5% ως προς τον συνολικό αριθμό των ατυχημάτων και 23,6% ως προς τον αριθμό των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων.
Στα παραπάνω, προφανώς συντελεί η βελτίωση και αναβάθμιση των μέτρων που λαμβάνει η τροχαία, ιδιαιτέρως σε περιόδους εορτών, με κυριότερα τα παρακάτω:
- Αστυνόμευση του οδικού δικτύου, βάσει των ιδιαίτερων κυκλοφοριακών συνθηκών κάθε περιοχής.
- Αυξημένη αστυνομική παρουσία και στοχευμένη αστυνόμευση σε σημεία του οδικού δικτύου, όπου παρατηρείται συχνότητα πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, καθώς και στους Σταθμούς Διοδίων, για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας, την ενημέρωση και την επικουρία οδηγών και συνεπιβατών.
- Αυξημένα μέτρα στις εισόδους-εξόδους μεγάλων αστικών κέντρων και στους χώρους όπου παρατηρείται μαζική συγκέντρωση επιβατών (όπως, αεροδρόμια, λιμάνια, σταθμοί).
- Ρύθμιση της κυκλοφορίας με πεζούς τροχονόμους, σε βασικές διασταυρώσεις, προς αποφυγή κυκλοφοριακής συμφόρησης.
- Συγκρότηση συνεργείων γενικών και ειδικών τροχονομικών ελέγχων, εστιάζοντας την προσοχή στη βεβαίωση επικίνδυνων παραβάσεων (υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, αντικανονικό προσπέρασμα κλπ), καθώς και παραβάσεων που - βάσει στατιστικών στοιχείων - ευθύνονται για την πρόκληση σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων (χρήση κινητών τηλεφώνων κατά την οδήγηση).
- Κατά τόπους κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, στις οποίες πραγματοποιούνται εορταστικές εκδηλώσεις.
Μια δραστηριότητα με χαρακτηριστικά επικινδυνότητας, δεν μπορεί ποτέ, σε απόλυτους όρους, να πάψει να είναι επικίνδυνη. Τούτο δεν σημαίνει όμως, ότι δεν μπορεί να τύχει της διαχείρισης που απαιτείται, ώστε να καταστεί κατά το δυνατόν ελέγξιμη.
Από την Αικατερίνη Κ. Γανίδη,
δικηγόρο Παρ’ Αρείω Πάγω, διδάκτορα Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Σπ. ΠΜΣ «Ιατροδικαστική - Ψυχιατροδικαστική» Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ
