Όσον αφορά τη Θεσσαλία, η προσφορά των κατοίκων της στον απελευθερωτικό αγώνα για την ανεξαρτησία όχι μόνο είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά και σημαντικότατη, παρόλο που δεν φωτίστηκε στον βαθμό που θα έπρεπε από τους ιστορικούς. Στη Λάρισα, την πρωτεύουσα του Θεσσαλικού κάμπου, υπήρχαν σχεδόν πάντοτε εγκατεστημένες ισχυρές τουρκικές δυνάμεις στρατού με αποτέλεσμα να καθίσταται σχεδόν αδύνατη η δημιουργία επαναστατικών κινημάτων. Επιπρόσθετα, ο Βελή Πασάς -ως Διοικητής της Θεσσαλίας (1804-1807 και 1812-1819)- είχε δημιουργήσει δύο σημαντικά Οθωμανικά Κέντρα στα σαράγια του, στη Δέσιανη (σήμερα Αετόλοφος Αγιάς) και στον Τύρναβο. Συνεπώς, ήταν απολύτως φυσιολογικό πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής, πλημμυρισμένοι από ένθερμο ζήλο για την ελευθερία, να εγκαταλείψουν τον τόπο κατοικίας τους και να ενταχθούν στα τότε επαναστατικά κινήματα, τα οποία δρούσαν με βάση τους κατά κύριο λόγο τη Νότια Ελλάδα.
Στην περιοχή μας υπήρξαν κάποιες ελάχιστες προσπάθειες αντίστασης στον τουρκικό ζυγό, με πρώτη την κήρυξη της επανάστασης της Θεσσαλίας (Μηλιές Πηλίου, 7 Μαΐου 1821) από τον Άνθιμο Γαζή, σπουδαίο κληρικό, συγγραφέα και διαφωτιστή της εποχής. Δυστυχώς, ο αγώνας αυτός διήρκησε μόνο λίγες ημέρες και δημιούργησε κύμα προσφύγων προς τις Βόρειες Σποράδες και κυρίως προς τη Σκόπελο, όπου κατέφυγαν αργότερα και οι αγωνιστές μετά το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα στον Όλυμπο (1822). Σύμφωνα, μάλιστα, με κάποιες ελάχιστες ιστορικές αναφορές που έχουν έρθει στο φως, στο εν λόγω νησί βρίσκονταν το 1829 και ορισμένοι Τυρναβίτες, όπως οι ιερομόναχοι π. Θεόφιλος και π. Κύριλλος, καθώς και ο έμπορος Ανδρέας Αθανασίου με ακόμα πέντε άτομα. Τέλος, ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν πως την περίοδο του 1821 έφτασαν τρεις έως πέντε Τυρναβίτες από τη Λειψία της Γερμανίας και εντάχθηκαν στον επαναστατικό στρατό της εποχής.
Ατομικοί φάκελοι τριών Τυρναβιτών αγωνιστών του 1821 βρέθηκαν στο Αρχείο Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης Αθηνών, ενώ πληροφορίες για αυτούς λαμβάνουμε και από την έρευνα του Βύρωνος Σκρουμπή, η οποία παρατίθεται στο βιβλίο του «ΤΥΡΝΑΒΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ – ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ». Ειδικότερα, πρόκειται για τους Γεώργιο Αναστασίου, Δημήτριο Τουρναβίτη και Κυριάκο Πάγκαλο.
Ο πρώτος εξ αυτών, Γεώργιος Αναστασίου, γεννήθηκε το 1805 στον Τύρναβο. Δυστυχώς δε διαθέτουμε παρά ελάχιστες πληροφορίες για τη ζωή του, τις οποίες λαμβάνουμε από την αίτηση για αναπροσαρμογή της σύνταξής του, την οποία υπέβαλε προς την «Επιτροπή υπέρ του αγώνος κτίσης του αρχείου των Αγωνιστών»1. Στο εν λόγω έγγραφο, ο Αναστασίου τονίζει χαρακτηριστικά πως εγκατέλειψε όλα του τα υπάρχοντα «στην εξουσία του Οθωμανού, χάριν υπέρ πίστεως της πατρίδος», ενώ ξεχωριστή αναφορά κάνει και για τον πατέρα του, ο οποίος αφού κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό έχασε τη ζωή του στη «μάχη Καράλου». Τέλος, στην αίτηση παρατίθενται χρονολογικά οι περίοδοι υπηρεσίας του στον στρατό (μέχρι το 1832), τα πεζικά σώματα (1843 -1858) και τη χωροφυλακή, ενώ γίνεται λόγος και για την τύφλωσή του κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας προς την πατρίδα.
Δεύτερος Τυρναβίτης αγωνιστής της Επανάστασης που μας είναι γνωστός είναι ο Δημήτριος Τουρναβίτης, ο οποίος γεννήθηκε το 1800 και πέθανε την 25η Μαρτίου 1842. Παντρεύτηκε και απέκτησε δύο κόρες, τη Βασιλική και τη Μαριγώ, στοιχεία τα οποία λαμβάνουμε από αίτηση που υπεβλήθη από τον ίδιο στην «Επί των δικαιωμάτων των Αγωνιστών Επιτροπήν» διεκδικώντας την οφειλόμενη από το κράτος οικονομική ενίσχυση.
Εκτός τούτων, πληροφορίες σχετικά με τις στρατιωτικές θέσεις που ανέλαβε όταν κατετάγη στον τακτικό ελληνικό Στρατό (μετά την αποχώρησή του από τα άτακτα στρατεύματα) λαμβάνουμε από σχετική κατάσταση (με ημερομηνία 1η Αυγούστου 1863). Από αυτή προκύπτει πως υπηρέτησε ως Στρατιώτης Ιππικού, Λοχίας, Επιλοχίας, Ανθυπασπιστής, Ανθυπολοχαγός, Λοχαγός και Ταγματάρχης (εκτός υπηρεσίας).
Γράφει ο Γεώργιος Μακαγιός είναι μαθητής της Γ’ Λυκείου του ΓΕ.Λ. Τυρνάβου. Έχει συμμετάσχει σε μαθητικά/εκπαιδευτικά προγράμματα, συνέδρια και διαγωνισμούς σε Ελλάδα και εξωτερικό αποσπώντας διακρίσεις. Μαζί με τον Γιώργο Κουγιαγκά συνέγραψαν το βιβλίο «Οι Εκκλησίες του Τυρνάβου: Οδοιπορικό στις Εκκλησίες της «Δεύτερης Ιερουσαλήμ»».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
* Βύρων Σκρουμπής, «ΤΥΡΝΑΒΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ – ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ», έκδοση Δήμου Τυρνάβου (2001)
* Άρθρο του Γεωργίου Σούρλα με τίτλο «Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ 7ης ΜΑΙΟΥ 1821 ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ & ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤ’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ» (sourlas.gr)
* Άρθρο του Αθανασίου Ε. Καραθανάση με τίτλο «1822 ΜΑΡΤΙΟΣ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΟΛΥΜΠΟΣ, ΝΑΟΥΣΑ, ΒΕΡΟΙΑ» (www.dimokratianews.gr)
* Ιστοσελίδα Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (www.nlg.gr)1. Ιδρύθηκε το 1846 με σκοπό την αμοιβή και αποζημίωση των αγωνιστών του 1821.
