Η Ρωσία την εποχή εκείνη, που ήταν εκτός της Κοινωνίας των Εθνών και απομονωμένη λόγω της Οκτωβριανής Κομμουνιστικής Επανάστασης, δεν μπορούσε να βοηθήσει τη σύμμαχό της Τουρκία, στα συνέδρια Ειρήνης του 1918-1920. Σκοπός των διασκέψεων των νικητριών δυνάμεων στο Παρίσι με τους πρωθυπουργούς της Αγγλίας (Λόυντ Τζωρτζ), Η.Π.Α. (Ουίλσον), Γαλλίας (Κλεμανσώ) και Ιταλίας (Ορλάντο), ήταν η διάλυση των ηττημένων αυτοκρατοριών της Αυστροουγγαρίας, της οθωμανικής αυτοκρατορίας και η δημιουργία νέων κρατών.
Στο διάστημα αυτό σε άλλα προάστια του Παρισιού υπογράφηκαν και άλλες συνθήκες μεταξύ των αντιμαχόμενων παρατάξεων όπως στις 15.06.1919 με τη Γερμανία στα ανάκτορα των Βερσαλλιών, στις 10.09. 1919 με την Αυστροουγγαρία στα ανάκτορα του Σεν Ζερμαίν, στις 27.11.1919 στο προάστιο Νέιγυ με την Βουλγαρία. Στο συνέδριο Ειρήνης της Συνθήκης των Σεβρών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων που άρχισε στις 05.01.1919 και τελείωσε στις 28 Ιουλίου 1920 την Ελλάδα εκπροσώπησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως πρόεδρος του Ελληνικού υπουργικού συμβουλίου και ο Άθως Ρωμανός που ήταν πρεσβευτής της Ελλάδος στο Παρίσι, ενώ την Τουρκία αντιπροσώπευσαν ο πασάς και γερουσιαστής Χααντί, ο γερουσιαστής Ριζά Τειφύκ και ο υπουργός Ρεχάντ Χαλίς Μπέης.
Η συνθήκη των Σεβρών ήταν: «Μία των σημαντικοτέρων διεθνών πράξεων της Ελλάδας, εις την νεοτέραν εξέλιξην της οποίας θα ανεγράφετο και θα παρέμενεν ως η σπουδαιοτάτη πασών, αν μη ήτο τόσον βραχύβιος, ανατραπείσα δύο μόλις έτη μετά την υπογραφήν της υπό των επακολουθησάντων πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων.
Από απόψεως όμως ιστορικής σημασίας η Συνθήκη ειρήνης των Σεβρών υπερέβαλε κατά πολύ και αυτή την συνθήκη του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου 1830, διά της οποίας η Αγγλία , η Γαλλία και η Ρωσία απεφάσιζον την ίδρυσιν ανεξαρτήτου Ελληνικού Κράτους» (βιβλ. 1, σελ. 904).
Το Ανώτατο Συμβούλιο των συμμάχων στις 30.01.1919 είχε αποφασίσει τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και μάλιστα ο πρωθυπουργός της Αγγλίας «εζήτησε την προσωρινήν κατοχήν των υπό διανομήν τμημάτων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κατά το σχέδιόν του θα εστέλλετο στρατός εις μεν την Αρμενίαν και Κωνσταντινούπολην υπό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, εις δε τον Καύκασον υπό της Αγγλίας, εις την Συρίαν υπό της Γαλλίας και εις την Σμύρνην υπό της Ελλάδος. Το σχέδιον τούτον ουδέν προέβλεπε περί Ιταλίας» (βιβλ. 1, σελ. 905). Με την πρόταση αυτή όμως ο πρόεδρος Ουίλσων της Αμερικής διαφώνησε και είπε ότι οι Η.Π.Α. δεν είχαν ποτέ πόλεμο με την Τουρκία κι έτσι η Αγγλία ανέλαβε και την επιτήρηση και την αποστολή δικού της στρατού στην Κωνσταντινούπολη.
Η συνθήκη των Σεβρών που υπογράφηκε στις 28 Ιουλίου 1920 (π. ημ.) αποτελείται από 433. Το συγκεκριμένο άρθρο 433 αναφέρει ότι τη Συνθήκη μπορεί να την υπογράψει και η Ρωσία εφόσον γίνει μέλος της Κοινωνίας των Εθνών. Οι αντιπρόσωποι των κρατών που υπέγραψαν τη συνθήκη ως σύμμαχοι ήταν: Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ιαπωνία. Την υπέγραψαν και ορισμένα συμμαχικά κράτη προς την Ελλάδα όπως: Βέλγιο, Αρμενία, Πολωνία, Πορτογαλία, Τσεχοσλοβακία, Γιουγκοσλαβία, Χετζάζ (Σαουδική Αραβία), Ρουμανία.
«Στην Ελλάδα παραχωρούνταν η Δυτική και η Ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας, όλα τα νησιά του Αιγαίου, πλην της Ρόδου και η περιοχή της Σμύρνης για μία περίοδο πέντε ετών, μετά την πάροδο της οποίας θα αποφασιζόταν με δημοψήφισμα η προσάρτησή της ή όχι στην Ελλάδα» (βιβλ. 2, σελ. 18). Την εποχή εκείνη η Σμύρνη είχε 370.000 κατοίκους εκ των οποίων οι 165.000 ήταν Έλληνες, 80.000 Τούρκοι και 125.000 Εβραίοι, Αρμένιοι και Λεβαντίνοι (Ιταλικά απομεινάρια της Σταυροφορίας του 1204). Με την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών, που ήταν έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου έγινε πραγματικότητα το όνειρο και η Μεγάλη Ιδέα του Χαρίλαου Τρικούπη για την απελευθέρωση όλων των σκλαβωμένων Ελλήνων στους Τούρκους για πέντε αιώνες περίπου.
Η μεγάλη όμως αυτή συνθήκη δεν εφαρμόστηκε ποτέ, διότι με τις εκλογές που έγιναν τρεις μήνες μετά, την 1η Νοεμβρίου 1920 και που κακώς έγιναν, διότι ο Βενιζέλος με τα τραγικά γεγονότα που μεσολάβησαν θα μπορούσε να τις αποφύγει, παρά την επιμονή των αντιβενιζελικών, τις έκανε διότι πίστευε ότι ο ελληνικός λαός θα αναγνώριζε το τεράστιο έργο του.
Στον προεκλογικό αγώνα ο Βενιζέλος είχε ως έμβλημα τον χάρτη της Μεγάλης Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, ενώ οι βασιλόφρονες τον Κωνσταντίνο και ως φιλειρηνιστές δήλωναν ότι θα σταματούσαν τον πόλεμο και θα έφερναν τους Έλληνες στρατιώτες πίσω και ότι δεν ήθελαν την μεγάλη Ελλάδα, αλλά την μικρή και ένδοξη Ελλάδα. Με τα ψέματα αυτά η ενωμένη αντιπολίτευση κέρδισε τις εκλογές και ο Βενιζέλος απογοητευμένος έφυγε στην Ευρώπη. Η νέα κυβέρνηση του Αγγλόφιλου Δημητρίου Ράλλη συνέχισε τον πόλεμο και με την επαναφορά του γερμανόφιλου βασιλιά Κωνσταντίνου, που δεν ήθελαν οι σύμμαχοι, επακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή.
Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1) «Νεότερο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό ΗΛΙΟΥ», Αθήνα, 1957, τόμος 16
2) «Ιστορικά Παρασκήνια – Τα ένοχα μυστικά της Μικρασιατικής καταστροφής», τόμος 1ος, Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος, Αθήνα, 2015
