Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί μια σύγχρονη πραγματικότητα, η οποία τελευταία έχει αποκτήσει μεγάλη πολιτική και κοινωνική σημασία. Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε τον Μάιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη στρατηγική της «από το αγρόκτημα στο πιάτο» η οποία αποτελεί μία από τις βασικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ακόμα, τα τελευταία χρόνια, πληθαίνουν οι φωνές οι οποίες επισημαίνουν την ανάγκη καταπολέμησης της σπατάλης τροφίμων, η οποία προκύπτει σε κάθε κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων, αρχίζοντας από το στάδιο της παραγωγής, της μεταποίησης, της εμπορίας και καταλήγοντας στην κατανάλωσή τους. Ενώ αρκετοί υποστηρίζουν ότι σήμερα, η παραγωγή τροφής αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για το περιβάλλον, συμβάλλοντας καθοριστικά στην κλιματική κρίση. Επιπρόσθετα, σε καθαρά οικονομικούς όρους, το κόστος της σπατάλης τροφίμων για την Ευρωπαϊκή Οικονομία, ανέρχεται σε περίπου 143 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Σύμφωνα με έρευνα των Ηνωμένων Εθνών, το ετήσιο οικονομικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα της σπατάλης τροφίμων ανέρχεται σε περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, παγκοσμίως, καθώς σπαταλάται ή χάνεται περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται για κατανάλωση από τους ανθρώπους. Εκτός όμως από τον οικονομικό αντίκτυπο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με μελέτη της σπαταλούνται περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων ετησίως στην ΕΕ. Τα νούμερα τρομάζουν και για αυτόν τον λόγο επισημαίνεται η αναγκαιότητα ανάληψης δράσεων πρόληψης και ενημέρωσης των πολιτών για το θέμα και τις αρνητικές προεκτάσεις και επιπτώσεις του φαινομένου.
Αναφορικά με τους λόγους που οδηγούν στη σπατάλη τροφίμων, όσων αφορά τους καταναλωτές, έχει να κάνει με τις αποφάσεις που οι ίδιοι παίρνουν, έχοντας ως βασικό γνώμονα την ικανοποίηση των ακόρεστων διατροφικών τους αναγκών. Στο κομμάτι της παραγωγής, της μεταποίησης και του εμπορίου, η σπατάλη τροφίμων έχει να κάνει με τη μεγιστοποίηση του κέρδους.
Γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η παραγωγή, η διανομή και η κατανάλωση τροφίμων. Το πρόβλημα της σπατάλης τροφίμων, όπως αναφέρθηκε ήδη έχει οικονομικές, περιβαλλοντικές, αλλά και κοινωνικές προεκτάσεις. Για να παραχθούν όλα αυτά τα τρόφιμα, απαιτούνται όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις καλλιέργειας, μεγαλύτερος αριθμός ζώων κ.λπ., γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα. Παράλληλα, ενώ το φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων αποτελεί μια πραγματικότητα, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, βιώνουν τη φτώχεια και γνωρίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της βιώσιμης παραγωγής τροφίμων, ο ΟΗΕ έχει ορίσει την 29η Σεπτεμβρίου ως τη Διεθνή Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Φαγητού.
Από τον Απόστολο Γούλα,
οικονομολόγο
