Εξ αποστάσεως παίδεμα

Από τον Γεώργιο Καρανάσιο,
εκπαιδευτικό Π.Ε.

Στη Σοβιετική Ένωση έλεγαν ένα σύντομο ανέκδοτο: «Εμείς κάνουμε πως δουλεύουμε και αυτοί κάνουν πως μας πληρώνουν». Θυμίζει την αντιμετώπιση του προβλήματος της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης από την πλευρά της ανοργανωσιάς. Φαίνεται ότι πολλοί τομείς της

ελληνικής ανοργανωσιάς είναι κοντά.
Οι μαθητές ταλαιπωρούνται αφάνταστα μέσω τηλεκπαίδευσης, που μέχρι χθες η συμβουλή των ειδικών ήταν, να αφιερώνουν λίγες ώρες απέναντι από κάθε οθόνη. Άλλο είναι να παρακολουθώ ένα βίντεο για να μάθω κάτι και άλλο να βρίσκομαι σε μια καλά σχεδιασμένη on line τάξη.
Οι δε εκπαιδευτικοί προσπαθούν να διδάξουν μέσα από ένα πρωτόγνωρο μαθησιακό περιβάλλον. Χρειάστηκαν ατέλειωτες ώρες εργασίας να πάρουν ένα μάθημα, που δίδασκαν για χρόνια με έναν συγκεκριμένο τρόπο και να το διαμορφώσουν αβοήθητοι, όσο μπορούσαν ηλεκτρονικά, παιδαγωγικά. Οι δε γονείς, πιστεύουν ότι απασχολούνται οι μαθητές, αναπληρώνοντας τον χαμένο σχολικό χρόνο, ενώ όλοι ξέρουν, πως το νέο σύστημα εξ αποστάσεως «δε δουλεύει», αλλά και από τη φύση του δεν έχει τα κατάλληλα βιβλία, αφού αυτά που χρησιμοποιούνται τώρα σχεδιάστηκαν για να χρησιμοποιούνται μαζί με τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών μέσα σε μια φυσική και όχι σε μια ψηφιακή τάξη.
Για να δούμε το παραπάνω ανέκδοτο, αν πράγματι έχει επηρεάσει την ελληνική Εκπαίδευση. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 22% των νοικοκυριών της χώρας δεν έχουν καθόλου πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία τους. Και αν προσθέσουμε και πόσοι άλλοι μαθητές δεν έχουν τον κατάλληλο τεχνικό εξοπλισμό ή την ποιότητα του διαδικτύου, ακόμη και ρεύμα… ή κάνουν μάθημα στο πεζοδρόμιο, καταλαβαίνουμε όλοι μας, ότι το ανέκδοτο μετατρέπεται σε σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, προνόμιο για τους μισούς, όπως θα δούμε.
Τίθεται το ερώτημα: Θα μπορούσαν όλοι οι μαθητές (και εκπαιδευτικοί) να έχουν σύνδεση, τεχνολογικό εξοπλισμό, εκπαίδευση στις νέες διδακτικές για «σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση»;
Αυτό αξιολογείται εύκολα, αν εξετάσουμε, τι προγραμματίστηκε και οργανώθηκε από τον Μάρτιο, που έκλεισαν τα σχολεία λόγω του Covid-19, αλλά και πριν, ως προς τις υποδομές, επιμορφώσεις, κ.λπ. στην Εκπαίδευση. Αλλά και μετά τον Μάρτιο, στο διάστημα των εννιά μηνών από τότε, που οι πάντες γνώριζαν, ότι οι πανδημίες επιστρέφουν ισχυρότερες.
Ταυτόχρονα να δούμε και τι έκαναν αντίστοιχες μεσογειακές χώρες στον τομέα της Εκπαίδευσης.
Η Πορτογαλία χορήγησε δωρεάν 100.000 Η/Υ σε παιδιά από ευρωπαϊκά κονδύλια. Η Ιταλία πληρώνει από ευρωπαϊκούς πόρους και αυτή, γονική άδεια, τεστ κορονοϊού, μάσκες και επιπλέον εκπαιδευτικούς που δουλεύουν λόγω του Covid-19.
Αυξήθηκε ο αριθμός των μαθητών σε κάθε τάξη του Δημοτικού από 22 μαθητές σε 25. Ανακοινώθηκαν μέτρα καθαριότητας λόγω Covid-19 και η κάλυψη των σχολείων με καθαρίστριες δεν είχε προβλεφθεί.
Το Υπουργείο Παιδείας δεσμεύτηκε ακόμα για 90.000 tablet και τη δωρεάν κλήση από σταθερό για την αναμετάδοση των μαθημάτων τηλεφωνικά. «Αντί να δοθούν στην Aegean 120 εκατομμύρια, ή να χαρίζονται δάνεια, θα μπορούσε να αγοράσει 1,35 εκατομμύρια laptop, που το ένα κοστίζει με μαζική αγορά 80 ευρώ, σύνολο 108 εκατομμύρια. Την αγορά αυτών, την επιβάλει το Σύνταγμα για δωρεάν παιδεία, στο μέλλον της χώρας».
Αξιολογώντας τα παραπάνω, φαίνεται καθαρά, ότι από την άνοιξη στο πρώτο κύμα της πανδημίας υπήρχε ανοργανωσιά.
Οι μαθησιακές, μορφωτικές ανισότητες αμβλύνθηκαν. Τα μαθήματα που διδάσκονται από απόσταση, η ύπαρξη των τεχνολογικών υποδομών είναι καθοριστική για τη συμμετοχή παιδιών από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα στη μαθησιακή διαδικασία. Δεν πρόκειται μόνο για το ζήτημα της μάθησης, είναι και βαθιά ψυχολογικό ζήτημα να νιώθει κάποιο παιδί ότι δε συμμετέχει σε μια διαδικασία, που οι συμμαθητές του συμμετέχουν.
Το να εκπαιδεύσεις κάποιον μέσα από τη διαδικασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δε σημαίνει, ότι τον εκπαιδεύεις, ανοίγοντας την κάμερα και μιλώντας για τριάντα λεπτά στους μαθητές. Το εκπαιδευτικό υλικό θα πρέπει να διαμορφωθεί, η ύλη θα πρέπει να διαφοροποιηθεί, το ίδιο και τα αναλυτικά προγράμματα, προπάντων να επιμορφωθεί ο εκπαιδευτικός σε αυτές τις διδακτικές τεχνικές.
Οι πρώτες εφαρμογές αυτού του τύπου εκπαίδευσης είχαν σχετική επιτυχία, όταν ο αριθμός των μαθητών ήταν μικρός. Όταν το δίκτυο υπερφορτώθηκε οι συνδέσεις «πέφτουν» ή ολοκληρώνονται βιαστικά τα «μαθήματα» ελλείψει ικανής τεχνικής υποστήριξης ή και απαραίτητου εξοπλισμού. Η πλατφόρμα του σχολικού δικτύου «Τηλεκπαίδευση» δεν ενεργοποιήθηκε.
Το 29% των σχολείων έχει 24 Mbps, που σημαίνει μόνο μία σύνδεση όλο το σχολείο για παράλληλη τηλεκπαίδευση.
Από τον Μάρτιο έπρεπε να έχει καταρτιστεί ένα οργανωμένο πλάνο για περιόδους έκτακτης ανάγκης κλεισίματος των σχολείων, αφού η πανδημία θα επέστρεφε και να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε τεχνολογία όλων των εμπλεκομένων. Για την επιμόρφωση θα έπρεπε να έχουν ληφθεί υποχρεωτικές επιμορφωτικές δράσεις για όλους τους εκπαιδευτικούς ανά γνωστικό αντικείμενο.