Όλοι οι δήμαρχοι που διορίστηκαν από τους βενιζελικούς υποχρεώθηκαν από την κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος με πρωθυπουργό τον Δημήτριο Ράλλη να παραιτηθούν και στη θέση τους να επανέλθουν οι εκτοπισθέντες το 1917. Στη Λάρισα έπρεπε να επιστρέψει ο Μιχαήλ Σάπκας. Όμως είχε εκλεγεί βουλευτής στις εθνικές εκλογές και προτίμησε να διατηρήσει τη βουλευτική έδρα. Βρισκόμαστε στις αρχές του 1921. Μετά την άρνηση του Σάπκα, η Νομαρχία Λαρίσης πρότεινε στη νέα κυβέρνηση ως δήμαρχο τον Χρήστο Κουτσούμπα, πρόταση η οποία εγκρίθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών. Ο νέος δήμαρχος στις δημοτικές εκλογές του 1914 είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος με το ψηφοδέλτιο του Μιχαήλ Σάπκα, με τον οποίο διατηρούσε φιλικές σχέσεις. Ήταν ελεύθερος επαγγελματίας και ως άνθρωπος ήταν μειλίχιος, αξιοπρεπής και διαλλακτικός. Διετέλεσε Δημαρχιακός Πάρεδρος κατά τη δημαρχία του Μιχ. Σάπκα, δηλαδή βοηθός ή αναπληρωτής του δημάρχου (περίπου όπως είναι ένας σημερινός αντιδήμαρχος). Το Δημοτικό Συμβούλιο απαρτιζόταν από μέλη του Δ.Σ. που εκλέχθηκε στις εκλογές του 1914. Θα αναφέρουμε μερικά γνωστά ονόματα: Νικόλαος Φίλιος ιατρός και τραπεζίτης, Νικόλαος Μανωλάκης δικηγόρος, Βασίλειος Αρσενίδης γαιοκτήμονας, Γεώργιος Πατσάλης υφαντουργός, Δημήτριος Πουλιάδης εργολάβος οικοδομών και άλλοι.
Από τις πρώτες ενέργειες της νεοδιορισμένης δημοτικής αρχής ήταν, έπειτα από εισήγηση του δημάρχου, να απολυθούν οι υπάλληλοι οι οποίοι είχαν διορισθεί από την προηγούμενη δημοτική αρχή, τη διορισμένη από την βενιζελική παράταξη το 1917 και εργάζονταν στις πύλες των διοδίων για να εισπράττουν τα λεγόμενα διαπύλια τέλη[1]. Την περίοδο εκείνη των αλλεπάλληλων πολιτικών αλλαγών τέτοιες ριζικές υπηρεσιακές μεταβολές αντιφρονούντων ήταν πολύ συχνές. Από τότε πέρασε πάνω από ένας αιώνας και νομίζω ότι συνεχίζονται μέχρι και σήμερα τέτοιες διοικητικές ανακατατάξεις, σε μικρότερο ίσως βαθμό.
Τον Μάιο του ίδιου έτους (1921) ο διευθυντής του Αρσακείου Λαρίσης διαμαρτυρήθηκε προς την δημοτική αρχή ότι καθυστερούσε τα επιδόματα και τις υπόλοιπες οικονομικές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει προς το Διοικητικό Συμβούλιο της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας στην οποία υπάγονταν το τοπικό Αρσάκειο και μάλιστα άφηνε και αιχμές για την τύχη της Σχολής. Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε άμεσα την καταβολή ενός σημαντικού ποσού περίπου 16.000 δραχμών για να συνεχίσει απρόσκοπτα τη λειτουργία του το εκπαιδευτικό αυτό ίδρυμα, το οποίο κοσμούσε τη Λάρισα.
Τον Σεπτέμβριο του 1922 το προσφυγικό κύμα από τη Μικρά Ασία προς την Ελλάδα είχε κορυφωθεί. Μεγάλος αριθμός προσφύγων είχε καταφύγει και προς την περιοχή της Λάρισας. Το Δημοτικό Συμβούλιο για να συμπαρασταθεί στην προσπάθειά τους να εγκατασταθούν προσωρινά σε διάφορα καταλύματα, ψήφισε την εκταμίευση ικανού χρηματικού ποσού για την κάλυψη των αναγκών τους. Η φετινή επέτειος της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από τη μεγάλη συμφορά της μικρασιατικής καταστροφής, καθιστά το γεγονός της οικονομικής βοήθειας του Δήμου προς τους πρώτους πρόσφυγες επίκαιρο.
Την ίδια περίοδο (Σεπτέμβριος 1922) ο Χρήστος Κουσούμπας κλήθηκε από τον Νομάρχη Λαρίσης να υποβάλει παραίτηση από τον διορισμό του ως δήμαρχος. Η κεντρική εξουσία είχε αποφασίσει να επιλέξει τον νέο Δήμαρχο δια ψηφοφορίας των παλαιών αιρετών μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Στο σημείο αυτό λοιπόν τελείωσε και η δημαρχιακή θητεία του Χρήστου Κουτσούμπα, η οποία διήρκησε 19 μήνες (από τον Ιανουάριο του 1921 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1922).
Παπαγεωργίου Δημήτριος (1922-1923)
Όπως αναφέρθηκε, τον Σεπτέμβριο του 1922 το Υπουργείο Εσωτερικών κοινοποίησε στη Νομαρχία Λαρίσης διαταγή για την εκλογή δημάρχου δια ψηφοφορίας μεταξύ των δημοτικών συμβούλων. Η πράξη αυτή απείχε βέβαια της αντιδημοκρατικής διαδικασίας του διορισμού, περιείχε όμως κάποια στοιχεία δημοκρατικότητας, αφού το Δημοτικό Συμβούλιο ήταν αιρετό. Κατόπιν τούτου στις 5 Οκτωβρίου 1922 το Δημοτικό Συμβούλιο, μετά την αποχώρηση τριών δημοτικών συμβούλων οι οποίοι δεν συμφωνούσαν με τη διαδικασία αυτή, εξέλεξε δια μυστικής ψηφοφορίας με δέκα ψήφους θετικούς, έναντι μιας αρνητικής, ως δήμαρχο τον δημοτικό σύμβουλο Δημήτριο Παπαγεωργίου.
Ο Δημήτριος Παπαγεωργίου ήταν δευτερότοκος γιος του γνωστού σε Λάρισα και Βόλο επιχειρηματία Στυλιανού Παπαγεωργίου [2], μεγάλωσε στη Λάρισα, σπούδασε και υπήρξε ο κληρονόμος όλων των μεγάλων αγροτικών εκτάσεων της οικονομικά ανθηρής οικογένειας, συμπεριλαμβανομένης και της Μπάκραινας (Γυρτώνης). Στις δημοτικές εκλογές του 1914 είχε εκλεγεί μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου της Λάρισας.
Από τις πρώτες του ενέργειες μετά την εκλογή του ήταν να βρει τρόπους ώστε να ανακουφίσει του Μικρασιάτες πρόσφυγες, μέχρις ότου η κρατική μηχανή φροντίσει για την οριστική τους αποκατάσταση. Εκτός από την προσωρινή διαμονή τους σε δημόσια ή ιδιωτικά κτίρια (κενά τουρκικά κονάκια, σχολεία, μέχρι και τα κτίσματα του Αρσακείου επιτάχθηκαν για να στεγάσουν τους κυνηγημένους από τις αλησμόνητες πατρίδες τους Έλληνες), η δημοτική αρχή τους έδωσε τη δυνατότητα να ανοίξουν πρόχειρα καταστήματα στη μεγάλη σε έκταση πλατεία Ανακτόρων, (τη σημερινή πλατεία δημάρχου Μπλάνα). Σε μικρό χρονικό διάστημα ολόκληρος ο χώρος της πλατείας είχε γεμίσει από καταστηματάρχες παντός είδους, οι οποίοι προσπαθούσαν να αναστήσουν τις παλιές επαγγελματικές τους δραστηριότητες και στην Ελλάδα. Και καθώς η εγκατάσταση έγινε πρόχειρα και χωρίς προγραμματισμό, οι χώροι υγιεινής έλλειπαν, οι πηγές ύδρευσης ήταν ακόμα πρωτόγονες και οι διαδρομές μέσα στον χώρο της πλατείας δύσβατες ως αδιάβατες, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες. Όμως όλοι τους είχαν βρει μια επικερδή απασχόληση.
Ανέλαβε πρωτοβουλία για την επιστροφή του εξορισμένου μητροπολίτη Λαρίσης Αρσενίου, ο οποίος δεν είχε ακόμη αποκατασταθεί στον θρόνο του. Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου απηχούσε την επιθυμία ολόκληρης της πόλης η οποία αποζητούσε από την επαναστατική Κυβέρνηση του Πλαστήρα και την Ιερά Σύνοδο να επαναφέρει σύντομα στη Λάρισα τον ιεράρχη της.
Στη συνεδρίαση της 27ης Ιανουαρίου 1923 το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να «Εγκρίνει την δια πιστώσεως 45.000 δραχμών, κατασκευήν και ανύψωσιν του παλαιού Ωρολογίου της πόλεως». Μέχρι την περίοδο εκείνη το ρολόι της Λάρισας ανήγγειλε την ώρα με ειδική κωδωνοκρουσία. Με τη νέα κατασκευή ουσιαστικά ο κορμός του ρολογιού διατηρήθηκε ο εξαγωνικός όπως ήταν, άλλαξε όμως εντελώς ο πυργίσκος της κορυφής [3]. Κατασκευάσθηκε τετράγωνος με πολλά νεοκλασικά στοιχεία στην αρχιτεκτονική του. Τοποθετήθηκαν τέσσερα μεγάλα κυκλικά ρολόγια, ένα σε κάθε πλευρά, με ωροδείκτη, λεπτοδείκτη και αριθμούς με λατινικά στοιχεία. Ο πυργίσκος στο κάτω μέρος προστατευόταν περιμετρικά από μεταλλικό κιγκλίδωμα, το οποίο έδινε τη δυνατότητα προσπέλασης και παραμονής εργατών ή και επισκεπτών μέχρι το ύψος αυτό. Ο πυργίσκος ήταν στεγασμένος με έναν ιδιότυπο τρούλο, στη μέση του οποίου υπήρχε τετράπλευρη κατασκευή με ανοίγματα και πάνω του ήταν τοποθετημένο αλεξικέραυνο. Η όλη κατασκευή του πυργίσκου τελικά οδήγησε σε «ανύψωση», δηλαδή στην καθ’ ύψος αύξηση του ρολογιού, το οποίο λόγω και της θέσεώς του, δέσποζε απ’ όλες τις πλευρές της πόλης. Γνωρίζουμε ότι η ζωή του ρολογιού αυτού υπήρξε δυστυχώς σύντομη. Διήρκησε λιγότερο από μια εικοσαετία. Με τον σεισμό της 1ης Μαρτίου 1941 κατέπεσε εντελώς ο τετράπλευρος πυργίσκος που έφερε σε κάθε πλευρά του από ένα ρολόι, καθώς και μέρος από το επάνω τμήμα του κορμού. Μεταπολεμικά ο κορμός κατεδαφίσθηκε, όμως τα υπολείμματα της θεμελίωσής του παρέμειναν και τελικά εντοπίσθηκαν το 1992, όταν καθαρίσθηκαν όλες οι επιχωματώσεις οι οποίες κάλυπταν το αρχαίο θέατρο.
(Συνεχίζεται)
Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
