Πανελλήνιες εξετάσεις: Σημαντικές, μα όχι καθοριστικές

Ημέρες εξετάσεων, στιγμές αγωνίας, ώρες άγχους και προσμονής. Μία επίμοχθη προσπάθεια που φτάνει στο τέλος. Ποιος από εμάς δεν κάνει τέτοιες μέρες, μία νοερή αναδρομή στα σχολικά του χρόνια; 12 χρόνια ενός σχολικού «Μαραθωνίου», για χιλιάδες παιδιά που «τερματίζουν» φέτος. Θυμάσαι όταν για πρώτη φορά πέρασες την πόρτα του σχολείου; Πήρες στους ώμους μια τσάντα μεγαλύτερη από σένα και έφυγες καμαρωτά. Δημοτικό πια και όλοι σου έλεγαν έγινες «μεγάλος» τώρα. Και τα χρόνια πέρασαν και άνοιξε μια μεγαλύτερη πόρτα, αυτή του Γυμνασίου. Και ξεκίνησε η όμορφη μα «ανήσυχη» εφηβεία. Και έφτασε η ώρα του Λυκείου.

Κάθε χρόνο αυτή η περίοδος αποτελεί κάτι το ιδιαίτερο και ξεχωριστό, για τους μαθητές, αλλά και τους γονείς. Από τη νέα μητέρα, που το «πρωτάκι» της μεγαλώνει και ετοιμάζεται για τον ερχόμενο Σεπτέμβρη, μέχρι τον περήφανο πατέρα που συνοδεύει την κόρη του στο εξεταστικό κέντρο των Πανελλήνιων Εξετάσεων. Θα ήθελα να απευθυνθώ και στους δύο «τύπους» γονιών και να τους κοιτάξω στα μάτια. Η πρωταρχική σας επιδίωξη πρέπει να είναι ένα χαρούμενο παιδί και στη συνέχεια ένας καλός μαθητής ή φοιτητής. Ας μην είναι αποκλειστικός στόχος ένα «άριστο», αλλά ένα ευτυχισμένο παιδί. Δεν έχει νόημα να προετοιμάζετε από τώρα τη γωνιά του σπιτιού, που θα μπουν «καμαρωτά» τα 12 αριστεία ή το πτυχίο της σχολής του. 12 χρόνια κοινωνικής παιδείας να έχει το παιδί σας, αλλά και 4 φοιτητικά χρόνια διαμόρφωσης ενός ποιοτικού χαρακτήρα.
Μην κομπάζετε για ένα «τέλειο» και αψεγάδιαστο παιδί, αλλά για ένα παιδί υπόδειγμα συμπεριφοράς. Από κοινωνικά μορφωμένους ανθρώπους έχει ανάγκη ο τόπος και το αποδεικνύουν τα γεγονότα καθημερινά στη σύγχρονη Ελλάδα. Σε πανεπιστημιακή μόρφωση έχουμε αρκετά αποθέματα. Μην ξεχνάτε, ότι εσείς είστε η βασική πηγή δημιουργίας χαρακτήρων, αν και δεν θα έπρεπε να έχετε μόνο εσείς αυτήν την αποκλειστική υποχρέωση. Ίδιο μέγεθος ευθύνης οφείλει να έχει και το σχολείο, που βασικός του ρόλος είναι να εκπαιδεύει πολίτες του μέλλοντος. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, που επιβάλλεται να γίνουν πραγματικοί παιδαγωγοί. Ακόμη και η Δημοτική Αρχή μίας πόλης θα μπορούσε να ξεδιπλώσει μία σειρά δράσεων, με στόχο την κοινωνική επιμόρφωση του νέου δημότη. Αν δεν μπορούν να διδάξουν άλλωστε υγιή κουλτούρα οι τοπικές κοινωνίες, τότε ποιος μπορεί;
Ταξιδεύω αρκετά χρόνια πίσω, όταν περνούσα και εγώ την πόρτα του εξεταστικού κέντρου. Άλλωστε η νεότητα δεν είναι περίοδος. Είναι τρόπος σκέψης. Θα ήθελα να μιλήσω στον Βασίλη που έχει ως στόχο τη Νομική, τον Δημήτρη που θέλει να γίνει γιατρός, την Κατερίνα που στοχεύει στην Αρχιτεκτονική, τον Κωνσταντίνο που μόχθησε για το Πολυτεχνείο. Το να βάζετε στόχους είναι ένα υπέροχο δείγμα ωριμότητας. Όταν όμως ο στόχος αυτός δεν επιτευχθεί τότε τι; Τελειώνουν όλα; Είναι εξετάσεις δίχως αύριο; Ασφαλώς όχι. Αλίμονο αν ήταν. Μία δοκιμασία από τις πολλές που θα ζήσετε είναι. Μία «μάχη» από τις δεκάδες που θα δώσετε και που σχεδόν όλοι καταλήξαμε αβίαστα στο ίδιο ερώτημα. Άξιζε...; Αν με ρωτήσετε προσωπικά θα σας πω ότι άξιζε ως προς τη στιγμή, το κέρδος της επιτυχίας, την εμπειρία της διαδικασίας, την ωρίμανση μέσα από το αποτέλεσμα. Θα σας πω ότι άξιζε, γιατί η γνώση είναι εφόδιο, ανεξαρτήτως των μελλοντικών σας επιλογών. Θα σας πω ότι άξιζε, γιατί στον «μαραθώνιο» της ζωής αποδείξατε ότι είστε έτοιμοι να πάρετε τη σκυτάλη.
Θα σας πω όμως ότι δεν άξιζε σ’ έναν μεγάλο βαθμό, γιατί δυστυχώς η ανώτατη πανεπιστημιακή παιδεία στην Ελλάδα στενάζει ακόμη, εξαρτώμενη από αναξιοκρατία, καταλήψεις, ανομία. Θα σας πω ότι δεν άξιζε, γιατί το σύγχρονο σχολείο ψάχνει ακόμη να βρει τον ρόλο του. Θα σας πω ότι δεν άξιζε, γιατί βιώνουμε μια αγορά εργασίας όπου τα κορυφαία επαγγέλματα και οι επιστήμες έχουν απαξιωθεί πλήρως. Κυρίως όμως θα σας πω ότι δεν άξιζε, γιατί στις μέρες μας χάθηκε η πραγματική έννοια του ανθρώπου με (Α) κεφαλαίο. Να ξέρετε ότι η αξία ενός (Α)νθρώπου, δεν εξαρτάται από το επάγγελμά του, αλλά από την ποιότητα του χαρακτήρα του. Να ξέρετε ότι η επιτυχία δεν περνά αποκλειστικά μέσα από τη σημερινή σας δοκιμασία, αλλά από τις επιλογές που θα κάνετε «αύριο». Ως επαγγελματίες, μα κυρίως ως (Α)νθρωποι.
Οι καιροί που διανύουμε είναι απαιτητικοί και οι προκλήσεις πολλές. Μιλώ καθημερινά με αρκετούς νέους ανθρώπους και νιώθω πολύ όμορφα, όταν μου δείχνουν ότι διψούν για ένα αξιοκρατικό και ποιοτικότερο εκπαιδευτικό σύστημα. Για ένα σύγχρονο σχολείο. Ένα πρωτοπόρο Πανεπιστήμιο. Ένα αξιοπρεπές εργασιακό περιβάλλον. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη λοιπόν, να γίνει η δημόσια εκπαίδευση εθνική προτεραιότητα και καταλύτης κοινωνικής ανάπτυξης. Όσο πιο έγκαιρα καταλάβουμε ότι το νηπιαγωγείο, το σχολείο, το πανεπιστήμιο είναι οι βασικοί πυλώνες προόδου για έναν τόπο, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα αλλάξουν πολλά σε αυτήν τη χώρα. Καλή τύχη σε όλα τα παιδιά. Η επιτυχία τους άλλωστε είναι δεδομένη. «Το μόνο άσχημο με τη σημερινή νεολαία, είναι ότι δεν ανήκουμε πλέον σ’ αυτήν...» είχε πει ο Salvador Dali.

Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια*