1821: Μνήμες, διδαχές και αφύπνιση

Από τον Δημήτριο Νταφούλη, επίτ. σχολικό σύμβουλο και θεολόγο

Η ιστορία, δεν γράφεται μόνο από ιστορικούς. Γράφεται και από τους λαούς και τη μελετάμε μέσα από τους μύθους, τον τρόπο ζωής, το τραγούδι, το μοιρολόι, τις γιορτές, το πένθος, την ποίηση, την παράδοση.
Είναι η «περπατησιά του» στον χρόνο. Απαιτεί σεβασμό. Ιστορεί, διδάσκει και συμβουλεύει πώς να πορευτούμε στο μέλλον. Γίνεται παραμύθι του παππού στα εγγόνια του, γιατί εκεί βρίσκεται η ψυχή τους, ο πολιτισμός τους και πάνω σε αυτόν κτίζουν με τη δημιουργία τους.
Το «θαύμα» του ‘21, έχει τις ρίζες του. Με την άλωση της Πόλης, πολλοί εκ των Ελλήνων κατέφυγαν σε ελεύθερες χώρες της Ευρώπης, όπου και ίδρυσαν τις ελληνικές κοινότητες, σχολεία και εκκλησίες. Εκκλησία και Παιδεία κρατούν και σήμερα ζωντανή την ελληνορθόδοξη συνείδηση των ξενιτεμένων!
Οι άμβωνες των εκκλησιών και τα Πατριαρχεία -πύργοι του ελληνορθόδοξου πολιτισμού- έγιναν κήρυκες και «σπορείς» του αγώνα για Λευτεριά στη μάνα πατρίδα! «Φιλική Εταιρεία», φανερά και «κρυφά» σχολεία όπου λειτουργούσαν κάτω από το θαμπό φως του καντηλιού σε μοναστήρια και αλλού, καλλιεργούσαν και πότιζαν την ελληνική συνείδηση.
Ο Θούριος του Ρήγα αντηχούσε στον ελεύθερο κόσμο. Οι αγωνιστές και απόστολοι της λευτεριάς δάσκαλοι του Γένους, σάλπισαν μέσα από τις «κοινότητες» την πνευματική επανάσταση. Η ορθοδοξία έγινε εθνική θρησκεία που ζυμώθηκε με τα ήθη του λαού και το άρωμα του τόπου.
Με την Άλωση της Πόλης, το Πατριαρχείο έγινε φύλακας της ελληνορθόδοξης συνείδησης, αφού ήταν ο μοναδικός θεσμός που επέζησε κι έτσι όλη η εθνική ζωή της πατρίδας βρέθηκε υπό τη Σκέπη του.
Ήταν Εκκλησία και Πατρίδα!
Στήριγμα του Γένους!
Το αυτοκρατορικό στέμμα, έγινε και Μίτρα του Πατριάρχη. Αυτός και μόνο υπηρετούσε τη «Βασιλική και ιερατική διακονία» με στόχο την των «υπηκόων σωτηρία». Έγινε «κράτος εν κράτει» και με τις διπλωματικές ικανότητες, το φρόνημά της, τη σοφία και τη θεία βούληση, η Εκκλησία, προστάτεψε το γένος αψηφώντας κάθε κίνδυνο!
Η Επανάσταση ξεσπά. Το σύνθημα «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή...», ακούγεται στο υπόδουλο γένος.
Στην Αγία Λαύρα, σμίγουν καημοί, πόθοι και προσευχές και ευλογούνται τα όπλα των αγωνιστών από τον δεσπότη Γερμανό. Καριοφίλι και σταυρός έγιναν σύμβολα του αγώνα. «Γι’ αυτόν τον αγώνα στήθηκε η αγχόνη του Πατριάρχη, του Πατροκοσμά και άλλων. Τα καμένα μοναστήρια, κλήρος και λαός που θυσιάστηκαν για τη λευτεριά, είναι αληθινή ιστορία.
Το «θαύμα του ‘21, έγινε γιατί «ο δικός μας πόλεμος ήταν έθνος με έθνος», όπως έλεγε ο Κολοκοτρώνης.
Η πατρίδα οφείλει να τιμά και να μνημονεύει αυτούς που κράτησαν ζωντανή τη θράκα της ψυχής για τη λευτεριά, την πίστη, τη γλώσσα, την ελληνική Παιδεία.
Είναι οι ευεργέτες αγωνιστές και απόστολοι του Έθνους!
Αλαμάνα, Γραβιά, Τριπολιτσά, Σάλωνα, Σούλι και Ζάλογγο, Αρκάδι, Μανιάκι, Μεσολόγγι και Ναυαρίνο, είναι μνημεία του έθνους που και σήμερα ακόμα προσφέρουν στην πατρίδα με τους επισκέπτες προσκυνητές.
Αυτό το «θαύμα» γιορτάζουμε, ηρώους και αγίους.
Κλήρος και λαός, πανηγυρίζουμε για την απελευθέρωση του ανθρώπινου γένους και αυτήν του ελληνικού γένους, από τον ζυγό των Τούρκων. «Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον...» ψάλει η εκκλησία και συνάμα την ανάσταση του έθνους τραγουδά ο λαός!
«Θερμοπύλες και Ιερουσαλήμ». Ελλάδα και Χριστός, οι πυλώνες του ιερού αγώνα. Γιορτάζουμε για να θυμόμαστε, να διδασκόμαστε και να αγρυπνούμε.
Να μαθαίνουν τα νιάτα πως η ισχύς της χώρας βρίσκεται στο «εμείς». Η ομόνοια είναι ζωή, η διχόνοια θάνατος! Δε λησμονούμε τα λάθη που έγιναν. Είναι παιδιά της διχόνοιας. Μαθαίνουμε από αυτά. Ως Έλληνες πολίτες και χριστιανοί μπορούμε να ασκούμε κριτική για συμπεριφορές, παραλείψεις και επιλογές. Μπορούμε να διαφωνούμε, όχι όμως να πολεμούμε την ύπαρξή μας. Κλήρος και λαός, έπεσαν στον βωμό της Ελευθερίας. «Εικονοστάσι» της Ορθοδοξίας ήταν για αιώνες η χώρα! Την ιστορία να την ερμηνεύουμε με εθνικό, καθαρό βλέμμα και όχι με τους έγχρωμους φακούς των ιδεολογιών. Αυτό διχάζει. «Ιστορία και φως στην Ελλάδα, είναι ένα και το ίδιο πράγμα», λέει ο Νομπελίστας ποιητής Οδ. Ελύτης. Ό,τι είναι αυτό που μπορεί να διχάζει, ας το παραμερίσουμε. Ας μη «κηδεύουμε» τις ιερές μνήμες με λαθεμένα συνθήματα. Η Ελευθερία είναι δώρο Θεού. Να την προστατεύουμε. Τα διάφορα ρεύματα της εποχής, δεν πρέπει να μας παρασύρουν.
«Ελληνισμός και Χριστιανισμός», είναι η σημαία της δικής μας «σχεδίας» στον κόσμο. Ως προς την τεχνολογία, καλόν είναι να εκσυγχρονιζόμαστε. Ως προς την πνευματική μας όμως παράδοση και την πνευματικότητά μας γενικότερα, ας μη κάνουμε εκπτώσεις. Αυτές οδηγούν σε κρίσεις πολλές.
Να μη λησμονούμε πως αυτή είναι «ο αιμοδότης μας», η «αγιασμένη κιβωτός» του Φ. Κόντογλου και ο εμψυχωτής των αγωνιστών που θυσίασαν τη ζωή τους για πατρίδα και Χριστό, ποτέ όμως την πατρίδα και την πίστη για τη ζωή τους! Να ακούμε την ιστορία μας. Αυτή όπου και να σταθούμε «με χίλιες γλώσσες κρένει!».
«Αυτά δεν μπαίνουν στον ψήφον. «Γι’ αυτά πολεμήσαμεν», λέει ο Στρατηγός Μακρυγιάννης. Είναι η ψυχή μας! Ας μην το ξεχνάμε.