μεγαλύτερη παραγωγή, επίσης, το ίδιο και ο δημοσιογράφος. Θεωρούμε πολιτικούς, τους 300 φουκαράδες (κάποιοι κάναν καλά λεφτά) και τους πετροβολάμε. Αν θέλετε να φτύσετε τους πολιτικούς πάρτε πρώτα τον καθρέφτη σας. Στην Αρχαία Αθήνα, δημευομένης της περιουσίας, τους πετούσαν στο βάραθρο, γιατί το κώνειο κόστιζε 1 δραχμή, ένα μεροκάματο. Ποιος τους έστειλε στη Βουλή; Απ’ τους καλούς, ζητήσαμε, καλά; Νεότεροι είχαν οράματα, τους αφήσαμε ή τοποθετήσαμε την πατρίδα ως τα σύνορα της τσέπης;
Σαράντος ΚαργάκοςΑπέφυγα ν’ ανοίξω το στόμα μου για γενόμενα κι επιγενόμενα π.χ. στη Ν. Σμύρνη. Πότε επιλογή, στην εκδοχή του «δεν ήμουν εκεί», πότε εξαιτίας άλλων. Ηύρα όμως αντ’ αυτού ένα ευφυέστατο κείμενο του Χατζιδάκι.
Ο Μάνος ήταν συνθέτης, ποιητής, τραγουδοποιός, μαέστρος, πιανίστας (άνευ Ωδείου) αλλά δούλεψε στα νιάτα του σε φωτογραφείο, φορτοεκφορτωτής, παγοπώλης (Φιξ), βοηθός νοσοκόμος. Οξυδερκής άνθρωπος κυρίως όμως Έλληνας που δικαιούται το πρώτο γράμμα της λέξης να ’ναι κεφαλαίο.
Αφηγείται ο ίδιος: «Ένα βράδυ, πήγαινα σε σπίτι φίλων (Κώστας, Αλεξάνδρα Τρικούπη). Περνώντας απ’ την Ασφάλεια, με σταματάει ένας χοντρός έξω από την πόρτα της και μου ζητάει ταυτότητα. Ήσαν 2-3 μαζί, μα σαν είδα τον χοντρό πάγωσα. Μου ήρθε στον νου μου μια εικόνα σ’ ένα χάνι ενός μικρού χωριού στη βόρεια Ελλάδα όπου προσπαθώ να κοιμηθώ στα κρύα. Στην υποχώρησή μετά τα Δεκεμβριανά, Επονίτης, γύριζα κάμπους και βουνά μες στον χειμώνα. Στο χάνι, σ’ άλλη γωνιά, 2 Ελασίτες, ανάψαν φωτιά και λέγαν, τα κατορθώματά τους. Πόσους σκότωναν και πώς τους σκότωναν. Είχε παγώσει το αίμα μου μ’ αυτά που άκουγα και δειλά, είδα τη φυσιογνωμία του ενός, έτσι όπως φωτιζόταν από τη φωτιά, που τυπώθηκε ανεξίτηλα μέσα μου.
Τώρα τον έβλεπα μπροστά μου. Αστυφύλακα στην Ασφάλεια, να ζητάει ταυτότητα ειρωνικά, χωρίς βέβαια να μ’ αναγνωρίσει. Μου ’πε δυο λόγια προσβλητικά, μου ’πε να τσακιστώ από μπροστά του, και μου ’δωσε μια γερή κλωτσιά, προστατεύοντας έτσι το Έθνος μας απ’ ό,τι ηθικό και ζωντανό είχε αφήσει ο πόλεμος. Αναστατωμένος έφυγα και πέρασε καιρός να το ξεχάσω… Άρχισα να βλέπω πως η Πατρίδα δεν είναι τόσο τίμια και καθαρή και αποφάσισα να έχω τα μάτια μου ανοιχτά…».
Αμφιβάλλω πολύ κατά πόσο οι νέοι, οι εργαζόμενοι, οι υφιστάμενοι βία πολιτική, σεξουαλική, ενδοοικογενειακή, οικονομική, βλέπουν καλά, εγκαίρως ότι τους συμβαίνει… κι αντιδρούν αναλόγως, στην ώρα που πρέπει, με τα μάτια ανοιχτά!
Εν τω μεταξύ το γραφείο παρακολούθησης του προϋπολογισμού (Βουλή) ανακοίνωσε:
α) Το Δημόσιο Χρέος έφτασε τα 341 δισ. ευρώ (+10 ΔΙΣ.).
β)Το Ιδιωτικό χρέος ανέρχεται σε 243 δισ. ευρώ και είναι «κόκκινες» οφειλές ιδιωτών προς εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, κοράκια… Αθροιστικά ξεπερνά τα 584 δισ. ευρώ. Εφόσον το ΑΕΠ της χώρας είναι 168 δισ., ουσιαστικά χρωστάει τρεισήμισι φορές τον εαυτό της (Ν. Νικολόπουλος).
Αν προσθέσουμε, ελληνοτουρκικά, «πρόσφυγες» (πληρώνονται ως τον Σεπτέμβριο) φανερές και κρυφές μνημονιακές δεσμεύσεις, υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας ειδικά με τα «ρολά» κατεβασμένα στα χρόνια του κορονοϊού! Θα σταθώ πάλι στον προφητικό Μάνο: «Τη μέρα που υπογράφονταν στο Ζάππειο, η ένταξή μας στην ΕΟΚ ευρωπαϊκά μέσα μου πήραν μια συνέντευξη. Όμως δεν άρεσε, δεν την μετέδωσαν.
-Νιώθετε Έλληνας ή Ευρωπαίος; (Γερμανική TV)
Και βέβαια Έλληνας, αν αυτό σημαίνει Ευρωπαίος και Ευρωπαίος, αν αυτό συμπεριλαμβάνει την Ελληνικότητά μου.
- Ποιοι θα μας κυβερνήσουν μελλοντικά, στην Ενωμένη Ευρώπη;
Ελπίζω για τους επερχόμενους, μια δημογεροντία του πνεύματος κι όχι η άγια κι αποστολική οικογένεια του πρίγκηπος Φρανκενστάιν… (15/8/1979. Μάνος Χατζιδάκις, “ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ” / Εξάντας).
Απ’ το 1990 διείδε πού οδηγείται η Ελλάδα: «…στα δεσμά της ΕΟΚ, δεσμά χειρότερα της Τουρκοκρατίας». «Άλλου είδους σκλαβιά τώρα. Είμαστε κράτος με δύναμη ώστε να της επιβάλουμε απόψεις; Με την ψευδαίσθηση ότι συνδιοικούμε θα καταντήσουμε επαρχία Ευρωπαϊκή. Υπάρχει καμία εγγύηση σωστής αναπτύξεως εδώ στον τόπο;
Αλλά βέβαια ο τόπος μας προχωράει πάντα με τις εξαιρέσεις του. Έτσι θα προχωρήσουμε και στο μέλλον. Η Ευρωπαϊκή μας θητεία φαντάζει Τουρκοκρατία. Δεν θα μπορέσουμε ποτέ ν’ απαλλαγούμε, να ελευθερωθούμε, διότι είναι επιλογή μας, ενώ στην Τουρκοκρατία είχαμε, ακούσια υποταγή».
Σαν να μην είχαμε δικά μας πρότυπα! «Ἡ Δημοκρατία τοῦ Σουλίου εἶχε Γερουσία πού δίκαζε σύμφωνα μέτό βυζαντινό δίκαιο τοῦ Ἀρμενόπουλου, εἶχε Ἐκκλησία τοῦ Δήμου πού συνεδρίαζε στον Ἅγιο Δονάτο και ἕναν πολέμαρχο ὁ ὁποῖος ἦταν ἕνας Μπότσαρης ἤ Τζαβέλας με τό πολεμικό συμβούλιο. Ἡ παντοδυναμία τῶν Σουλιωτῶν εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα να ἀσκοῦν ἐξουσία σε 100 χωριά καίνάεἰσπράττουν φόρους» (Περραιβός Χριστόφορος). Να γιατί όρθωσαν ανάστημα στον Αλή πασά.
«Στοχαζόμενοι λοιπόν τον τόπον, την κατάστασιν, τας δυνάμεις, τους τρόπους, τας γνώμας, τα συμφέροντα, την ειρήνην και ησυχίαν των Ελλήνων, ευρίσκομεν ότι κανένάλλο είδος πολιτεύματος δεν αρμόζει, παρά τα κατά τόπους Κοινά, συνδεόμενα προς άλληλα με μιάν ομοειδή κοινήν πολιτείαν. Υπό την κυβέρνησιν αυτής, δύνανται να συμπολιτευθώσι κατά παρόμοιον σχεδόν τρόπον, καθ’ όν συμπολιτεύονται, οι Ελβετοί, με των οποίων τας τοπικάς και πολιτικάς περιστάσεις έχει πολλά όμοια η Ελλάς». (Ιωάννης Κοκκώνης, σύμβουλος Παιδείας στην κυβέρνηση Ι. Καποδίστρια, «Περί Πολιτειών», 1828-1829).
Εκατόμβες αίματος (700.000) και καραμπόλες ξένων συμφερόντων έφεραν το ποθούμενο. Όμως τον Καποδίστρια πού ’χε πυξίδα τον φάγανε, η επανάσταση έμεινε ανολοκλήρωτη. «Τον Απρίλιο του 1832 η απολυταρχική Δύση αποφάσισε να εμφυτεύσει στη μήτρα του Ελληνισμού το κρατικό τους ομοίωμα, ακυρώνοντας τον αιωνόβιο θεσμό της κοινότητας, της αυτοδιάθεσης» (Γ. Κοντογιώργης)
Επτά μήνες πριν τον θάνατό του ο Μάνος θα πει στη φίλη του Λ. Μπέη στις «Εικόνες»: «Πιστεύω ότι θα ζήσουμε άλλη μια τουρκοκρατία, άλλης μορφής. Εξαιρέσεις θα υπάρξουν όπως και τότε, δεν έφυγαν όλοι έξω. Χαίρομαι, κατά βάθος, που δεν θα ζω για να βλέπω αυτά. Καλή σας τύχη…» (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ Σαβ. 25/6/1994).
Θα κλείσω με Οδυσσέα Ελύτη που κι αυτός έβλεπε έτη φωτός μπροστά στην εποχή του: «Θέλει μελτέμι γερό γεννημένο στην Τήνο που να ’ρθει με την ευχή της Παναγιάς να καθαρίσει τον τόπο απ’ όλων των λογιών, τ’ απομεινάρια της Τουρκιάς και της γηραιάς Ευρώπης»!
Ε δεν γίνεται να ’χουν άδικο τα αναστήματα και να ’χουν δίκαιο οι νάνοι πολιτικοί και οι υποστηρικτές τους. Αποκλείεται…
*Πέτρος Ιωάννου απόμαχος της εκπαίδευσης.
