εν γένει της ανεπτυγμένης Δύσεως (αλλά εδώ και 30 χρόνια και στις χώρες του καταρρεύσαντος «υπαρκτού σοσιαλισμού» που πορεύονται πλέον με συνθήκες πολιτικού φιλελευθερισμού, δηλ. Δημοκρατίας) τη δρομολογούν οι Κυβερνήσεις βάζοντας (άμεσους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους) στόχους με κύριο εργαλείο υλοποίησής τους την Εκπαίδευση που θεωρείται σ’ όλα τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα η καλύτερη επένδυση για την ανάπτυξη. H οποία ανάπτυξη, καθώς λένε οι ειδήμονες, είναι ένα διανυσματικό μέγεθος που έχει διεύθυνση και φορά – έχει και ορμή κι αν η κατεύθυνση που έχεις δώσει, ως κράτος, στην Εκπαίδευση είναι η σωστή, τότε να οι θέσεις εργασίας, να οι εξαγωγές, να ο πλούτος, να η κοινωνική ευημερία.
Εννοείται ότι όλος αυτός ο σχεδιασμός ειδικά στις ημέρες μας -ημέρες παγκοσμιοποιημένης οικονομίας- θα πρέπει να αποσκοπεί στη βελτίωση γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, την αποτελεσματικότερη προσαρμογή και ανταπόκρισή της στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας, λαμβανομένου υπόψη και του διεθνοποιημένου περιβάλλοντος της απασχόλησης. Το έχουμε καταλάβει αυτό στην Ελλάδα; Aν λάβει κάποιος υπόψη του ότι οι εγγεγραμμένοι στους πίνακες των υποψήφιων εκπαιδευτικών έχουν φθάσει στους 6.000 – 7.000 (αναμένοντες διορισμό) Θεολόγους, στους 15.000 – 16.000 (αναμένοντες, επίσης, διορισμό, κ.λπ.) Φιλολόγους, κ.λπ., κ.λπ., και τούτον τη στιγμή που για να βρείς -στην ίδια χώρα- καυστηρατζή τον χειμώνα και ψυκτικό το καλοκαίρι θα πρέπει να έχεις ή τύχη βουνό ή υπομονή ασκητή του Αγίου Όρους, ε, τότε η απάντηση, είναι σαφέστατα «όχι». Εν άλλοις λόγοις, ζούμε ως χώρα, στην «κοσμάρα» μας.
Αλλού η αγορά (ζήτηση) κι αλλού γι’ αλλού η Εκπαίδευση (εν άλλοις λόγοις: αλλού ο παπάς κι αλλού τα ράσα)... Οι άλλοι έφτασαν εδώ και μισό αιώνα στο φεγγάρι κατασκευάζοντας τώρα «αστρόπλοια» για ταξίδια τα αμέσως επόμενα χρόνια γύρω από τη Γη, στη Σελήνη και στον Άρη, άλλοι φτιάχουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τραίνα (π.χ. η ...υπανάπτυκτη γείτων Τουρκία) κι εμείς όχι μοτοποδήλατα δεν παράγουμε, αλλά ακόμη κι αυτά τα πατίνια τα εισάγουμε...
Έρχεται, λοιπόν, στις ημέρες μας, η Κυβέρνηση να βάλει μία τάξη, να οργανώσει το σύστημα ορθολογικά και με το νομοσχέδιο που καταθέτει για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (το περιεχόμενο του οποίου σας είχαμε προαναγγείλει από ετούτων των στηλών της «ΕτΔ», 03.11.2020) κάνει το αυτονόητο: αποδυναμώνει το σοβιετικό μοντέλο του κεντρικού σχεδιασμού (και) στην Εκπαίδευση και δίνοντας χώρο στο φιλελεύθερο μοντέλο βάζει στο παιχνίδι (και) την αγορά. Και το πράττει αυτό θεσμοθετώντας (αρθ. 6) τα «Συμβούλια Σύνδεσης» με την παραγωγή και την αγορά εργασίας (Σ.Σ.Π.Α.Ε.) στις Περιφέρειες της χώρας, με στόχο την αποκέντρωση του συστήματος διακυβέρνησης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι εφεξής οι αποφάσεις για την ίδρυση νέων ειδικοτήτων στα ΙΕΚ (επιπέδου / level 5), στα ΕΠΑΛ (Level 4) στις Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (ΕΣΚ, Level 3) δεν θα λαμβάνονται με όρους μικροπολιτικής (κομματικής) λογικής ή συντεχνιακών συμφερόντων, αλλά με όρους που θα υπηρετούν πραγματικές ανάγκες της οικονομίας. Αυτό στη πράξη σημαίνει ότι θα κάθονται στο ίδιο τραπέζι οι εκπρόσωποι του Κράτους, της Περιφέρειας, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κ.λπ., με τους εκπροσώπους των τοπικών εργοδοτικών οργανώσεων (ΣΕΒ), των ελευθέρων επαγγελματιών (Επαγγελματικό, Βιοτεχνικό Επιμελητήριο), των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα (ΓΣΕΕ) κ.λπ. προκειμένου να συναποφασίζεται ποιές δομές (ΙΕΚ, ΕΠΑΛ, ΕΣΚ) Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ποιές ειδικότητες θα πρέπει να λειτουργούν για να υπηρετούνται (...όχι οι πελατειακές – των αθρόων διορισμών ακόμη και σε ειδικότητες με ελάχιστη ζήτηση η οποία μπορεί να καλυφθεί με ωρομίσθιους εκπαιδευτές, αλλά...) οι πραγματικές ανάγκες της αγοράς.
Το γεγονός ότι οι γνωστές για τις «αλλεργικές» περί αγοράς αντιλήψεις τους (εξ αριστερών, αλλά και [παλαιο-] δεξιών - ιδεολογικοπολιτικών αντιλήψεων ορμώμενες και κρατικιστικής νοοτροπίας εμφορούμενες) συνδικαλιστικές παρατάξεις εκπαιδευτικών, προτού καν το νομοσχέδιο δει το φως της δημόσιας διαβούλευσης, άρχισαν τους γνωστούς «αφορισμούς» και τ’ «αναθέματα» κατά της αγοράς και ευρύτερα του ιδιωτικού τομέα, μάλλον επιβεβαιώνει ότι το νομοσχέδιο της Νίκης Κεραμέως και η κεντρική του στόχευση να βγάλει την επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση από τη σημερινή θέση του κομπάρσου και να τη βάλει σε τροχιά πρωταγωνιστή της ανάπτυξης του τόπου - αυτό το γεγονός από μόνο του καταδεικνύει, κατά τη γνώμη μου, ότι το νομοσχέδιο ευρίσκονται σε σωστή, θετική για τα συμφέροντα της (επαγγελματικής) Εκπαίδευσης κατεύθυνση.
Μια άλλη μεγάλη καινοτομία που εισάγει το νομοσχέδιο αφορά ιδιαιτέρως στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) με τη δυνατότητα που θα παρέχεται στους αποφοίτους τους να κατατάσσονται υπό προϋποθέσεις και στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (αρθ. 43), όπως μπορούν ήδη να το κάνουν σε τριτοβάθμια ιδρύματα του εξωτερικού, τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, λειτουργούν ήδη και εν Ελλάδι απολύτως νομίμως ως ιδρύματα (κολλέγια) ανώτατης εκπαίδευσης, παρέχοντας ανεγνωρισμένα πτυχία Β.Sc. και Μ.Sc. Αξίζει να σημειωθεί ότι με την εν λόγω ρύθμιση για τους αποφοίτους των (δημοσίων και ιδιωτικών ) ΙΕΚ δεν παρακάμπτονται οι πανελλαδικού τύπου εξετάσεις καθώς τα ΑΕΙ θα οργανώνουν τις κατατακτήριες εξετάσεις εισαγωγής που θα έχουν βάση -το «10» της εικοσάβαθμης κλίμακας- όπως ισχύει σήμερα για τις κατατάξεις από ΤΕΙ σε ΑΕΙ, από ένα Τμήμα ΑΕΙ σε άλλο, κ.ο.κ.) και θα ορίζουν και το ποσοστό των θέσεων που θα προορίζονται για τους αποφοίτους ΙΕΚ (τους έχοντες αποκτήσει πιστοποίηση πτυχίου από τον αρμόδιο οργανισμό ΕΟΠΠΕΠ, κ.λπ.).
Αντί να πουν έναν καλό λόγο για μια διάταξη που γκρεμίζει στεγανά και ανοίγει δρόμους, δίνει το δικαίωμα σε εκατοντάδες Ελληνόπουλα να έχουν, πλέον, πρόσβαση στο επίπεδο (Level) 6 Πανεπιστήμια και αφομοιωθέντα πρώην ΤΕΙ με όρους διαφάνειας (μέσω των ήδη θεσμοθετημένων κατ’ έτος πανελλαδικού τύπου κατατακτηρίων εξετάσεων πτυχιούχων Τριτοβάθμιας και στο ίδιο πλαίσιο μ’ αυτές) και αξιοκρατίας / αξιοπρέπειας (με ισχύουσα βάση εισαγωγής -το «10»- και όχι με τα ...3άρια, τα ...4άρια και τα ...5άρια των Γενικών Εξετάσεων που ανοίγουν πόρτες -ακόμη και με ...λευκή κόλλα!- σε πανεπιστημιακές σχολές...), αντί, λοιπόν, ενός καλού λόγου, πάλι «χολή» για την Κυβέρνηση και μίσος για την αγορά: «Πρόκειται» -λένε- (βλ. Aνακοίνωση Τμ. Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, esos.gr, 24.11.2020) «για «δωράκι» προς τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών ΙΕΚ», «προωθείται μια ευρείας κλίμακας ιδιωτικοποποίηση», «εμπορευματοποιείται η επαγγελματική εκπαίδευση» και άλλα παρόμοια φαιδρά και κατά βάσιν φαντασιακά εις βάρος της «κακούργας» της αγοράς...
Οταν το (συνδικαλιστικό) «κίνημα» με πρωτοπόρα την ΟΛΜΕ (ανεξαρτήτως κομματικής αποχρώσεως της εκάστοτε διοικήσεώς της) θεωρεί αντίπαλο της Εκπαίδευσης και Κατάρτισης την αγορά προβάλλοντας αερολογίες του τύπου «η αγορά επιδιώκει τον έλεγχο της γνώσης και την υποδούλωση του σχολείου στον βωμό του κέρδους...», κ.λπ. και παραβλέποντας το γεγονός ότι ενώ ως χώρα έχουμε γεμίσει άνεργους, αλλά την ίδια ώρα δεν έχουμε προσωπικό για δουλειές που χρειάζονται χέρια και μυαλά, ε, τότε μια υπουργός Παιδείας που τολμά να μιλάει για «αγορά εργασίας» και όχι μόνο δεν ντρέπεται, όπως οι πλείστοι των προκατόχων της, αλλά τα λέει χύμα και σταράτα, τότε αξίζει να επαινεθεί. Αν όχι για τις αλήθειες του νομοσχεδίου της, τουλάχιστον, για την παρρησία της, για το θάρρος της.* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β/θμιας (ΠΕ01),
δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr)
