Από τον Γεώργιο Ν. Ξενόφο
Ο μήνας Αύγουστος, ο τελευταίος μήνας του καλοκαιριού αλλά και του εκκλησιαστικού έτους, είναι αφιερωμένος εορτολογικά στην Παναγία. Η εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου εορτάζεται πανηγυρικά από τον πιστό λαό, ο οποίος ονομάζει το Δεκαπενταύγουστο και «Πάσχα του καλοκαιριού». Η ονομασία αυτή αντικατοπτρίζει την ιδιαίτερη ευλάβεια, το σεβασμό και τα αισθήματα αγάπης, που κατακλύζουν τις καρδιές των πιστών για το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου και την ευγνωμοσύνη όλων για τις ποικίλες χάριτές της. Εντονη είναι η ευλάβεια και των κατοίκων των ακριτικών νησιών μας προς την Παναγία. Αυτό καταφαίνεται από το πλήθος των ναών, των μοναστηριών και των παρεκκλησίων που είναι αφιερωμένη στο όνομά της. Η Παναγία, το ανεκτίμητο σύμβολο αγιοσύνης, αγνότητας, ταπεινοφροσύνης, μητρικής αγάπης και εγκαρτέρησης στον πόνο, συγκλονίζει κάθε χριστιανή και ελληνική ψυχή.
Ο λαός των νησιών μας, έχοντας βαθιά μέσα του ριζωμένη και την παράδοση των παραλίων της Μικράς Ασίας όπου έζησε κι εκήρυξε ο αγαπημένος μαθητής Ιωάννης ο Θεολόγος, πάντοτε την ατενίζει με ιδιαίτερη αγάπη και σεβασμό. Γι΄ αυτό και κάθε γιορτή της και ιδιαίτερα το Δεκαπενταύγουστο προσφέγει σ΄ Αυτήν για δυναμικές αναζητήσεις και προσπάθειες, για φωτισμένες επιλογές και πράξεις, για σκέπη και εγκαρδίαση, για οραματισμό και ελπίδα. Οι πιστές καρδιές γνωρίζουν πως η Παναγία, αν και μετέστη στους ουρανούς, δεν εγκατέλειψε τον κόσμο. Εξακολουθεί με τις μεσιτικές της προσευχές να συμπαρίσταται στις δοκιμασίες, να πραΰνει τους πόνους, να γαληνεύει τις ψυχές, να ελεεί ακατάπαυστα τις ταλαιπωρημένες από την αμαρτία και τους πειρασμούς ανθρώπινες υπάρξεις. Η αγάπη του λαού του Θεού προς την Παναγία και συγχρόνως το γεγονός ότι η παρουσία της στα νησιά μας είναι ζωντανή, φως μυστικό, ελπίδα για το μέλλον τους και περισσή κατάνυξη, θαλπωρή και πνευματική ζεστασιά για όλους.
Στο μυρωμένο από τη χάρη της αυγουστιάτικο βραδινό, οι ψαλμωδίες των εγκωμίων στην Κοίμησή της δεν είναι μόνο ύμνος εξόδιος, αλλά και ύμνος ευγνωμοσύνης για την πραγμάτωση της υπόσχεσης του Θεανθρώπου για νίκη πάνω στον θάνατο, ευχαριστία, αγάπη, τιμή και δόξα προς την κοινή πνευματική Μητέρας μας. Το γεγονός πως η μορφή της Θεοτόκου κατέχει ξεχωριστή θέση στα νησιά μας αποτελούν και οι διάφορες - πλείστες ευλαβικές ονομασίες που τις απέδωσαν εν καιρώ π.χ. στο νησί της Σάμου επ΄ονόματι της Υπεραγίας Θεοτόκου τιμώνται 135 ενοριακοί ναοί και παρεκκλήσια και 7 ιερές μονές. Στο νησί της Ικαρίας επ ονόματί της τιμώνται 4 ιερές μονές και 35 ενοριακοί ναοί και παρεκκλήσια. Τα πιο γνωστά και με χαρακτηριστικά επίθετα προς την Θεοτόκο είναι τα εξής: Παναγία Λέφαινα, Παναγία Μακρή, Παναγία Κιουρά, Παναγία Ελεημονίτισσα, Παναγία Δέσποινα, Παναγία Λαγκάδας, Παναγία Αντιφωνίτισσα, Παναγία Υπακοή, Παναγία του Κύκκου, Παναγία Φλεσιανή, Παναγία Ξηροκαμπίτισσα. Τέλος, στα νησιά των Φούρνων υπάρχουν 4 ιεροί ναοί επ΄ ονόματι της Υπεραγίας Θεοτόκου. Εντονη η ζωοδότρα μεσιτεία και χάρις της Παναγίας στα νησιά μας. Περισσή η αγάπη της καρδιάς μας προς αυτήν, που έγινε η «αιτία των πάντων Θεώσεως». Στεντόρεια κι η ιαχή του ποιητή στην Μεγαλόχαρη: Συνμεσιτεύεις πάνστρογη, όλου του κόσμου μάνα, στον γιο σου τον μονάκριβο για να μας ελεήσει.../ Στη φεγγοβόλα μέρα σου γλυκά ηχεί η καμπάνα μπρος σου η οικουμένη σταματά για να σε προσκυνήσει!
