‘Έτσι τον Απρίλιο του 2015 το Διοικητικό Συμβούλιο που ορίστηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παρέλαβε τον ΕΛΓΑ από το απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου ήμουν Πρόεδρος, με διαθέσιμα στο ταμείο 132 εκατ. ευρώ και πληρωμένες τις αποζημιώσεις των προηγούμενων ετών στους αγρότες. Τα ταμειακά διαθέσιμα θα ήταν αυξημένα κατά 100 εκατ. ευρώ περίπου, εάν όπως είχαμε ζητήσει από την αρχή της θητείας μας το 2013, με βάση την πρόβλεψη του Νόμου 3877/2010, το Υπουργείο Οικονομικών χρηματοδοτούσε τις λειτουργικές δαπάνες του Οργανισμού.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ύστερα από την επεξεργασία και αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων για την τριετία 2011-2013, τη διαπίστωση στην πράξη της ανάγκης βελτιώσεων στους κανονισμούς ασφάλισης φυτικής παραγωγής και ζωικού κεφαλαίου και με την πεποίθηση ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής θα έπρεπε το σύστημα να θωρακιστεί από πιθανές διαδοχικές χρονιές μεγάλων καταστροφών, ξεκινήσαμε το 2014 την προετοιμασία, με την ανάθεση αναλογιστικών μελετών που παραδόθηκαν τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ώστε εντός του 2015 να ολοκληρώσουμε περαιτέρω αλλαγές και βελτιώσεις στο θεσμικό πλαίσιο του συστήματος ασφάλισης.
Η αλλαγή κυβέρνησης και Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΓΑ είχε ως συνέπεια αυτός ο σχεδιασμός να μην υλοποιηθεί. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επαναπαύθηκε στο «μαξιλάρι» των 132 εκατ. ευρώ που παρέλαβε και για λόγους που μέχρι σήμερα δεν έχουν εξηγηθεί τα 4,5 χρόνια της θητείας της αδράνησε, με συνέπεια να μειωθούν τα ταμειακά διαθέσιμα, να αρχίσει να πληρώνει τις αποζημιώσεις σε δόσεις και με πολύ μεγάλες καθυστερήσεις, κλονίζοντας έτσι την εμπιστοσύνη των αγροτών στο σύστημα ασφάλισης.
Η Ν. Δημοκρατία που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας πριν από 1 χρόνο συνέχισε την πρακτική της πληρωμής των αποζημιώσεων σε δόσεις με μεγάλες καθυστερήσεις, δεν έχει προγραμματική προετοιμασία, ψάχνεται να δει τι θα κάνει και έχει την αυταπάτη ότι τα προβλήματα θα λυθούν με την εμπλοκή ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών.
Επειδή οι αλλαγές και οι βελτιώσεις που ήταν αναγκαίες και έπρεπε να ολοκληρωθούν το 2015 δυστυχώς τώρα είναι κατεπείγουσες, υπενθυμίζω πολύ συνοπτικά τις βασικότερες.
1. Η Πολιτεία αναλαμβάνει εμπράκτως το μερίδιο της ευθύνης που της αναλογεί για τη χρηματοδότηση του συστήματος ασφάλισης με θεσμοθετημένους εθνικούς και κοινοτικούς πόρους. Για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του συστήματος και την πληρωμή των αποζημιώσεων χωρίς καθυστερήσεις και σε μία δόση, αποδίδονται στον ΕΛΓΑ τα χρωστούμενα παρελθόντων ετών και τα προβλεπόμενα από τους Νόμους, μετά και τις βελτιώσεις, αποδίδονται εγκαίρως με συγκεκριμένη δέσμευση στον κρατικό Προϋπολογισμό κάθε χρόνο. Δεν είναι λογικό και δεν μπορεί να λειτουργήσει δημόσιο σύστημα ασφάλισης χωρίς χρηματοδότηση και με δημόσιους πόρους και μάλιστα σε περίοδο έντονης κλιματικής αλλαγής που η διασφάλιση της επάρκειας τροφίμων αποτελεί πολύ μεγάλο στόχο.
2. Η βελτίωση των κανονισμών ασφάλισης φυτικής παραγωγής και ζωικού κεφαλαίου και η κάλυψη από νέους κινδύνους λόγω της κλιματικής αλλαγής θα συνοδεύεται από νέους πόρους που μπορούν να προέλθουν από τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης που συγχρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού μετά το 2014, ύστερα από προσπάθεια που έκανε και η ελληνική κυβέρνηση, είναι πλέον επιλέξιμες δαπάνες για τη στήριξη των συστημάτων ασφάλισης με κοινοτικούς πόρους.
3. Ενεργοποιείται η πρόσθετη ασφάλιση για όσους αγρότες επιθυμούν κάλυψη για το 100% των ζημιών όπως προβλέπεται στον Νόμο 3877/2010.
4. Γίνονται αλλαγές στις ασφαλιστικές εισφορές που πληρώνουν οι αγρότες για να διασφαλιστεί καλύτερα η αλληλεγγύη, η δικαιοσύνη και η ανταποδοτικότητα του συστήματος διορθώνοντας αδικίες σε ό,τι αφορά στη σχέση αποζημιώσεων με εισφορές που υπάρχουν μεταξύ προϊόντων φυτικής παραγωγής, καθώς και την αδικία εις βάρος της ελληνικής κτηνοτροφίας.
5. Για να πληρώνονται οι αποζημιώσεις στους αγρότες, χωρίς καθυστερήσεις, εκτός από την επάρκεια πόρων που προαναφέρθηκε, πρέπει να ενισχυθεί το μόνιμο προσωπικό, να εγκρίνονται έγκαιρα οι προσλήψεις των εποχικών γεωπόνων και κτηνιάτρων, να απλοποιηθούν οι διαδικασίες κρατικών προμηθειών που φρενάρουν τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό του ΕΛΓΑ, να ολοκληρωθεί η προσπάθεια βελτίωσης της συνεργασίας του ΕΛΓΑ με τους Δήμους. Η βασικότερη όμως και πιο κρίσιμη αλλαγή για την πληρωμή των αποζημιώσεων χωρίς καθυστερήσεις είναι η έναρξη υποβολής των δηλώσεων καλλιέργειας του ΟΣΔΕ τον Ιανουάριο κάθε έτους και η ολοκλήρωση τον Ιούνιο. Ύστερα από τόσα χρόνια πικρής εμπειρίας πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι χωρίς αυτή την αλλαγή το δίκαιο αίτημα των αγροτών όλης της χώρας για πληρωμή των αποζημιώσεων χωρίς καθυστερήσεις δεν μπορεί να γίνει πράξη.
Από τον Βασίλη Εξαρχο,
πρώην πρόεδρο του ΕΛΓΑ
