Οι καιροί είναι μοχθηροί και ο κόσμος
έχει γεράσει κι έχει εξαχρειωθεί.
Η πολιτική είναι διεφθαρμένη.
Τα παιδιά δεν σέβονται πια τους γονείς τους.
(Χαλδαϊκή επιγραφή, 2800 π.Χ.)
Σύμφωνα με μελέτες ειδικών ερευνητών (https://ny.fes.de/article/world-protests-study) περισσότερες από 2.800 μεγάλες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2006-20 σε 101 χώρες του κόσμου όπου ζει το 93% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Τα αιτήματα που δέσποζαν σ’ αυτές τις διαμαρτυρίες ήταν: πραγματική δημοκρατία, εργασία, κοινωνικό κράτος, πολιτικά δικαιώματα, προστασία του περιβάλλοντος, δικαιοσύνη και περιορισμός της διαφθοράς των αξιωματούχων. Οι περισσότερες από αυτές (2.449) εκδηλώθηκαν σε χώρες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος και αρκετές ξέσπασαν ταυτόχρονα σε διαφορετικές χώρες.
Το σημαντικότερο, όμως, στοιχείο τους αποτέλεσε η μαζική συμμετοχή της μεσαίας τάξης. Η οποία, ως γνωστόν, δεν πειθαρχεί εύκολα σε κομματικές «γραμμές», ενώ η κινηματική της συμπεριφορά υπερβαίνει τις κλασικές συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις. Ο λόγος που τώρα η μεσαία τάξη αφυπνίζεται και αντιδρά οφείλεται στο ότι αντιλαμβάνεται πως το συντηρητικότερο τμήμα της πολιτικής ελίτ ταυτίζεται με τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις της υπερπλούσιας οικονομικής ελίτ του πλανήτη κι αυτό επιφέρει την διάβρωση της εμπιστοσύνης προς αυτές. Πολύ περισσότερο που η υπερ-πλούσια οικονομική ελίτ προκαλεί το κοινό αίσθημα με τα τρισεκατομμύρια δολάρια καταθέσεων σε φορολογικούς παραδείσους και με τη διοργάνωση πανάκριβων ταξιδιών αναψυχής στο…διάστημα. Ταξίδια για πολύ πλούσιους, με κόστος 28 εκατ. δολ. / άτομο και με τεράστιο οικολογικό αποτύπωμα.
Η ταύτιση των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων με τα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών επιβεβαιώθηκε και κατά την πρόσφατη ψηφοφορία στο Ευρωκοινοβούλιο για την ελευθέρωση των πατεντών των εμβολίων για τον Covid-19, γεγονός που θα μπορούσε να σώσει πολλούς ανθρώπους στις φτωχότερες χώρες. Στο Ευρωκοινοβούλιο, μέσω του lobbying, συσπειρώθηκαν η ακροδεξιά και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα υπέρ των φαρμακοβιομηχανιών που παράγουν τα εμβόλια και από τα οποία, ως γνωστόν, αντλούνται υπερκέρδη. Τελικώς, η πρόταση ελευθέρωσης των πατεντών υπερψηφίστηκε, με πέντε ψήφους διαφορά, καθώς ομονόησαν Κεντρώοι, Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Αριστεροί.
Πέρα, όμως, από τις προαναφερθείσες κινητοποιήσεις, με τον ταξικό βασικά χαρακτήρα, το τελευταίο διάστημα, όλο και συχνότερα, εκδηλώνονται στην Βόρεια Ευρώπη κι αλλού, συγκρούσεις νέων ανθρώπων με τις αστυνομικές δυνάμεις καθόσον οι νέοι αρνούνται τους περιορισμούς της κινητικότητας που επιβάλλονται εξαιτίας της πανδημίας. Στις κινητοποιήσεις αυτές θα λέγαμε ότι ορισμένες φορές εκδηλώνονται στοιχεία αντιπαλότητας γενεών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο κορονοϊός πλήττει κατά κύριο λόγο τους πιο αδύναμους και εξασθενημένους οργανισμούς ήτοι τους γηραιότερους, ενώ οι ζημιές της πανδημίας στην οικονομία πλήττουν κατά κανόνα τους νεότερους όχι μόνο στο πολύ σημαντικό σκέλος του βιοπορισμού τους, αλλά και στο σκέλος της τόσο αναγκαίας για αυτούς κοινωνικότητας. Ως εκ τούτου, οι νέοι αντιδρούν δυναμικά στους περιορισμούς που επιβάλλονται συλλήβδην αν και γνωρίζουν ότι ως ασυμπτωματικοί νοσούντες μπορεί να μεταδώσουν τον ιό και να προκαλέσουν απώλειες ακόμη και μεταξύ των προσφιλών τους προσώπων.
Οι ισχυρισμοί ότι οι απανωτές πανδημίες θα επαυξήσουν την αντιπαλότητα των γενεών που, ενδεχομένως, θα μετατραπούν και σε «πόλεμο» δεν είναι εντελώς αβάσιμοι αλλά εκ των πραγμάτων υπονομεύονται από το γεγονός ότι και οι σημερινοί νέοι θα γίνουν κάποια στιγμή γέροντες. Άλλωστε η «εξόντωση» της σημερινής τρίτης ηλικίας (70 έως 100 ετών), αυτής δηλαδή που γεννήθηκε μέσα στα ερείπια του Παγκοσμίου Πολέμου, εκτός από το ότι είναι αντίθετη με τους βιολογικούς και ηθικούς νόμους, θα στερούσε από την κοινωνία πολύτιμη ιστορική μνήμη και πείρα ζωής που ακόμη μπορούν και αντιστρατεύονται την ιδέα ότι π.χ. η καταφυγή στον πόλεμο για την επίλυση διαφορών είναι μια απλή υπόθεση. Διότι οι ηλικιωμένοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι play station με εικονικά «θύματα».
Το υψηλό προσδόκιμο και οι συνθήκες ζωής των σημερινών απόμαχων της ζωής στις ευρωπαϊκές χώρες συνδέονται με την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους της μεταπολεμικής περιόδου σε μια εποχή δηλαδή που η οικονομική ανάπτυξη δεν σήμαινε απλώς οικονομική μεγέθυνση αλλά σήμαινε και ευημερία για τους πολλούς καθώς υπήρχε δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου. Συνδέονται ακόμη με το γεγονός ότι η καπιταλιστική Δύση έκανε παραχωρήσεις στον κόσμο της εργασίας διότι είχε να αντιπαλέψει, ιδεολογικά και πολιτικά, το ελκυστικό τότε για τους λαούς σοσιαλιστικό παράδειγμα το οποίο πρόσφερε σε όλους τους πολίτες εκπαίδευση, περίθαλψη και εργασία. Το παράδειγμα εκείνο δεν άντεξε βεβαίως στον οξύ ανταγωνισμό και δεν μπόρεσε να προσφέρει την πλημμυρίδα των καταναλωτικών (αχρείαστων πολλές φορές) αγαθών που απολάμβανε ο δυτικός άνθρωπος. Γεγονός που γνωρίζουμε ότι συνέβαλε κατά πολύ στην οικολογική υποβάθμιση και στην κλιματική καταστροφή.
Το χάσμα γενεών υπήρχε παλαιόθεν. Το μαρτυρά η αρχαία Χαλδαϊκή επιγραφή αλλά είναι και φυσιολογικό να υφίσταται δεδομένου ότι οι νέοι άνθρωποι μεγαλώνουν και αναπτύσσονται σε διαφορετικό πλαίσιο από τους γονείς τους. Η εποχή μας με την ταχύτητα των μεταβολών φαίνεται να το επιτείνει. Οι κρίσεις (οικονομική, υγειονομική, οικολογική) φαίνεται ότι μπορούν να το εκτρέπουν σε οξεία αντιπαλότητα, ακόμη και σε «πόλεμο». Οι απερχόμενες γενιές οφείλουν να κατανοήσουν τα φαινόμενα. Οι νέοι πρέπει να αποδεχθούν ότι ο εχθρός δεν είναι οι γονείς τους και οι παππούδες τους. Ακόμη κι αν τους «αρπάξουν» τις περιουσίες «εξοντώνοντάς» τους με τον κορονοϊό δεν θα μπορέσουν ούτε καν να τις συντηρήσουν όσο οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες θα διευρύνονται αντί να αμβλύνονται.
Νέοι και ηλικιωμένοι ας αναζητήσουν πεδία συνεννόησης και ας αναπτύξουν την διαγενεακή αλληλεγγύη θέτοντας ως κοινό στόχο την ευημερία όλων. Οι άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας έχουν το δικαίωμα στην ευημερία αλλά και το δικαίωμα στη ζωή. Η ενέργεια για την επιδίωξη αυτών των αυτονόητων στόχων είναι αναγκαίο να διοχετευτεί στην σωστή πολιτική κατεύθυνση: στον περιορισμό της απληστίας και της ισχύος εκείνων των ελίτ που με περισσή αλαζονεία αρνούνται να αναγνωρίσουν ότι ο κόσμος, η παγκόσμια κοινωνία και ο πλανήτης δεν είναι ιδιοκτησίας τους. Δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς αριστερός για να το αντιληφθεί αυτό.
Αρκεί να είναι ένας φωτισμένος φιλελεύθερος αστός ή ένας άνθρωπος με κοινή λογική όπως για παράδειγμα είναι ο γνωστός ηθοποιός Τομ Χάνκς που με απλό και καθαρό τρόπο αρνήθηκε να δεχθεί το εισιτήριο για ένα παντελώς αχρείαστο ταξίδι στο διάστημα από τον βαθύπλουτο Τζεφ Μπέζος. Τέτοια ΟΧΙ δίνουν την ελπίδα ότι το ανθρώπινο είδος μπορεί, με ενότητα και καλή συνεννόηση, να υπερνικήσει όλες τις κρίσεις.
