O Άγιος Διονύσιος γεννήθηκε στην Αθήνα από αριστοκρατική και πλούσια οικογένεια, σπούδασε την πάσα γνώση και επιστήμη της εποχής του, διακρίθηκε στην πόλη των Αθηνών για τη σοφία του και τις πολλές αρετές του και γι' αυτό εκλέχτηκε από τους Αθηναίους ως ένα από τα εννέα μέλη του Αρείου Πάγου, που ήταν το Ανώτατο Δικαστήριο των Αθηνών, στο οποίο δικάζονταν όλα τα κακουργήματα όπως φόνοι, ιεροσυλίες, ακολασίες κλπ, αμείβονταν δε οι ενάρετοι και χρηστοί πολίτες από τους δικαστές αυτούς, που επιλέγονταν από τους πλέον ευυπόληπτους, σπουδαίους και ακεραίου χαρακτήρα πολίτες, που προϋπηρέτησαν τον τόπο με ακεραιότητα και άμεμπτο ήθος και είχαν καταξιωθεί στη συνείδηση του λαού από τα έργα τους. Όπως είναι γνωστό ο Άρειος Πάγος ήταν πετρώδης λοφος, που βρισκόταν στο κέντρο των Αθηνών κάτω από την Ακρόπολη και μεταξύ αυτής και του Θησείου. Ονομάστηκε δε έτσι διότι στον πέτρινο αυτό λόφο δικάστηκε σύμφωνα με τη μυθολογία ο Θεός του πολέμου Άρης για φόνο.
Όταν οι φιλόσοφοι των Αθηνών πληροφορήθηκαν την έλευση του Απ. Παύλου στην Αθήνα και το κήρυγμά του για νέα, ξένη και άγνωστη σ' αυτούς θεότητα, αμέσως τον κάλεσαν στον Άρειο Πάγο για ν' απολογηθεί για τη νέα αυτή διδασκαλία. Στο πολυπληθές ακροατήριο συγκεντρώθηκαν όλοι οι περίεργοι, οι σοφιστές, οι σοφοί, φιλόσοφοι και ιδίως οι Στωικοί και Επικούρειοι. Ενώπιον αυτού του περιώνυμου κέντρου της δικαιοσύνης και της σοφίας αλλά και της άκρας ειδωλολατρίας, που ανθούσε τότε στην Αθήνα, παρέστη με προθυμία ο Απ. Παύλος, που ως έμπειρος αλιέας ψυχών τους σαγήνευσε με την γλυκύτατη διδασκαλία του και με τον επιδέξιο τρόπο του χωρίς να τους προκαλεί και να τους προσβάλλει, διότι γνώριζε ότι το ακροατήριό του δεν αποτελούνταν από βαρβάρους αλλά από παιδευμένους και σκεπτόμενους δημοκρατικούς πολίτες όπως ήταν τότε οι Αθηναίοι. "Ακούσαντες δε ανάστασιν νεκρών" γράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς στις πράξεις των Αποστόλων "Οι μεν εχλεύαζον, οι δε είπον ακουσόμεθά σου πάλιν περί τούτου... Τινές δε άνδρες κολληθέντες αυτώ επίστευσαν, εν οις και Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και γυνή ονόματι Δάμαρις και έτεροι συν αυτοίς". Δεν χρειάστηκε μεγάλη φιλοσοφική ανάλυση ο Διονύσιος ούτε σύγκριση με άλλες θρησκείες και φιλοσοφικά ρεύματα για να δεχθεί το κήρυγμα του Παύλου. Η ταπεινοφροσύνη, η αυτογνωσία, η σωστή φιλοσοφική ενατένιση του κόσμου τούτου και της ζωής, η καθαρότητα του βίου του και οι πολλές του αρετές τον είχαν προετοιμάσει για το μεγάλο άλμα της εγκατάλειψης της ειδωλολατρίας και της πίστεως στον Ιησού Χριστό. Ο ίδιος ο Διονύσιος όταν την ημέρα της σταυρώσεως του Χριστού βρισκόταν στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου και παρατήρησε την έκλειψη του ηλίου κατά την ώρα της σταυρώσεως είπε: "H Θεός πάσχει ή το παν απόλλυται". Από τότε ο Άγιος Διονύσιος απέδειξε ότι πλην της σοφίας του διακρινόταν και για την ευσέβειά του και την ταπείνωσή του, ενώ άλλοι από τους συμπατριώτες του Αθηναίους φιλοσόφους περιφρονούσαν τον Παύλο, τον ενέπαιζαν και τον αποκαλούσαν σπερμολόγο και φλύαρο. Δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν την αυτάρκειά τους, τον ορθολογισμό τους και τη λογική τους και να ασπασθούν το Σταυρό του Χριστού, που ήταν και παραμένει και σήμερα "μωρία τοις Ελλησι και σκάνδαλον τοις Ιουδαίοις", για τους Χριστιανούς όμως "Θεού δύναμις και Θεού σοφία". Ως μαθητής του φιλοσόφου Πρόκλου και στη συνέχεια διδάσκαλος της φιλοσοφίας και Αρεοπαγίτης ο Διονύσιος διακρινόταν για την ευφυία του, την πολύπλευρη παιδεία του, το ήθος του και την αντικειμενικότητά του στην απονομή της Δικαιοσύνης. Αυτός ο μεγάλος αξιωματούχος και χαρισματικός άνθρωπος, κοσμούνταν επιπλέον με το χάρισμα της ταπεινοφροσύνης και την καθαρότητα του νου και της ψυχής και διέθετε όλα τα προσόντα ενός συγκροτημένου και ολοκληρωμένου Δικαστή, ασπάστηκε το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο, έγινε διαπρύσιος κήρυκας του Ευαγγελίου, επίσκοπος Αθηνών και μάρτυρας της Εκκλησίας.
Ούτε το αξίωμα του Αρεοπαγίτη, ούτε η σοφία του, ούτε ο πλούτος, ούτε η δόξα, οι τιμές, η κοινωνική καταξίωση και προβολή στάθηκαν ικανά να τον δελεάσουν, να τον καταστήσουν αυτάρκη και εγωιστή, όπως συνήθως συμβαίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις, και να τον εμποδίσουν να ακούσει με ταπείνωση και ευλάβεια το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο για τον άγνωστο Θεό και να τον ενστερνισθεί αμέσως.
Ακολούθησε τον Παύλο, οργάνωσε την πρώτη Εκκλησία των Αθηνών και έγινε Επίσκοπός της, όπως ο Ιερόθεος. Εγκατέλειψε το αξίωμα του Αρεοπαγίτη και έγινε ο διαπρύσιος κήρυκας του Ευαγγελίου όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην Ευρώπη, την Αίγυπτο, τη Μικρά Ασία, τον Εύξεινο Πόντο και αλλού. Είχε μαρτυρικό τέλος με αποκεφαλισμό του το 96 μ.Χ επί αυτοκράτορος Δομιτιανού. Ο Άγιος Διονύσιος κάτοχος πάσης επιστήμης της εποχής του, κορυφαίος φιλόσοφος και ανώτατος Δικαστής με πλούσια δικαστική εμπειρία αναδείχθηκε στη συνέχεια σε μεγάλο μύστη της Θεολογίας και βαθυστόχαστο συγγραφέα θεολογικών συγγραμμάτων. Σ' αυτόν αποδίδονται σπουδαία θεολογικά συγγράμματα και επιστολές. Για να περιγράψει κανείς το βίο του Αγίου Διονυσίου και ν' αναλύσει το συγγραφικό του έργο απαιτούνται ειδικές γνώσεις και χρόνος πολύς. Αρκεί να αναφέρω ότι ο Θωμάς ο Ακινάτης παραπέμπει στα έργα του Αγίου Διονυσίου 1700 φορές, περισσότερες δηλαδή από κάθε άλλο συγγραφέα μετά την Αγία Γραφή, και του δίνει υψηλότερη θέση ακόμη και από τον Αυγουστίνο, ενώ ο Dante τον τοποθετεί ανάμεσα στους μεγάλους θεολόγους της Εκκλησίας. Τα ίχνη των ιδεών του Διονυσίου είναι έντονα στη δομή της σκέψης του Dante. Εκείνο όμως, το οποίο πρέπει να επισημανθεί σε όσους υπηρετούν στο χώρο της Δικαιοσύνης, Δικαστές, Δικηγόρους και Γραμματείς των Δικαστηρίων, αλλά και σε όλους τους συνανθρώπους μας γενικότερα είναι η μίμηση του σήμερα τιμωμένου Αγίου από όλους μας, διότι ο βίος και το παράδειγμά του είναι πάντα επίκαιρα, χρήσιμα και διδακτικά. Ούτε η υπεροψία της θέσεως, ούτε ο κομπασμός του πλούτου και της δυνάμεως, ούτε η σοφία και η κοινωνική προβολή έχουν αξία και δίνουν νόημα στη ζωή, αν ο άνθρωπος ξεπερνώντας τη ματαιοδοξία και τις εφήμερες χαρές της ζωής αυτής δεν έχει δώσει τη σωστή λύση στο υπαρξιακό του πρόβλημα, αν δεν ιεραρχήσει τις αξίες και προτεραιότητες της ζωής του, αν δεν γνωρίζει γιατί ζει και που πορεύεται, και γενικά δεν αγαπά και δεν υπηρετεί τους συνανθρώπους του. Όλα τα προσόντα για τη διάκριση και καταξίωση στην παρούσα ζωή τα διέθετε ο Διονύσιος. Όμως όλα τα υπέταξε στην κλήση του Θεού και τα χρησιμοποίησε στην υπηρεσία των συνανθρώπων του, για τον ευαγγελισμό των οποίων πολύ κοπίασε και τελικά αποκεφαλίστηκε. Με την άμεση αποδοχή του κηρύγματος του Παύλου και την αφοσίωσή του στον Ιησού Χριστό απέδειξε ότι στο χώρο της Εκκλησίας δεν είναι ασυμβίβαστη η επιστήμη, η παιδεία και η σοφία με την πίστη στον Θεό, όπως πολλοί, άγευστοι από εκκλησιαστικό φρόνημα, διακηρύσσουν. Ο Άγιας Διονύσιος αλλά και όλοι οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας ήταν μεγάλα πνεύματα της εποχής τους, άριστοι γνώστες της αρχαίας ελληνικής παιδείας και σκέψεως, κατείχαν την πάσαν σοφία της εποχής τους, συνέδεσαν την αρχαία ελληνική παιδεία και σκέψη με το Χριστιανισμό και συνδύασαν άριστα τη σοφία, την επιστήμη και τη γνώση τους με την πίστη τους στο Θεό και την αγάπη τους προς τον συνάνθρωπό τους. Αφιέρωσαν τη ζωή τους στο κήρυγμα του Ευαγγελίου της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της αγάπης, που είναι αιώνιες και διαχρονικές αξίες και ουδέποτε εκπίπτουν, υπηρετώντας έμπρακτα τον πάσχοντα συνάνθρωπό τους. Δυστυχώς οι άνθρωποι, που έμειναν και είναι προσκολλημένοι στον ορθολογισμό τους και την ατομική τους αυτάρκεια, που σχεδιάζουν ζωή πολλών εκατονταετιών, είναι κλεισμένοι στον εαυτό τους και την απόκτηση αξιωμάτων, δόξας και πλούτου, δεν αγαπούν και δεν ενδιαφέρονται για το συνάνθρωπό τους και κυρίως ζουν μακριά από το Θεό, δεν μπορούν να κατανοήσουν το μυστικό και το μεγαλείο της πίστεως στο Θεό και την ενατένιση της παρούσας ζωής με τα κριτήρια του πιστού χριστιανού.
Γνώρισε και γνωρίζει η κοινωνία μας τις συνέπειες της απομάκρυνσης του σύγχρονου ανθρωπου από το Θεό, την πίστη των πατέρων του και τις παραδοσιακές αξίες του λαού μας. Καταστρέφουμε με μανία τον πλανήτη που μας φιλοξενεί και ανέλεγκτα μολύνουμε το περιβάλλον. Δημιουργήσαμε ένα πολιτισμό με τρομακτική όντως πρόοδο στην τεχνολογία και τις γνώσεις γενικότερα, αλλά με τρομερές αντιφάσεις και αδικίες, που μόνον ευτυχή δεν έκαναν τον άνθρωπο.
Βλέπουμε με αγωνία την υπάρχουσα αλλά διαρκώς αυξανόμενη με την παγκοσμιοποίηση διεύρυνση του χάσματος πλουσίων και πτωχών, τη διευρυμένη κοινωνική αδικία, την ανεργία, την αδιαφορία για τα ζωτικά προβλήματα της κοινωνίας, τον πολιτιστικό υποσιτισμό των νέων μας, την τρομοκρατία, την αχαλίνωτη παραπληροφόρηση των ΜΜΕ και την απουσία οιουδήποτε υγιούς προσανατολισμού, και διερωτώμαστε που πορευόμαστε.
Η νέα τάξη πραγμάτων και το ανέλεγκτο χρηματοπιστωτικό σύστημα, που παγκοσμίως επιβλήθηκε στα τελευταία χρόνια, με την αλαζονεία της δυνάμεως, που τα διακρίνει και την περιφρόνησή τους προς τις υπανάπτυκτες και αδύνατες οικονομικά χώρες δεν σέβονται το διεθνές δίκαιο και τη διεθνή νομιμότητα, ώστε να επικρατήσει κάποτε δικαιοσύνη και ειρήνη στον κόσμο.
Γι' αυτό η μνήμη του Αγίου Διονυσίου σήμερα επιβάλλει να προβληματιστούμε όλοι, ν' αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων, να διαπιστώσουμε τα αίτια της ατομικής και συλλογικής κοινωνικής μας κακοδαιμονίας στον παραπαίοντα τούτο κόσμο, να καταλάβουμε καλά και ως διεθνής κοινότητα και ως πολιτεία και ως άτομα ότι μόνη η οικονομική ανάπτυξη και μάλιστα υπέρ των ολίγων, δεν αρκεί και δεν σώζει τον άνθρωπο και τους λαούς, αν δεν συνδυάζεται με την εσωτερική ελευθερία, καλλιέργεια και αναγέννηση του ανθρώπου και τη δημιουργία ιδανικών και αξιών στη ζωή σύμφωνα με την ελληνική και ορθόδοξη παράδοσή μας. Η πίστη στο Θεό και η επικράτηση της Χριστιανικής αγάπης στον άνθρωπο, στην οικογένεια και στην κοινωνία αποτελούν δοκιμασμένο θεμέλιο αληθινής και ουσιαστικής ατομικής και κοινωνικής προόδου. Γι' αυτό και όσοι ασχολούνται με την απονομή της δι-καιοσύνης, στην οποία "συλλήβδην πάσα αρετή εστίν" επιβάλλεται να βλέπουν τους συνανθρώπους τους που καταφεύγουν με οποιαδήποτε ιδιότητα στα δικαστήρια, με κατανόηση και ουσιαστική αγάπη. Μπροστά στους δύσκολους αυτούς καιρούς καλούνται όλοι οι παράγοντες της Δ/νης να σταθούν όρθιοι, αντικειμενικοί και δίκαιοι, ουσιαστικοί εγγυητές των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των συμπολιτών μας και γενικά της νομιμότητας στον τόπο μας. Να αποτελούν το ασφαλές καταφύγιο των αδικουμένων και των αδυνάτων, που με εμπιστοσύνη θα προσφεύγουν στη Δ/νη της χώρας ζητώντας πάντοτε δίκαιη δίκη.
Δύσκολη ήταν πάντοτε από τη φύση της η αποστολή των λειτουργών της Δικαιοσύνης, ιδιαίτερα δε σήμερα που η κρίση θεσμών και αξιών έγινε αισθητή και η διαφθορά καθιερώθηκε ως εθνική αρετή.
Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρώ ότι η καλύτερη απόδοση τιμής στον προστάτη μας Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη είναι η μίμησή του.
Φεραίος Νάνης, Τέως Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας
