Από τη Μαρίνα Αποστολοπούλου
Σαράντα χρόνια Δημοκρατία.
Τόσα μετράει η φετινή επέτειος.
Και όπως όλες οι επέτειοι των τελευταίων ετών έχει πάνω της μία βαριά «σκιά». Σάμπως όπως λέει και ο ποιητής «όλα τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά».
Γιατί στην πραγματικότητα ζούμε σε μία «Δημοκρατία» μεν, στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία ως πολίτευμα, υπό κατοχή δε.«Κατοχή» των δανειστών μας οι οποίοι καθορίζουν τα όρια της ελευθερίας μας, το είδος και την ποιότητά της και επιβάλουν όρους και προϋποθέσεις πότε με το μαστίγιο και πότε με το καρότο.
Σίγουρα μιλάμε για περισσότερο μαστίγιο και λιγότερο καρότο.
Και σίγουρα έχουμε πολλά να προσάψουμε στους άλλους για όσα δεινά μας βρήκαν τα τελευταία χρόνια.
Φταίνε όμως μόνον οι... «άλλοι»; Πάντα οι... «άλλοι»;
Γιατί τα τελευταία χρόνια η επέτειος της Δημοκρατίας θα έπρεπε να αποτελεί μία ευκαιρία για απολογισμό και περισυλλογή. Για απόδοση και επιμερισμό ευθυνών. Αν η Δημοκρατία σήμερα στη χώρα κινδυνεύει κατά τον έναν ή τον άλλο τρόπο και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο σχετικό μήνυμά του ζήτησε ακριβώς αυτό: «να προστατευτεί η Δημοκρατία στη χώρα», το ερώτημα που τίθεται είναι: από ποιους κινδυνεύει. Και κυρίως και πρωτίστως γιατί έφθασε στο σημείο να κινδυνεύει; Ποιοι ευθύνονται γι΄ αυτό;
Η κατάκτηση της ελευθερίας που είναι συνυφασμένη με τη Δημοκρατία είναι το τέλος ενός αγώνα. Η διατήρηση και η διαφύλαξη όμως της ελευθερίας και της Δημοκρατίας είναι ένα άλλο κεφάλαιο και ένας άλλος αγώνας ίσως πιο δύσκολος, πιο μακρύς και πιο επίφοβος. Γιατί αυτός είναι ένας αγώνας που δεν σου θέτουν οι όποιες δεσμεύσεις ή υποχρεωτικές επιβολές όρια. Είναι ένας αγώνας όπου ο καθένας που αποτελεί μέρος αυτής της Δημοκρατίας καλείται να θέσει τα όριά του, να αναγνωρίσει τις ευθύνες του, να παραδεχτεί τα λάθη και να προσπαθήσει να τα διορθώσει.
Στην Ελλάδα της κρίσης μπήκε τέλος στις γιορτές και τις πανηγύρεις για την επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας.
Ορθώς. Δεν μπορεί ο κόσμος να πεινάει και στους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου να γίνονται «γκλαμ» δεξιώσεις με τουαλέτες οίκων, καναπεδάκια και σαμπάνια. Περάσαμε σε πιο σεμνές εκδηλώσεις τιμής της επετείου. Μέχρις εδώ καλά.
Αρκεί όμως αυτό; Επί της ουσίας άλλαξε κάτι; Από το πάθημα προέκυψε μάθημα;
Αναρωτηθήκαμε ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί, έστω αυτή την ημέρα, τη μία ημέρα μνήμης για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας ποια είναι η διαχείριση του πολιτεύματος αυτά τα 40 χρόνια από τους πολιτικούς και τους πολίτες αυτής της χώρας; Σταθήκαμε να αναλογιστούμε πόσο υπερβήκαμε τα όρια; Πόση κατάχρηση κάναμε αυτής της «Δημοκρατίας»; Πόσα «εγκλήματα», σε μεταφορικό επίπεδο συντελέστηκαν στο όνομά της; Πόσο εν τέλει κακοποιήθηκε η ίδια συνειδητά στις περισσότερες περιπτώσεις και από τους περισσοτέρους όλα αυτά τα χρόνια προκειμένου να εξυπηρετηθούν συμφέροντα και στόχοι; Προφανώς, όχι. Παρότι όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι για ό,τι συνέβη και στη Δημοκρατία και στη χώρα.
Ο Πλάτωνας είπε:
« Η δικτατορία προκύπτει φυσιολογικά από τη δημοκρατία, και ο πιο χοντροκομμένος τύπος τυραννίας και σκλαβιάς προκύπτει από την πιο ακραία πολιτική ελευθερία.
Υπερβολική ελευθερία, είτε αναφέρεται στο κράτος είτε στα άτομα, φαίνεται να οδηγεί σε υπερβολική σκλαβιά».
Ο Ισοκράτης είπε:
«Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία».
Ο Βολταίρος είπε:
«Η Δημοκρατία δεν είναι καθόλου θεμελιωμένη πάνω στην αρετή. Είναι θεμελιωμένη στη φιλοδοξία κάθε πολίτη που περικλείει και τη φιλοδοξία όλων των άλλων».
Ο Βενιζέλος είπε:
«Οι πολιτισμένοι λαοί κερδίζουν την εξουσία με την ψήφο των πολλών, κυβερνώνται με την ικανότητα των ολίγων και μεγαλουργούν με την πνοή του ενός».
Τέσσερις ιστορικές προσωπικότητες, τέσσερις διαφορετικές εποχές, τέσσερις διαφορετικές απόψεις για τη Δημοκρατία.
Και κυρίως; Για τη διαχείριση της. Ένα συμπέρασμα: ‘Η η Δημοκρατία είναι μία «κατάκτηση» που δύσκολα διατηρείται έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στην ουσία της ύπαρξής της. Και σε κάθε περίπτωση δεν φθάνει να είναι μόνον η ίδια ως πολίτευμα στην υπηρεσία των πολιτών. Πρέπει και οι πολίτες να θέτουν εαυτούς στην υπηρεσία της προκειμένου να λειτουργεί υγειώς.
Και αυτό στη μεταπολιτευτική Ελλάδα δεν το έχουμε πετύχει. Όχι γιατί μας βρήκε η κρίση. Άλλωστε στην πραγματικότητα εμείς πήγαμε και την συναντήσαμε την κρίση με τις επιλογές και τη συμπεριφορά μας. Αλλά γιατί σε αυτές τις τέσσερις μεταπολιτευτικές δεκαετίες κάναμε κακή και αλόγιστη χρήση του πολιτεύματος για την αποκατάσταση του οποίου έγινε τόσος αγώνας.
Απλώς με την κρίση φάνηκαν ξεγυμνωμένες και χωρίς φτιασίδια όλες οι παθογένειες που όλα αυτά τα χρόνια εκκολάφθηκαν και υιοθετήθηκαν ως το βολικό υποκατάστατο
ενός πολιτεύματος που η χώρα φέρει ως ιστορική «προίκα» και «εφεύρεση» από τα βάθη των αιώνων και βιώνει σήμερα σε μία μεταλλαγμένη μορφή.
Ναι έχει δίκιο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Η υποχώρηση της Δημοκρατίας είναι «η δραματικότερη παρενέργεια της οικονομικής περιπέτειας».
Ναι έχει δίκιο όταν επισημαίνει ότι «υπήρξε βάναυσος τραυματισμός της ποιότητας του κοινοβουλευτισμού, της αντιπαράθεσης μεταξύ των κομμάτων, του πολιτικού διαλόγου αλλά και του τρόπου λήψης αποφάσεων της εκτελεστικής εξουσίας».
Ναι έχει δίκιο όταν αναφέρεται στη «Χρυσή Αυγή» δηλώνοντας ότι «απέκτησε δυνάμεις, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, ένα νεοναζιστικό μόρφωμα που κηρύττει το μίσος και τον αλληλοσπαραγμό. Μπορεί κανείς να επιχειρήσει πολλές ερμηνείες γι’ αυτό το φαινόμενο, που δεν μας τιμά ως χώρα και ως λαό, όμως η ουσία είναι ότι η Δημοκρατία υπέστη πολλαπλά χτυπήματα». Όμως...
... Όμως ποιοι επέτρεψαν να συμβούν όλα αυτά;
Εμείς. Οι πολίτες αυτής της χώρας. Οι συμμέτοχοι αυτής της «Δημοκρατίας», τις τέσσερις δεκαετίες της μεταπολίτευσης.
Αυτή είναι η αλήθεια. Και οι ευθύνες βαραίνουν όλους.
