Δεν είναι η πρώτη φορά που ο ουκρανικός λαός δοκιμάζει τον ρωσικό ή σοβιετικό όλεθρο. Στη δεκαετία του 1930 αποτελούσε το «μαύρο πρόβατο» της ενωμένης Ρωσίας που είχε προκύψει από την Οκτωβριανή Επανάσταση, στοχοποιήθηκε από τον Στάλιν και ο πληθυσμός της αποδεκατίστηκε βίαια σε εφαρμογή της κολεκτιβοποίησης της υπαίθρου μέσω της μετατροπής των κουλάκων σε εργάτες κρατικών αγροκτημάτων και βιομηχανικών μονάδων. Σχεδόν όλοι οι έγκριτοι ιστορικοί παραδέχονται πλέον ότι ο λιμός του 1933 ήταν σταλινικής επίνευσης όπως άλλωστε και οι αθρόες μετακινήσεις και εκτελέσεις Ουκρανών αντιφρονούντων στα διαβόητα γκουλάγκ της Σιβηρίας και άλλων περιοχών.
Σήμερα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να έχει παραμείνει προσκολλημένος στη μακρινή αυτή και απόκοσμη εποχή του Μεσοπολέμου. Ενεργεί σαν να μην μεσολάβησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ούτε η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού στη σφαίρα της ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 1990. Εμφανίζεται ως απόλυτος ανάλγητος δικτάτορας που διαφεντεύει τις τύχες του ουκρανικού λαού στέλνοντας τους πολίτες της χώρας καθημερινά στον θάνατο.
Επιχειρεί απροκάλυπτα να ξαναγράψει την ιστορία εκμεταλλευόμενος τις αδυναμίες του παγκόσμιου συστήματος: την αποδυνάμωση της γεωπολιτικής ισχύος των ΗΠΑ όπως καταδείχτηκε από την άτακτη φυγή τους από το Αφγανιστάν, την ανάδυση του κινεζικού οικονομικού γίγαντα, τη στρατιωτική και πολιτική καχεξία που χαρακτηρίζει εν γένει την Ενωμένη Ευρώπη, τη διάχυση της παγκόσμιας ισχύος με την εμφάνιση νέων «παιχτών».
Με αιτία ή αφορμή τη δυνητική επέκταση του ΝΑΤΟ στην περιοχή που αποτελούσε διαχρονικά το στρατηγικό βάθος της χώρας του και τον ενδεχόμενο εγκλωβισμό του από τη Δύση, ο Πούτιν επιχειρεί «ηρωική έξοδο» προς τα εδάφη της Ουκρανίας. Εποφθαλμιά τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της πλούσιας αυτής χώρας, απειλεί με οικονομικό στραγγαλισμό την παγκόσμια οικονομία, κυρίως των ασθενικών οικονομικά χωρών, επιδεικνύει στρατιωτική «αυτοκρατορική» δύναμη προκειμένου να ενισχύσει το τρωθέν γόητρο της Ρωσίας.
Η αλήθεια είναι ότι όσο η Δύση εμμένει μόνο σε οικονομικές κυρώσεις, τόσο περισσότερο ο Πούτιν αποθρασύνεται. Οι βομβαρδισμοί μεγάλων αστικών κέντρων και η απώλεια πολλών αμάχων αυτό φαίνεται να φανερώνει. Είναι βέβαιο ότι ο ίδιος στοχεύει να αποκόψει την ουκρανική ενδοχώρα από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Αζοφικής και να δημιουργήσει πάνω στα αποκαΐδια του πολέμου μία ακόμα χώρα έκτρωμα (πρβλ. την περίπτωση της δικής μας Κύπρου).
Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών ήταν καταιγιστικές και διέψευσαν πανηγυρικά όσους πίστευαν ότι ο Πούτιν δεν θα το πάει μακριά… Οι σκηνές με τις εκατόμβες αθώων μέσα στις πόλεις, αλλά και τις ορδές των προσφύγων στα σύνορα Ουκρανίας-Πολωνίας συγκλονίζουν, απόδειξη ότι ο Ρώσος τσάρος φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, ότι δεν ορρωδεί προ ουδενός…
Ωστόσο, τα αντανακλαστικά που αρχίζει να επιδεικνύει τις τελευταίες ώρες η Ευρωπαϊκή Ένωση παρωθούμενη κυρίως από το πνεύμα ανθρωπισμού και αλληλεγγύης των πολιτών, αλλά και τα οικονομικά συμφέρονταν των ίδιων των κρατών-μελών, αποτελεί αχτίδα φωτός για τις μελλοντικές εξελίξεις και την οριστική κατάπαυση του πυρός. Ευκαιρίες διαπραγμάτευσης αχνοφαίνονται, ενώ ο λάβρος αναθεωρητισμός του Πούτιν γίνεται πλέον πεποίθηση ότι μπορεί να συγκρατηθεί μόνο εφόσον ο ίδιος ο Ρώσος ηγέτης κατανοήσει ότι τα περιθώρια στενεύουν και για εκείνον αλλά και για τη χώρα του.
* Ο Βασίλης Πλατής είναι συγγραφέας της μελέτης «Πόθεν άρχεται η Ελλάς; Ιστορική γεωγραφία και γεωγραφικές αναδιφήσεις της «Ελλάδας» τον 19ο αιώνα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα.
