Η επανεκκίνηση της δημοκρατίας»

Από τη Δήμητρα Σαρακατσάνου-Παπαγιάννη

Θεμελιώδεις αρχές μίας δημοκρατικής διακυβέρνησης είναι η ισονομίαν, η ισοκρατίαν και η ισιγορίαν. Έννοιες, δηλαδή, που στοχεύουν στην ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου, στη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων, αλλά

και στη δυνατότητα των πολιτών να εκφράζουν τη γνώμη τους δημοσίως, κυρίως σε θέματα πολιτικής. Φυσικά, ο πολίτης θα πρέπει να διαθέτει και παρρησία, δηλαδή θάρρος ώστε να μπορεί να διατυπώσει τη γνώμη του δημόσια.
Η Δημοκρατία λειτουργούσε και λειτουργεί ως ζωντανός οργανισμός και ως τέτοιος κλήθηκε πολλές φορές να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα.
Όμως, όπως αποδεικνύεται, παρ’ όλες τις δυσκολίες η Δημοκρατία εξακολουθεί να αποτελεί ένα πολίτευμα που αρμόζει καλύτερα στους πολίτες, ένα πολίτευμα όμως που έχει ανάγκη από πολίτες που θα είναι ικανοί και πρόθυμοι, με ζήλο και ετοιμότητα, να διεκπεραιώσουν τις υποθέσεις της.
Σήμερα, αν και η δημοκρατία έπαψε να είναι άμεση, οι πολίτες αποδεικνύουν ότι σε δύσκολες καταστάσεις, όπως είναι η οικονομική κρίση, ή η υγειονομική κρίση της εποχής μας, και μπορούν και θέλουν να συμμετέχουν ενεργά στις προσπάθειες της κυβέρνησης. Οι Έλληνες απέδειξαν ότι η Δημοκρατία είναι πράξη, βίωμα, τρόπος ζωής. Απέδειξαν ότι είναι παρόντες όταν «τα τείχη της πόλης πέφτουν».
Άραγε, δε θα ήταν ευνοϊκό για τη Δημοκρατία, αυτή η θέληση των πολιτών για ενεργή συμμετοχή να επεκταθεί και σε άλλους τομείς της δημοκρατικής διακυβέρνησης; Δεν θα πρέπει ο πολίτης να συμμετέχει πιο ενεργά στις υποθέσεις που τον αφορούν, και να αποφασίζει ο ίδιος άμεσα για την επίλυση των προβλημάτων του με βάση την αρχή της πλειοψηφίας;
Η τεχνολογία και η ψηφιακή ανάπτυξη είναι εδώ για να συμβάλουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Άλλωστε αποδείχθηκε το τελευταίο διάστημα πόσο διευκολυντική υπήρξε η ψηφιοποίηση των ήδη υπαρχουσών γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Οι κρίσεις αποτελούν μία μοναδική ευκαιρία αυτογνωσίας, αρκεί να αξιοποιηθούν σωστά και από τους «πολίτες» και από τους «πολιτικούς». Πηγαίνοντας, έτσι, ένα βήμα παραπέρα και εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες, σε μία εποχή όπου το διαδίκτυο προσφέρει απρόσκοπτα την «πληροφορία» και επιτρέπει στον καθένα τη διατύπωση των απόψεών του, θα μπορούσαν να διαμορφωθούν προγράμματα συμμετοχής του λαού στη λήψη αποφάσεων μέσω του διαδικτύου, εφαρμόζοντας έτσι την «ηλεκτρονική δημοκρατία του λαού».
Ίσως, λοιπόν, έφτασε η στιγμή να αποδεχθούμε τούτο το μεταβαλλόμενο πρόσωπο της Δημοκρατίας, την Ψηφιακή Δημοκρατία.
* Η Δήμητρα Σαρακατσάνου-Παπαγιάννη
είναι πολιτισμολόγος, Project Management MSc.