Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, οι πόροι της Γης, έδαφος, νερό και βιοποικιλότητα, αποτελούν το θεμέλιο για την ευημερία των κοινωνιών και την ανάπτυξη των οικονομιών. Στην έκθεση εκτιμάται ότι περίπου 44 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή περισσότερο από το μισό του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος, εξαρτώνται από τους φυσικούς πόρους της Γης. Παράλληλα προειδοποιεί ότι τέσσερα από τα εννέα πλανητικά όρια που εξασφαλίζουν την ασφαλή λειτουργία της ανθρωπότητας, δηλαδή η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η αλλαγή χρήσης της Γης, και γεωχημικοί κύκλοι (τα υπόλοιπα είναι κατανάλωση του γλυκού νερού και ο παγκόσμιος υδρολογικός κύκλος, η μείωση του όζοντος, η οξίνιση των ωκεανών, και η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με αεροζόλ) έχουν ήδη ξεπερασθεί. Στην έκθεση προτείνεται να ληφθούν άμεσα μέτρα για την προστασία των φυσικών περιοχών, την ενίσχυση της παραγωγής τροφίμων παίρνοντας μέτρα για την εξασφάλιση των αναγκών σε ενέργεια -μειώνοντας παράλληλα τα αέρια του θερμοκηπίου, την προβολή των κινδύνων της επισιτιστικής ανασφάλειας και έλλειψης νερού υιοθετώντας πιο αειφορικά συστήματα παραγωγής και κατανάλωσης και επιταχύνοντας τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία που μειώνει τα απόβλητα και τη ρύπανση. Ο εκτελεστικός γραμματέας της Σύμβασης για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης Ibrahim Thiaw σημειώνει χαρακτηριστικά «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την κλιματική κρίση σήμερα, την απώλεια βιοποικιλότητας αύριο και την υποβάθμιση της γης την επόμενη. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά τα θέματα από κοινού».
Τι γίνεται όμως αλήθεια στη χώρα μας σε σχέση με το θέμα της προστασίας των φυσικών πόρων και ιδιαίτερα της Γης; Προστατεύεται η Γη και ιδιαίτερα η Παραγωγική Γεωργική Γη;
Τα παρακάτω, ενδεικτικά αναφερόμενα, απαντούν εμφαντικά τις ερωτήσεις αυτές:
Η Ελλάδα, αν και είναι μεταξύ των χωρών που υπέγραψαν τη σύμβαση του ΟΗΕ για την καταπολέμηση της ερημοποίησης από τις 5/5/1997, μέχρι σήμερα δεν έχει καν εξοφλήσει ούτε μία ετήσια συνδρομή (25.000 ευρώ/έτος!) αποδεικνύοντας το ενδιαφέρον της χώρας για το πρόβλημα της ερημοποίησης…
Επιπλέον, όπως επανειλημμένα αναφέραμε σε σχετικά άρθρα στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και αλλού (ενδεικτικά βλ. φύλλο «Ε» 20/12/21-«Η γεωργική Γη σε μεγάλο κίνδυνο»), αν και η Γεωργική Γη και ιδιαίτερα η υψηλής παραγωγικότητας, προβλέπεται από το Σύνταγμα (άρθρο 24) και τον ν. 2945/2001 ότι πρέπει να οριοθετηθεί και να προστατευθεί, με σωρεία άλλων εμβαλωματικών νομοθετικών ρυθμίσεων που είναι σε καθαρή αντίθεση με το Σύνταγμα (ενδεικτικά αναφέρονται οι ν. 3399/2005, 3397/2011, 4280/2014, 4178/2013, 4819/21-άρθρο 159), η γεωργική γη παραμένει τελείως απροστάτευτη. Η γεωργική γη παραδίδεται με απερίγραπτη ελαφρότητα σε άλλες χρήσεις, όπως για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, με το πρόσχημα της ανάγκης να ανταποκριθούμε στην «πράσινη μετάβαση», ενώ υπάρχει η δυνατότητα να ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη με τη χρήση γαιών που έχουν μηδενική ή οριακή παραγωγικότητα.
Εκείνο όμως που ξεπερνά κάθε όριο είναι αυτό που είδαμε τις τελευταίες ημέρες σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος («ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣIΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ -….»), στο κεφάλαιο Β του άρθρου 4 του οποίου, αναφέρεται αυτολεξεί: «Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα έργα δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κατασκευής υποσταθμών και εν γένει κάθε κατασκευής που αφορά στην υποδομή και εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε., χαρακτηρίζονται ως δημόσιας ωφέλειας, ανεξάρτητα από τον φορέα υλοποίησής τους. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή η εις βάρος αυτών σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων λαμβάνει χώρα σύμφωνα με τον ν. 2882/2001 (Α’ 17). …... Ο κάτοχος του σταθμού παραγωγής προβαίνει σε αναγκαστική απαλλοτρίωση του γηπέδου εγκατάστασης, εφόσον έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού. ….».
Με λίγα λόγια με τεράστια ευκολία και προς όφελος (ακόμα και) ιδιωτικών συμφερόντων αναστέλλεται το συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας (άρθρα 17 και 18 του Συντάγματος) στο όνομα μιας «δημόσιας ωφέλειας»-μετάφραζε επιχειρηματικών συμφερόντων- και μάλιστα σε βάρος των φυσικών πόρων της χώρας και της κοινωνίας. Η πρόκληση αυτή των όσων τη διανοήθηκαν, θεωρείται ως ακραία προσβολή θεμελιωδών συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων των πολιτών. Ελπίζω ότι σύντομα οι δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, οι κοινωνικοί και επαγγελματικοί φορείς και ιδιαίτερα εκείνοι των αγροτών που τους αφορά ιδιαίτερα και συνολικά η κοινωνία, θα αντιδράσουν με τρόπο που θα αντιμετωπισθεί η ακραία αυτή πρόκληση που γίνεται μάλιστα στο όνομα …της προστασίας του περιβάλλοντος.
*Ο Χρίστος Τσαντήλας είναι γεωπόνος, δρ Εδαφολογίας, πρ. διευθυντής Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (e-mail: christotsadilas@gmail.com).
