ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ

Δεν υπάρχουν… Θόδωροι σου λέω

Πάλιωσε για τα καλά η κουζίνα μας… Τα ντουλάπια, φτιαγμένα από καλής ποιότητας μελαμίνη, σκέβρωσαν από την υγρασία, τα πορτάκια δεν κλείνουν καλά, τρίζουν, ενώ σε κάποια σημεία τρύπησαν κιόλας…

Πάλι καλά, σχεδόν τριάντα χρόνια άντεξε… Γερό πράμα… Την είχε φτιάξει ο κυρ-Θόδωρος, φίλος του πατέρα μου, που είχε επιπλοποιείο στη γειτονιά μας. Καλός μάστορας, Θεός σχωρέσ’ τον… Περνάω καμιά φορά απ’ έξω, ακόμη υπάρχει η πολυκαιρισμένη ταμπέλα του… «Ξυλουργείον - Επιπλοποιείον Θεόδωρος Χατζημιχάλης». Το μαγαζί έχει πολλά χρόνια κλειστό, από τότε που ο ιδιοκτήτης του βγήκε στη σύνταξη. Τα σιδερένια ρολά κατέβηκαν και δεν ξανασηκώθηκαν ποτέ, αφού τα παιδιά του Θόδωρου επέλεξαν άλλες δουλειές. Ο ένας γιος κάτι κάτεχε από ηλεκτρολογικά, βρήκε ένα μέσο, τότε επί ΠΑΣΟΚ, και «χώθηκε» στο δημόσιο. Το κορίτσι πάλι, το πάντρεψε στην Αθήνα και κανείς δεν άκουσε ξανά τίποτε, ενώ ο μικρότερος, αφού το πάλεψε χρόνια ανοίγοντας και κλείνοντας κατά καιρούς καφετέριες, μπαράκια, ένα τυροπιτάδικο και μια μικρή πιτσαρία, κι αφού μερικά φεγγάρια έκανε και τον ελαιοχρωματιστή, έπεσε πάνω στην κρίση και «την έκανε». Γερμανία, Ολλανδία -δεν είμαι σίγουρος- τι σημασία έχει το μέρος, ο ευρωπαϊκός βορράς λίγο ως πολύ ίδιος είναι.
Οπότε τώρα, ψάχνεις εσύ για κουζίνες. Το να πας στα μεγάλα πολυεθνικά καταστήματα πέριξ της Λάρισας, φαντάζει περίπου… μονόδρομος για όποιον ψάχνει για φτηνές λύσεις. Δεν υπάρχουν Θόδωροι σου λέω…
Ο υπάλληλος που με ξεναγεί στις εκθεσιακές κουζίνες μοιάζει να κάνει αγγαρεία. Μου δείχνει μερικές. Δεν μπορώ να πω, είναι σε καλή τιμή και από «ντηζαϊνιά» -η ελληνική γλώσσα εμπλουτίζεται!- σκίζει.
- Και δεν μου λες; Αν υποθέσουμε ότι την παραγγέλνω σήμερα, πότε θα μου την παραδώσετε; ρώτησα εύλογα, επειγόμενος να τελειώσω τη δουλειά μέσα στο καλοκαίρι, πριν πιάσει φθινόπωρο που έχουμε άλλα τρεχάματα.
- Κάτω από ενάμιση μήνα με τίποτε, μου λέει. Βάλε δύο να ‘σαι μέσα…
Στο εύλογο ερώτημα για τον λόγο αυτής της καθυστέρησης, μου δήλωσε με απόλυτα φυσικό τρόπο ότι οι κουζίνες κατασκευάζονται «στο εξωτερικό». Δηλαδή, δίνεις τα μέτρα σου εδώ στην Ελλάδα, στη Λάρισα και στη φτιάχνουν στη Βουλγαρία, στην Τουρκία και σε όποια άλλη παρόμοια χώρα φτηνού μεροκάματου, που αποτελεί και το βασικό τους κίνητρο.
Δεν υπάρχουν Θόδωροι σου λέω… Τη δική σου κουζίνα θα την κατασκευάσει κάποιος Βούλγαρος Τεοντόρ ή κάποιος Τούρκος Ορχάν, Μουράτ, ή όπως αλλιώς θα τον λένε. Και κάπως έτσι, έρχεσαι για μια ακόμη φορά αντιμέτωπος με το γνωστό θέμα, το γνωστό δράμα αυτής της χώρας που είναι η έλλειψη παραγωγής. Ένα δράμα που γίνεται ακόμη πιο ορατό σήμερα, που η χώρα έχει σταυρώσει τα χέρια και περιμένει σχεδόν τα πάντα από τον… τουρισμό.
Το πώς φτάσαμε ως εδώ το ξέρουμε όλοι. Όλοι ξέρουμε πως η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας που ήταν οι «Θόδωροι» όλες αυτές οι εκατοντάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις στις γειτονιές που έδιναν δουλειά, «τσακίστηκε». Το δέντρο το πριονίζαμε όλοι μαζί, συστηματικά και για πολλά χρόνια. Μηχανουργεία, ηλεκτρολογεία, μικροβιοτεχνίες πλαστικών, μοδιστράδικα, τσαγκάρικα, εργαστήρια παραγωγής τροφίμων ένα σωρό τέτοια «μικρομάγαζα», που έδιναν ζωή και εισόδημα στις γειτονιές της Ελλάδας, χάθηκαν για πάντα. Χάθηκαν ακόμη και τα επιπλάδικα που για τη Λάρισα ήταν μια πολύ μεγάλη αλυσίδα παραγωγής με πανελλαδικές πωλήσεις. Ειδικά από το ’81 και μετά, που ο «Παπαντρέας» έκανε… όραμα τον διορισμό στο δημόσιο της λούφας και των «φουσκωμένων», χαριστικών επιδομάτων, ο Έλληνας έχασε την παραδοσιακή επιχειρηματικότητά του. Δημόσιο και πάλι δημόσιο… Ένα βασικό πτυχίο και μετά διορισμός. Σίγουρα πράματα.
Στο μεταξύ, χάθηκε μια γενιά τεχνιτών. Τα «μαστοράκια», που έτρεχαν κοντά στους Θόδωρους να μαθητεύσουν, πήγαν στα σημερινά ΕΠΑΛ απ’ όπου βγήκαν κατ’ ουσίαν… ανειδίκευτοι με… χαρτί. Σε σημείο που να ψάχνει σήμερα η αγορά εξειδικευμένο προσωπικό και να μη βρίσκει. Ναι, στη χώρα όπου η ανεργία έχει χτυπήσει κατά τα άλλα 20%! Βλέπω π.χ. στις αγγελίες της «Ε» μια τοπική επιχείρηση να ζητά ηλεκτροσυγκολλητές και να μην βρίσκει με τίποτα. Η αγγελία έρχεται και επανέρχεται επί ματαίω. Η πιτσιρικάδα προτιμά να φορά μάσκες και να σερβίρει καφέ στις καφετέριες που «στεγάζουν» καθημερινά την ανεργία της πόλης ή να ανοίγει κομμωτήρια και νυχάδικα. Και οι τελευταίοι εναπομείναντες «Θόδωροι» «ποδοπατήθηκαν» κι αυτοί από τους μεγάλους της αγοράς. Υπάρχει π.χ. ξυλουργός στη Λάρισα, εξαιρετικός, αλλά την κουζίνα θα στη βγάλει σε διπλή τιμή από το πολυκατάστημα. Βάλε και την άγρια φορολογία, πώς να σταθεί;
Οπότε, τι κάνουμε;
Πρόσφατα ο πρωθυπουργός κ. Κ. Μητσοτάκης, ακολουθώντας το επιτυχημένο μοντέλο Τσιόδρα φώναξε κάποιον οικονομολόγο με βαρύ όνομα, βραβευμένο με Νόμπελ, τον κ. Πισσαρίδη. Αυτός, μαζί με άλλους «σοφούς» ανέλαβε -και ήδη κατέληξε- να προτείνει τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα από δω και πέρα. Πώς δηλαδή να πορευτεί ώστε να αλλάξει ρότα στην οικονομία.
Αυτά τα οποία είπε και ο κ. Πισσαρίδης, είναι προφανώς σωστά. Αντιγράφω:
«Πρέπει να υπάρξει συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και των εξαγωγών και η στενότερη διασύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία. Οι οικονομικές προτεραιότητες καθορίζονται ως εξής: Άνοδος των επενδύσεων και των εξαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ενίσχυση της μισθωτής εργασίας και μείωση της παραοικονομίας. Επένδυση σε εκπαίδευση και γνώση. Αύξηση του μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων. Προώθηση της τεχνολογίας αιχμής και της καινοτομίας και ψηφιοποίηση, κ.λπ. κ.λπ.».
Σωστά είναι τα συμπεράσματα της Επιτροπής Πισσαρίδη για την ελληνική οικονομία, αλλά και τόσο… κοινότοπα. Τέτοιες προτάσεις σού τις γράφει και (ο περιβόητος) «πρωτοετής φοιτητής» των Οικονομικών. Μυαλό θέλει για να πεις ότι χρειαζόμαστε «αύξηση του μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων»; Ότι χρειάζονται επενδύσεις, και εκπαίδευση σε νέες τεχνολογίες;
Αλλά κύριε Πισσαρίδη μου, πώς φτάνουμε σ’ όλα αυτά τα επιθυμητά; Η οικονομία δεν είναι κορονοϊός να βγει ο Τσιόδρας, να σου δώσει πέντε οδηγίες, να σε κλείσει μέσα και σε κάνα δίμηνο να τελέψουμε. Η οικονομία, όπως την ξέρουμε στην Ελλάδα, θέλει γενικό… σάρωμα για πολλές δεκαετίες. Από τα σχολεία μας μέχρι την κορυφή της κάθε Κυβέρνησης να χαραχθεί ένα σχέδιο ρεαλιστικό και πρακτικό και να τηρηθεί με συνέπεια. Βλέπεις εσύ κάτι τέτοιο; Βλέπεις δημόσιους λειτουργούς ικανούς να το υπηρετήσουν; Γιατί εγώ… δεν… Έχει χαθεί απ’ αυτήν τη χώρα η νοοτροπία του επιχειρείν, είμαστε όλοι κρατικοδίαιτοι και παραμένουμε η πλέον «σοβιετική» οικονομία της Ευρώπης. Αν μιλήσεις με Έλληνες επιχειρηματίες της Βουλγαρίας και σου πουν πόσο ευέλικτο έχει γίνει πια το επιχειρηματικό περιβάλλον στη γειτονική χώρα θα σε πιάσει μελαγχολία.
Δεν ξέρω πώς θα ξεμπλέξουμε από αυτό το καθοδικό «σπιράλ». Ξέρω όμως ότι χρειάζονται ριζικές -έως και βίαιες- ανατροπές. Προς το παρόν, δεν βλέπω να γίνονται και είναι κρίμα γιατί έχουμε μια Κυβέρνηση που θεωρητικώς έχει τη βούληση να το κάνει. Το καράβι πάλι θαλασσοδέρνεται και οι καπεταναίοι ψάχνουν… στα «manual» των Πισσαρίδηδων για να δουν κατά πού πέφτει η στεριά….
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
[e-mail]