Γίναμε 2 δισ. το 1928, 3 το 1959, 4 το 1974, 5 το 1986, 6 το 1998 και 7 το 2010. Όπως ανακοίνωσε ο ΟΗΕ την περασμένη Δευτέρα, φέτος τον Νοέμβριο θα ξεπεράσουμε τα 8 δισεκατομμύρια!
Η γραφική παράσταση της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού μοιάζει με την τροχιά εντός πυραύλου που εκτοξεύεται. Αυτή είναι η πιο σημαντική αλλαγή της εποχής μας. Εξελίχτηκε μάλιστα τόσο ραγδαία, ώστε να είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι για να την αντιμετωπίσουμε. Όλα συνέβησαν σαν να μας υπνώτισαν εξωγήινοι και να μας μετέφεραν σε έναν Πλανήτη που είναι οχτώ φορές μικρότερος από εκείνον στον οποίο ζούσαμε προηγουμένως. Όλες μας οι παραδόσεις, οι κοσμοθεωρίες, ο τρόπος που σκεφτόμαστε, που μιλάμε, που τρώμε, τα όνειρα και οι προσδοκίες μας, αντιστοιχούν σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια.
Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τη φύση σαν αντίπαλο, ενώ βρισκόμαστε πια στην ανθρωπόκαινο και το είδος μας έχει τη δύναμη να αλλάζει τη μορφολογία και τη ζωή του Πλανήτη. Σκεφτόμαστε βραχυπρόθεσμα, ενώ οι πράξεις μας έχουν μακροχρόνιες και ανεξέλεγκτες επιπτώσεις.
Οι μύθοι μας μιλάνε συχνά για το τι συμβαίνει όταν εξαπολύεις δυνάμεις που δεν ελέγχεις. Ο Αδάμ, οι ναύτες του Οδυσσέα, ο Φρανκεστάιν, έπεσαν όλοι θύματα της αυταρέσκειας και της πλάνας αίσθησης παντοδυναμίας τους. Έτσι κι εμείς! Από το 1970 ζούμε πέρα από τη φέρουσα ικανότητα του Πλανήτη, αλλάζουμε το Κλίμα και εξαφανίζουμε τα είδη με ρυθμό ταχύτερο από ό,τι οποτεδήποτε άλλοτε εδώ και 66 εκατομμύρια χρόνια. Δεν θέλει πολλή φαντασία για να προβλέψουμε ποιο θα είναι το τελευταίο ντόμινο στην καταστροφική πορεία που αρχίσαμε.
Η μεγαλύτερη παγίδα είναι να ζήσουμε την κατάρρευση του πολιτισμού (ή του είδους) μας σαν μια σειρά από ασύνδετα και αυτοδύναμα γεγονότα: ένας πόλεμος εδώ, μία επισιτιστική κρίση εκεί, κάποια επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα αλλού, το ξέσπασμα κάποιων ισχυρών μεταναστευτικών ροών, επιδημίες, οικονομικές και πολιτικές κρίσεις, η φρενίτιδα της απόγνωσης. Είναι όλα συμπτώματα της ίδιας πάθησης, του μη βιώσιμου τρόπου ζωής μας. Πολλές φορές οι άνθρωποι προσπάθησαν να ελέγξουν μια ασθένεια καταστέλλοντας τα συμπτώματά της. Αυτή η προσέγγιση θεωρείται συχνά από τους ανθρώπους η πιο «λογική», άμεση και αποτελεσματική. Είναι όμως ατελέσφορη και αφήνει ανενόχλητη την αρρώστια να κλείσει τον κύκλο της.
Καλούμαστε, ούτε λίγο ούτε πολύ, σε έναν νέο τρόπο σκέψης, που θα μας οδηγήσει στην ενιαία αντιμετώπιση των προβλημάτων της φύσης, των ζώων και των ανθρώπων. Εάν θέλουμε όλα να συνεχιστούν όπως πριν, εάν θέλουμε να μπορούν και τα παιδιά μας να ονειρεύονται την Ειρήνη, την Ευημερία και την Ελευθερία, χρειάζεται να τα αλλάξουμε όλα. Οι πιθανότητες είναι κατά πολύ εναντίον μας. Το μόνο που μας μένει είναι να τα ποντάρουμε όλα στην «αισιοδοξία της βούλησης».
Από τον Νίκο Ράπτη
εκπαιδευτικό
